Ο ευάλωτος ΔΗΣΥ, η προσπάθεια εμπέδωσης του ΕΛΑΜ και οι μετακινήσεις ψηφοφόρων

Τα τελευταία χρόνια το ΕΛΑΜ έχει κάνει ένα πολιτικό σπριντ. Ξεκίνησε ως μια μάλλον περιθωριακή ομάδα, η οποία σιγά σιγά μορφοποιήθηκε σε κόμμα. Και αυτό το κόμμα μεγάλωνε σε κάθε του επαφή με την κάλπη. Μπήκε στη Βουλή, απέκοψε τον «ομφάλιο λώρο» με τη Χρυσή Αυγή, αύξησε τα ποσοστά του, και αυτή τη στιγμή φλερτάρει με την τρίτη θέση στον πολιτικό χάρτη. Πλέον το ΕΛΑΜ δεν προσπαθεί απλώς να εμπεδωθεί στο πολιτικό σύστημα αλλά κάνει κινήσεις που παραπέμπουν σε προσπάθεια να καταστεί ρυθμιστής του. Είχε καθοριστικό ρόλο στην εκλογή της Αννίτας Δημητρίου στην Προεδρία της Βουλής και ψήφισε τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Και τώρα προσπαθεί να δυναμώσει ακόμη περισσότερο, πατώντας κυρίως πάνω στις αδυναμίες του ΔΗΣΥ.

Σε κάποιο βαθμό είναι φυσιολογικό το μεγάλο κόμμα της Δεξιάς να έχει απώλειες προς το ΕΛΑΜ, από τη στιγμή που αποτελεί τη μοναδική εναλλακτική επιλογή στον χώρο της Δεξιάς στην Κύπρο. Ένας δυσαρεστημένος ΔΗΚΟϊκός έχει άλλες τρεις επιλογές στον δικό του χώρο του Κέντρου. Ένας δυσαρεστημένος Συναγερμικός έχει την επιλογή είτε να κινηθεί προς το ΕΛΑΜ είτε εκτός του χώρου της Δεξιάς, καθώς άλλα κόμματα που κατά καιρούς καταλάμβαναν δεξιό χώρο, χωρίς μάλιστα να έχουν συσχετιστεί με την ακροδεξιά, δεν υφίστανται πλέον για να προσφέρουν εναλλακτική.

Όμως είναι ξεκάθαρο πως το ΕΛΑΜ δεν επαναπαύεται στην όποια απογοήτευση μπορεί να αισθάνεται ένας ψηφοφόρος του ΔΗΣΥ για το κόμμα του αλλά ενεργά αλιεύει ψήφους από τη δεξαμενή του, κάτι που και η ίδια η Πινδάρου έχει καταγγείλει. Και βρίσκει πρόσφορο έδαφος, ακριβώς επειδή η βάση του ΔΗΣΥ δεν αποτελεί συμπαγή μάζα αλλά στο εσωτερικό του ευδοκιμούν πολλές και διάφορες τάσεις. Η άνοδος του ΕΛΑΜ συνέπεσε χρονικά με μία περίοδο που ο ΔΗΣΥ είχε σχεδόν ίδιες θέσεις στο Κυπριακό με το ΑΚΕΛ. Που στην ηγεσία του βρίσκονταν κυρίως οι πιο φιλελεύθερες δυνάμεις του και η πτέρυγα της λαϊκής δεξιάς αισθανόταν παραγκωνισμένη. Που είχε στραφεί σε πιο προοδευτικές αντιλήψεις σε διάφορα ζητήματα, με αποτέλεσμα το πιο συντηρητικό κομμάτι της βάσης του συχνά να αισθάνεται πως η στάση του κόμματός του ήταν ξένη. Αυτοί οι ψηφοφόροι του ΔΗΣΥ, που σταδιακά κινούνταν δεξιότερα, δεν συμφωνούσαν απαραιτήτως με όλες τις αντιλήψεις του ΕΛΑΜ, ούτε διαφωνούσαν απαραιτήτως με όλα όσα πρέσβευε το ΔΗΣΥ. Ήταν όμως αρκετά απογοητευμένοι, ώστε να αλλάξουν τις εκλογικές τους συνήθειες και αυτό διαχρονικά ευνοεί το ΕΛΑΜ.

Στην ανακοίνωση για τη «μεταγραφή» του Μάριου Πελεκάνου, το ΕΛΑΜ έκανε λόγο για βάση κοινών αντιλήψεων και θέσεων. Έφερε ως παραδείγματα τις κοινές ανησυχίες στο Κυπριακό, το δημογραφικό, το μεταναστευτικό και την ακρίβεια. Και ο τέως αντιπρόεδρος του ΔΗΣΥ δεν ήταν ο μόνος Συναγερμικός που τις ενστερνίζεται. Υπήρχαν και υπάρχουν και άλλοι στον ΔΗΣΥ που αισθάνονται πιο κοντά στο ΕΛΑΜ παρά στο δικό τους κόμμα σε αυτά τα ζητήματα και η απόσταση ενδεχομένως να επεκτείνεται ακόμη περισσότερο σε άλλα θέματα, όπως για παράδειγμα η σχέση με την Εκκλησία. Και από αυτούς τους ψηφοφόρους είναι που «τσιμπά» το ΕΛΑΜ, είτε ευκαιριακά είτε σε πιο μόνιμη βάση.

Ο ΔΗΣΥ είναι ευάλωτος στο ΕΛΑΜ και η κρίση την οποία διέρχεται το τελευταίο διάστημα δεν του επιτρέπει να έχει τις άμυνες που αναμένεται να έχει ένα κόμμα αυτού του μεγέθους. Για παράδειγμα, το ΕΛΑΜ μάλλον έτριβε τα χέρια του όταν, μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου των Προεδρικών Εκλογών, μία μερίδα του ΔΗΣΥ τασσόταν ή εργαζόταν υπέρ του υποψηφίου του ΑΚΕΛ, γνωρίζοντας ότι κάτι τέτοιο είναι ασυγχώρητο για κάποιους άλλους Συναγερμικούς. Η παρατεταμένη εσωστρέφεια, ο πόλεμος που με κάθε ευκαιρία ξαναβγαίνει στην επιφάνεια και οι προσωπικές ατζέντες που φαίνεται να ευδοκιμούν ως απότοκο αυτής της κρίσης, καθιστούν το πεδίο πολύ πιο ελεύθερο για την προσέλκυση ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ από άλλα κόμματα και αυτό είναι κάτι που το ΕΛΑΜ αναμένεται να εκμεταλλευτεί στο έπακρον.

Είναι, βέβαια, νωρίς για να φανεί αν θα είναι μεγάλη ή αξιοσημείωτη η απώλεια του ΔΗΣΥ προς το ΕΛΑΜ αλλά σε αυτήν πρέπει ενδεχομένως να συνυπολογιστούν και ψηφοφόροι που έφυγαν σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις και δεν επέστρεψαν ποτέ στο κόμμα. Γίνεται, όμως, κατανοητό πως όσο το ΕΛΑΜ δυναμώνει και συνεχίζει τις προσπάθειές του για κανονικοποίηση, τόσο πιο εύκολο θα είναι ενδεχομένως να πείθει ψηφοφόρους άλλων κομμάτων και κυρίως του ΔΗΣΥ να το ακολουθήσουν.

Στην πρώτη του αντίδραση μετά την ανακοίνωση Πελεκάνου, ο ΔΗΣΥ έδειξε τη γραμμή που προτίθεται να ακολουθήσει, προειδοποιώντας τη βάση του ότι πιθανή ενίσχυση του ΕΛΑΜ, θα οδηγήσει σε ενίσχυση του ΑΚΕΛ. Αναμένεται ότι θα συνεχίσει σε αυτό το τέμπο, παράλληλα με οποιεσδήποτε άλλες επιθέσεις εξαπολύει εναντίον του ΕΛΑΜ, επειδή η όποια διασύνδεση με το ΑΚΕΛ ενεργοποιεί συγκεκριμένα αντανακλαστικά ανάμεσα σε κάποιους, τουλάχιστον, Συναγερμικούς.

Από πλευράς του, το ΕΛΑΜ αναμένεται να συνεχίζει να βρίσκει τρόπους να ενοχλεί τον ΔΗΣΥ. Και η άλλη επιλογή μη δικού του στελέχους για το ψηφοδέλτιο των Ευρωεκλογών, αυτή του Παύλου Ιωάννου, επίσης σχετίζεται με τον χώρο του ΔΗΣΥ πολιτικά. Μάλιστα, ο πρόεδρος του κόμματος, Χρίστος Χριστου, επιβεβαίωσε πως το ΕΛΑΜ συνομιλεί με αρκετά στελέχη του ΔΗΣΥ και άλλων κομμάτων, δείχνοντας ότι τέτοιες «μεταγραφές» είναι ξανά πιθανές στο μέλλον. Άλλωστε και ο Ανδρέας Θεμιστοκλέους πριν εκλεγεί βουλευτής με το ΕΛΑΜ (το οποίο τελικά τον έθεσε εκτός) υπήρξε βουλευτής του ΔΗΣΥ.

Πέραν των στελεχών του ΔΗΣΥ, το ΕΛΑΜ φαίνεται κυρίως να αποτείνεται στη βάση του, προβάλλοντας τις θέσεις του, που σε κάποια συγκεκριμένα ζητήματα, όπως για παράδειγμα το μεταναστευτικό, είναι ξεκάθαρα διαφορετικές από οποιουδήποτε άλλου κόμματος. Είτε χαρακτηρίζονται από τους άλλους ακραίες, λαϊκίστικες, ρατσιστικές, είτε οτιδήποτε άλλο με αρνητικό πρόσημο, υπάρχει κόσμος που συμφωνεί με αυτές. Υπάρχει, ταυτόχρονα, κόσμος πρόθυμος να τις αγνοήσει εάν διαφωνεί, επειδή εκφράζει πολιτική απογοήτευση ή διαμαρτυρία μέσα από την ψήφο στο ΕΛΑΜ. Το πρόβλημα για τον ΔΗΣΥ είναι πως κάποιοι από αυτούς προέρχονται από τις τάξεις των δικών του ψηφοφόρων και σε αντίθεση με όλες τις υπόλοιπες εκλογικές αναμετρήσεις των τελευταίων ετών, σε αυτές του Ιούνη προσέρχεται μετά από μια εκλογική ήττα και γεμάτος πληγές και ενδεχομένως να δυσκολευτεί ακόμη περισσότερο να τους συγκρατήσει.