Οι αλλαγές στους Νόμους για την ΤΑ-Κόβονται διπλές υποψηφιότητες, ρυθμίζονται οι κατανομές

Στο μικροσκόπιο της επιτροπής Εσωτερικών της Βουλής, που ρυθμίζουν και ουσιαστικά θα επιλύουν συγκεκριμένα ζητήματα που εντοπίστηκαν το τελευταίο διάστημα, ως κενά στον Νόμο που ψηφίστηκε από τη Βουλή πριν από περίπου δύο χρόνια. Τα τρία νέα Νομοσχέδια, επιφέρουν τροποποιήσεις και στους τρεις Νόμους, (Περί Δήμων, Περί Αρχείου Πληθυσμού και Περί Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης).

Το περιεχόμενο των αλλαγών που προτείνονται, περιγράφονται συνοπτικά σε υπόμνημα που αποστάλθηκε στη Βουλή ενόψει της σημερινής συζήτησης. Στον Περί Δήμων Νόμο, ρυθμίζεται ο τρόπος υπολογισμού του αριθμού δημοτικών συμβούλων για τους Δήμους Αγίας Νάπας και Ακάμα. Με την τροποποίηση που προτείνεται δεν θα προβλέπεται εξαίρεση στον τρόπο υπολογισμού του αριθμού των δημοτικών συμβούλων για τους Δήμους Αγίας Νάπας και Ακάμα και να λαμβάνεται υπόψη μόνο ο αριθμός των εγγεγραμμένων τους εκλογέων, όπως και στους υπόλοιπους Δήμους.

Επιπλέον γίνεται εναρμόνιση με τους περί Εκλογής των Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων Νόμο και τον περί της Εκλογής των Μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νόμο, έτσι ώστε η συμπλήρωση της ηλικίας των 21 ετών για να δικαιούται κάποιος να είναι υποψήφιος, να είναι μέχρι την ημέρα των εκλογών και όχι την ημέρα υποβολής των υποψηφιοτήτων. Επίσης, αποσαφηνίζεται ότι για τα αξιώματα του Αντιδημάρχου και Δημοτικού Συμβούλου, θα πρέπει κάποιος να είναι εγγεγραμμένος στον εκλογικό κατάλογο του οικείου δημοτικού διαμερίσματος.

Σε άλλο σημείο, προστίθεται διάταξη στο άρθρο 17 του Νόμου ότι δεν μπορεί κάποιος να είναι υποψήφιος ταυτόχρονα για περισσότερα από ένα αξιώματα όπως αυτά καθορίζονται στους περί Δήμων, περί Κοινοτήτων, περί Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης και περί της Εκλογής των Μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νόμους. Για τα μέλη των σχολικών εφορειών που εκλέγονται δεν υπάρχει οποιοσδήποτε περιορισμός, όπως ίσχυε διαχρονικά.

Ακόμη, συμπεριλαμβάνεται πρόνοια, έτσι ώστε να προστίθεται στα ασυμβίβαστα του Νόμου τα αξιώματα του Κοινοτάρχη και μέλους Κοινοτικού Συμβουλίου, καθώς δυνητικά, κάποιος μπορεί να έχει εκλεγεί σε Κοινότητα αλλά να διεκδικήσει αξίωμα σε Δήμο σε αναπληρωματική εκλογή με βάση την επαγγελματική του στέγη. Ωστόσο, περιλαμβάνεται εξαίρεση για τις γενικές δημοτικές εκλογές που θα διεξαχθούν το έτος 2024, καθώς και για τις πρώτες εκλογές που διεξάγονται μετά την κήρυξη περιοχής Κοινότητας σε δημοτικό διαμέρισμα. Επιπλέον, προστέθηκαν επίσης στα ασυμβίβαστα του άρθρου 18 του Νόμου οι ωρομίσθιοι υπάλληλοι του οικείου Δήμου ή Σχολικής Εφορείας.

Σε σχέση με την επιστροφή παραβόλου υποβολής υποψηφιότητας, προτείνεται όπως προστεθεί πρόνοια ότι το παράβολο επιστρέφεται στην περίπτωση που υποψήφιος λάβει το 1/3 του εκλογικού μέτρου στην περίπτωση των συμβούλων ή το 1/5 των έγκυρων ψήφων στην περίπτωση του Δημάρχου και του Αντιδημάρχου.

Σε ότι αφορά την εκλογή διαδικασία, αναφορικά με την πρώτη κατανομή, προστίθεται επιφύλαξη στο άρθρο 35 σύμφωνα με την οποία, για δημοτικά διαμερίσματα στα οποία εκλέγεται ένας δημοτικός σύμβουλος, η θέση παραχωρείται στο συνδυασμό ή στον ανεξάρτητο υποψήφιο που συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό έγκυρων ψήφων και, σε περίπτωση ισοψηφίας, διενεργείται από τον Έφορο Εκλογής κλήρωση.

Για τη δεύτερη κατανομή, γίνεται διευκρίνηση στο άρθρο 36 του Νόμου ότι, η συμμετοχή συνδυασμών σε όλα τα εκλογικά διαμερίσματα για να έχουν το δικαίωμα συμμετοχής στη δεύτερη κατανομή, αφορά μόνο τα δημοτικά διαμερίσματα που εκλέγουν συμβούλους.

Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι οι διατάξεις του Νόμου, για τη δημιουργία Επιτροπής Διαμερίσματος, οι οποίες είναι τουλάχιστον πενταμελείς και αποτελούνται από τον αντιδήμαρχο, τους συμβούλους και, στην περίπτωση που δεν συμπληρώνεται ο ελάχιστος αριθμός, από τους μη εκλεγέντες συμβούλους κατά σειρά των σταυρών προτίμησης που έλαβαν, διαπιστώθηκε πως είναι προβληματικές για τους ακόλουθους λόγους:

(α) Κάποια δημοτικά διαμερίσματα δεν εκλέγουν συμβούλους ή δεν εκλέγουν 4 συμβούλους, οπότε δε θα μπορεί να συμπληρώνεται ο ελάχιστος αριθμός των πέντε,

(β) Η σειρά επιλογής των μη εκλεγέντων με βάση τους σταυρούς προτίμησης, δεν ακολουθεί τη λογική της σειράς κατάταξης των συνδυασμών και της κατανομής των εδρών των συμβούλων. Θα μπορούσε όμως κάποιος να συμπεράνει ότι πρόθεση του νομοθέτη ήταν να επιλέγονται τα πιο δημοφιλή άτομα και όχι υποψήφιοι των συνδυασμών,

(γ) Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα κάποιος που δεν έχει εκλεγεί σύμβουλος, να μην επιθυμεί τη συμμετοχή του στην εν λόγω Επιτροπή, με αποτέλεσμα να προκύπτει νομικό ζήτημα με τη σύνθεση της Επιτροπής.

Το θέμα απασχόλησε και κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, με το Υπουργείο Εσωτερικών σημειώνει πως, «λαμβάνοντας υπόψη τη συζήτηση που προηγήθηκε, δεν επεμβαίνουμε στα υπόλοιπα θέματα, παρά το γεγονός ότι πιο σωστή διευθέτηση θα ήταν, είτε να απαρτίζονται μόνο από τον αντιδήμαρχο και τους εκλεγέντες συμβούλους, είτε η επιλογή των μη εκλεγέντων να είναι ανάλογη με την κατανομή των εδρών των συμβούλων και να ρυθμιστεί το θέμα της μειωμένης συμμετοχής. Υποβάλλεται εισήγηση όπως τα πιο πάνω επισημανθούν κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών».

Σε ότι αφορά τις αντιμισθίες των δημάρχων και των αντιδημάρχων, διευκρινίζεται στο άρθρο 79 του Νόμου, ότι η αντιμισθία του δημάρχου και αντιδημάρχου καθορίζεται στη βάση του αριθμού των εγγεγραμμένων εκλογέων σύμφωνα με τον εκλογικό κατάλογο πριν τη διεξαγωγή των εκάστοτε γενικών εκλογών.

Το Νομοσχέδιο που αφορά τον Περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμο, έχει ως σκοπό, τη ρύθμιση του δικαιώματος του εκλέγειν σε δημοτικά διαμερίσματα με λιγότερους των 200 εκλογέων.

Σύμφωνα με τον Νόμο, σε κοινότητες των οποίων ο αριθμός των εγγεγραμμένων εκλογέων είναι κάτω από 200, μπορούν να εγγράφονται, κατόπιν δικής τους επιλογής, ως εκλογείς των κοινοτήτων αυτών και πρόσωπα που δεν έχουν τη συνήθη διαμονή τους εκεί, νοουμένου ότι πληρούν τις πιο κάτω προϋποθέσεις: (α) Ο εκλογέας κατάγεται από την κοινότητα ή είναι σύζυγος ή παιδί τέτοιου εκλογέα, και (β) κατέχει κατοικία στην εν λόγω κοινότητα είτε ο ίδιος ή συγγενής του. Οι εκλογείς που εγγράφονται δυνάμει των προνοιών του εν λόγω άρθρου, δεν δικαιούνται να αλλάξουν την εγγραφή τους πριν παρέλθουν 10 χρόνια από την εν λόγω εγγραφή.

Στους νέους Δήμους που συστήνονται δυνάμει των προνοιών του περί Δήμων Νόμου του 2022, περιλαμβάνονται και 22 δημοτικά διαμερίσματα που ήταν Κοινότητες με λιγότερους των 200 εκλογέων. Προτείνεται τροποποίηση του πιο πάνω άρθρου του Νόμου, ώστε να καλύπτει και τα δημοτικά διαμερίσματα.

Στον Νόμο περί Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης, ρυθμίζεται το δικαίωμα του εκλέγειν, με τροποποιήση ώστε το δικαίωμα του εκλέγειν να είναι μόνο με βάση τον τόπο διαμονής και όχι με βάση τον τόπο εκτοπισμού, ώστε οι εκτοπισθέντες που διαμένουν σε άλλες Επαρχίες να μην ψηφίζουν για ημικατεχόμενες Επαρχίες.

Για το δικαίωμα του εκλέγεσθαι, γίνεται εναρμόνιση με τους περί Εκλογής των Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων Νόμο και τον περί της Εκλογής των Μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νόμο, έτσι ώστε η συμπλήρωση της ηλικίας των 21 ετών για να δικαιούται κάποιος να είναι υποψήφιος, να είναι μέχρι την ημέρα των εκλογών και όχι την ημέρα υποβολής των υποψηφιοτήτων.

Προστίθεται διάταξη ότι δεν μπορεί κάποιος να είναι υποψήφιος ταυτόχρονα για περισσότερα από ένα αξιώματα όπως αυτά καθορίζονται στους περί Δήμων, περί Κοινοτήτων, περί Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης και περί της Εκλογής των Μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Νόμους.

Επιπλέον όπως και στον Περί Δήμων Νόμο, προστίθεται πρόνοια ότι το παράβολο επιστρέφεται στην περίπτωση που υποψήφιος λάβει το 1/5 των έγκυρων ψήφων. Επιπλέον, προτείνεται εναρμόνηση με τον περί Δήμων Νόμο του 2022 και τον περί Κοινοτήτων Νόμο του 1999 έτσι ώστε, όπως και για τα υπόλοιπα αξιώματα που αφορούν την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η έκθεση εκλογικών εξόδων να υποβάλλεται εντός ενός μήνα από τη δημοσίευση του αποτελέσματος της εκλογής στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, αντί εντός δύο μηνών που ισχύει σήμερα.