Κόκκινο για τα σημεία πώλησης ταυτοποιημένων SIM από την Επίτροπο-Κίνδυνος για τα προσωπικά δεδομένα

Εκ νέου ενώπιον της επιτροπής Μεταφορών και Επικοινωνιών της Βουλής, τίθεται σε σημερινή της συνεδρία, η πρόταση Νόμου που ρυθμίζει την ταυτοποίηση των κατόχων και χρηστών εξοπλισμού και υπηρεσιών κινητής τηλεφωνία προπληρωμένου χρόνου ομιλίας. Υπενθυμίζεται πως, παρά το γεγονός ότι η πρόταση Νόμου χρονολογείται εδώ και χρόνια ενώπιον της Βουλής, διαφάνηκε στη συνεδρία της περασμένης εβδομάδας, πως υπάρχει έδαφος για να ολοκληρωθεί η συζήτηση και να οδηγηθεί προς ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής.

Ωστόσο υπάρχουν ενώπιον της επιτροπής, η ενστάσεις των εταιρειών τηλεπικοινωνιακών, καθώς επίσης και οι υποδείξεις της Επιτρόπου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Το προσχέδιο της Πρότασης Νόμου, σχολίασε με υπόμνημα της η Επίτροπος, η οποία σημειώνει μια σειρά από σχόλια και εισηγήσεις σχετικά με τις τροποποιήσεις που κατέθεσε η εκτελεστική εξουσία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Θέλουν άμεση ψήφιση νομοθεσίας για ταυτοποίηση καρτοκινητών για εξιχνίαση εγκλημάτων

Ένα εξ αυτών αφορά τον όρο «σημεία πώλησης», θέμα που τέθηκε και την περασμένη εβδομάδα, από τους συμμετέχοντες στην συνεδρία της επιτροπής. Όπως εξηγεί η Επίτροπος, από προηγούμενες εκδοχές είχε συμφωνηθεί η εξαίρεση των περιπτέρων, υπεραγορών και μικρών υπεραγορών από τον όρο σημεία πώλησης, για πρακτικούς και κυρίως για λόγους, που αφορούσαν στην ασφάλεια και προστασία των προσωπικών δεδομένων, η οποία δεν μπορεί να διασφαλιστεί σε σχέση με τα υποστατικά αυτά.

Κάτι ωστόσο που δεν υιοθετείται στο τελευταίο προσχέδιο και ως εκ τούτου σημειώνει πως, δεν συμμερίζεται και δεν την βρίσκουν σύμφωνη οι σχετικές εισηγήσεις, οι οποίες αποκλείουν ή δεν περιλαμβάνουν την εξαίρεση αυτή.

Επιπλέον, σημειώνει πως η προσκόμιση των πρωτότυπων στοιχείων ταυτότητας (Δελτίο ταυτότητας / Διαβατήριο (ARC) σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να προϋποθέτει ή να συνεπάγεται τη συλλογή φωτοαντιγράφου από τον πωλητή ή τον παροχέα . «Τέτοια πρακτική έχει κριθεί από το Γραφείο μου ως δυσανάλογη και μη συνάδουσα με την Αρχή της Αναλογικότητας και έχει για το σκοπό αυτό τροποποιηθεί η δευτερογενής νομοθεσία για τη φορητότητα», αναφέρει η Επίτροπος.

Την ίδια ώρα η Επίτροπος επισημαίνει πως η οποιαδήποτε εφαρμογή ή λειτουργία ηλεκτρονικού συστήματος για την ταυτοποίηση των κατόχων, θα προϋποθέτει τη συλλογή και επεξεργασία ενιαίου κωδικού αριθμού όπως είναι ο αριθμός του δελτίου ταυτότητας καθώς και την εφαρμογή νέων τεχνολογικών συστημάτων και λύσεων, προϋποθέτει τη διενέργεια Εκτίμησης Αντικτύπου Προστασίας Δεδομένων και την προηγούμενη διαβούλευση με το Γραφείο μου.

Τέλος, ως προς την εισήγηση του Υπουργείου Μεταφορών για διαγραφεί του εδαφίου τρία της πρότασης Νόμου, το οποίο παραπέμπει στη διαδικασία που προβλέπεται, για την πρόσβαση των Διωκτικών Αρχών στο πλαίσιο της διερεύνησης σοβαρών ποινικών αδικημάτων, η Επίτροπος υποδεικνύει, πως αν υιοθετηθεί η εισήγηση αυτή της εκτελεστικής εξουσίας, δεν θα υπάρχει νομική σύνδεση της διαδικασίας για την πρόσβαση των Διωκτικών Αρχών και θα πρέπει να προβλεφθεί ώστε να εξασφαλιστεί ασφάλεια δικαίου, νομική βεβαιότητα και ασφαλώς εχέγγυα νομιμότητας των ενεργειών των Διωκτικών Αρχών.

«Επίσης, θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο να ερμηνευθεί ο όρος «σοβαρά ποινικά αδικήματα» για τους σκοπούς της παρούσας Πρότασης Νόμου ή να υπάρξει σχετική παραπομπή στην ερμηνεία που αποδίδεται στον όρο αυτό για τη διατήρηση τηλεπικοινωνιακών δεδομένων», καταλήγει στο υπόμνημα της η επίτροπος.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:«Παράσιτα» στο εγχείρημα για ταυτοποίηση προπληρωμένων SIM-Τα αγκάθια και ο κίνδυνος για μαύρη αγορά

«Δεν μειώθηκε το οργανωμένο έγκλημα»

Υπενθυμίζεται πως πριν από τη συνεδρία της περασμένης εβδομάδας, στη Βουλή κατατέθηκαν υπομνήματα με τις θέσεις της Cyta, της Epic και της Cablenet, ενώ αυτή την εβδομάδα κατατέθηκε στη Βουλή το υπόμνημα και του τέταρτου αδειοδοτημένου παροχέα κινητής τηλεφωνίας, Primetel.

Η Primetel στο υπόμνημά της αναφέρει πως είναι αντίθετη στην εφαρμογή του εν λόγω νόμου, καθώς θεωρεί ότι η εφαρμογή της εν λόγω πρότασης δεν θα συμβάλλει ουσιαστικά στην διαφύλαξη της ασφάλειας και προστασίας της δημόσιας τάξης και των ατόμων γενικότερα από τη διάπραξη αξιόποινων πράξεων, αλλά ενδεχομένως ενίοτε να υποσκάπτει τον ως άνω σκοπό.

Σε αυτό το πλαίσιο παραθέτει τα συμπεράσματά της, που προκύπτουν, όπως αναφέρει, «μετά την μελέτη των εκθέσεων του GSMA (Global System for Mobile Communication Association) για το θέμα αυτό με τίτλο «The Mandatory Registration of Prepaid SIM Card Users».

Σύμφωνα με έκθεση του GSMA (Global System for Mobile Communication Association) για το θέμα αυτό το 2013, παρότι αυξανόμενος αριθμός χωρών επέβαλε υποχρεωτική εγγραφή των χρηστών υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας προπληρωμένου χρόνου με σκοπό την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, του οργανωμένου εγκλήματος και την εν γένει εφαρμογή του Νόμου, εντούτοις δεν υφίσταται καμία ένδειξη ότι η εν λόγω νομοθετική υποχρέωση συνέβαλε στη μείωση του οργανωμένου εγκλήματος και στην περάτωση των ανωτέρω σκοπών στις χώρες που επιβλήθηκαν ανάλογα μέτρα. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε όλα τα μέλη της το 2012, να υποβάλουν στοιχεία για τα πραγματικά ή πιθανά πλεονεκτήματα ανάλογων μέτρων. Τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ήταν ότι δεν υπήρχαν στοιχεία που να αποδεικνύουν πλεονεκτήματα ανάλογων πολιτικών, και ως εκ τούτου δεν υφίστατο λόγος κοινής ρύθμισης στην Ε.Ε. για το εν λόγω ζήτημα. Αξίζει να αναφερθεί ότι μεταγενέστερη έκθεση του GSMA για το θέμα αυτό, το 2016, εξακολούθησε να υποστηρίζει ότι παρά το μεγάλο αριθμό κρατών που εφάρμοσε ανάλογα μέτρα δεν υπάρχουν εμπειρικά στοιχεία που να υποστηρίζουν ότι συνέβαλαν στη μείωση του εγκλήματος.

Σε δεύτερο σημείο υποδεικνύει, πως, «ενώ η υποχρεωτική ταυτοποίηση/ εγγραφή των κατόχων ή/και χρηστών προπληρωμένων υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας δεν παρουσιάζεται να έχει συμβάλει στη μείωση του εγκλήματος, παρουσιάζεται να έχει προωθήσει την αύξηση ορισμένων εγκληματικών ενεργειών. Τέτοιες ενέργειες περιλαμβάνουν την κλοπή και τη δολίευση «τηλεφωνικών ταυτοτήτων», μέσω της πραγματικής κλοπής συσκευών κινητής τηλεφωνίας και με τη δημιουργία ψεύτικων λογαριασμών. Ανάλογες ενέργειες μπορούν να οδηγήσουν και σε εσφαλμένες κατηγορίες ή αναμείξεις αθώων προσώπων σε εγκληματικές ενέργειες. Επιπλέον έχει παρατηρηθεί στις χώρες που επέβαλαν ανάλογα μέτρα, έξαρση στην εισαγωγή καρτών από το εξωτερικό και από χώρες που δεν υπάρχει ανάλογη υποχρέωση. Όλα τα παραπάνω, έχουν προκαλέσει το φαινόμενο της δημιουργίας μαύρων αγορών σε αυτές τις χώρες. Το Μεξικό επέβαλε ανάλογα μέτρα το 2009, και παρά την επένδυση τόσο του κράτους όσο και των παροχεών για την υλοποίηση των μέτρων αυτών, απέσυρε την σχετική νομοθεσία τρία χρόνια αργότερα. Η εφαρμογή του προγράμματος αποδείχτηκε ανεπαρκής για την επιδίωξη των σκοπών της. Ακόμη ένα παράδειγμα αποτελεί και η Ελλάδα, όπου μετά την επιβολή νομοθεσίας για την υποχρεωτική ταυτοποίηση των χρηστών προπληρωμένων υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας, αναπτύχθηκε ένα μεγάλο λαθρεμπόριο καρτών κινητής τηλεφωνίας οι οποίες είτε εισάγονται από τρίτες χώρες είτε είναι καταχωρημένες με στοιχεία υπηκόων τρίτων χωρών που έχουν εγκαταλείψει την χώρα. Συνημμένα παραθέτουμε δύο από τα πολλά άρθρα που έχουν δημοσιευθεί στον ελληνικό Τύπο σχετικά με το εν λόγω θέμα».

Όπως εξηγεί η Primetel, xώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρή τρομοκρατική απειλή, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Η.Π.Α. , επέλεξαν να μην υιοθετήσουν ανάλογες νομοθεσίες, βρίσκοντας τις ανεπαρκείς για να αντιμετωπίσουν θέματα ασφάλειας ή/και εγκληματικών απειλών. Επιπλέον θεωρούν ότι τα οφέλη ανάλογων μέτρων, δεδομένου και της αδυναμίας τους να συνεισφέρουν στην πάταξη εγκλημάτων, είναι δυσανάλογη του κόστους εφαρμογής τους. Σημειώνουμε ότι σε περίπτωση εφαρμογής του εν λόγω Νόμου, αυτό θα επιφέρει μεγάλο κόστος στις παροχούς, το οποίο τελικώς θα επωμιστεί ο καταναλωτής ενώ η αγορά προπληρωμένης κινητής τηλεφωνίας θα πληγεί ανεπανόρθωτα. Παραθέτουμε πιο κάτω ενδεικτικό πίνακα από τον Έλληνα Επίτροπο Τηλεπικοινωνιών όπου μπορεί να παρατηρηθεί ότι μεταξύ των ετών 2009 με 2010 (κατά το διάστημα στο οποίο μπήκε σε ισχύ η νομοθεσία στην Ελλάδα για την καρτοκινητή) διαπιστώνεται τεράστια μείωση στον αριθμό των συνδέσεων, καθώς σε βάθος ορισμένων μηνών καταργήθηκαν πέραν των 5.5 εκατομμυρίων συνδέσεων.

Υποδεικνύει παράλληλα πως, «κατά τη λήψη της απόφασης για εφαρμογή της προτεινόμενης υπόθεσης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και η αναλογικότητα του μέτρου καθώς σήμερα η αγορά προπληρωμένης κινητής τηλεφωνίας αποτελεί το 33% της συνολικής αγοράς κινητής τηλεφωνίας στην Κύπρο και απαριθμεί πέραν των 430.000 χρηστών που θα επηρεαστούν άμεσα με την εφαρμογή της νομοθεσίας, ενώ παράλληλα οι παρόχοι θα επωμιστούν μεγάλα κόστη για την εφαρμογή της».

«Πέραν των πιο πάνω, σημειώνουμε ότι η υποχρεωτική εγγραφή των χρηστών των υπηρεσιών προπληρωμένης κινητής τηλεφωνίας μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο σε διακρίσεις αλλά και σε αποκλεισμό ορισμένων ευάλωτων ομάδων ανθρώπων από βασικές υπηρεσίες. Η πρακτική αυτή μπορεί να πλήξει δυσανάλογα τις πιο περιθωριοποιημένες ομάδες πληθυσμού αποκλείοντας τους χρήστες από την πρόσβαση σε δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, όπως για παράδειγμα τους μετανάστες χωρίς έγγραφα, τους πρόσφυγες αλλά και τα θύματα βίας τα οποία χρειάζονται την ανωνυμία τους», καταλήγει στο υπόμνημά της η Primetel.