Ο γκρίζος κόσμος των influencers, τα δίκτυα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τι συμβαίνει στην Κύπρο

Καθημερινά οι influencers δέχονται δεκάδες, εκατοντάδες ή και χιλιάδες μηνύματα, αναλόγως του όγκου των ακολούθων τους. Συνήθως τα μηνύματα προέρχονται από θαυμαστές τους, για να τους πουν μια καλή κουβέντα, άλλοτε από τους λεγόμενους haters που τους βρίζουν ή τους κατηγορούν και άλλοτε, από «πελάτες» που ενδιαφέρονται να αγοράσουν τα προϊόντα που αυτοί προβάλλουν μέσα από τις σελίδες τους.

Πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι αυτοί οι influencers να δεχθούν ακόμα ένα μήνυμα, αυτή τη φορά από τις αρμόδιες Αρχές, που θα ξεψαχνίσουν τα οικονομικά τους. Πόσα χρήματα λαμβάνουν για να προωθήσουν ένα προϊόν, πού το δηλώνουν, πώς φορολογούνται, πώς δικαιολογούν την πλουσιοπάροχη ζωή τους; Όλα αυτά αναμένεται να απασχολήσουν, όχι μόνο τις Βρυξέλλες, αλλά και τις Κυβερνήσεις των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θα κληθούν να ελέγξουν το οικονομικό status των εθνικών influencers.

Ήδη αυτή την εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κυκλοφόρησε μια εκτεταμένη έρευνα που διεξήγαγαν οι υπηρεσίες της, ξεψαχνιζοντας τους λογαριασμούς εκατοντάδων infulencers μεταξύ των οποίων ήταν και Κύπριοι. Μεταξύ άλλων, αυτή η έρευνα αποκάλυψε ότι μόλις ένας στους πέντε αποκαλύπτει τις διαφημιστικές του δραστηριότητες, όπως απαιτείται από τη Νομοθεσία της ΕΕ.

Από τα βασικά στοιχεία της έρευνας, είναι πως μόνο το 20% των influencers ενημέρωνε ότι οι αναρτήσεις ήταν ουσιαστικά διαφήμιση και μόνο το 36% ήταν εγγεγραμμένοι ως έμποροι στις χώρες τους και το 38% από αυτούς δεν χρησιμοποίησαν τις ετικέτες πλατφόρμας που χρησιμεύουν για την αποκάλυψη εμπορικού περιεχομένου, δεν ενημέρωναν δηλαδή τους ακολούθους τους, ότι για παράδειγμα το αγαπημένη τους κρέμα προσώπου, δεν είναι και τόσο αγαπημένη τους, όσο προϊόν που προωθούν και πληρώνονται για αυτό.

Κι αν οι πιο έμπειροι στον κόσμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αντιλαμβάνονται, πότε κάτι είναι διαφήμιση και πότε όχι, οι πλήστοι χρήστες δύσκολα κατανοούν αυτή τη μικρή λεπτομέρεια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να πείθονται για να παραγγείλουν ή να σπεύσουν να αγοράσουν το προϊόν που ένας influencer προωθεί στη σελίδα του, κυρίως στο instagram και το facebook, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δηλαδή που είναι τα πλέον διαδεδομένα στην Κύπρο.

Αυτό που εδώ και καιρό επιχειρεί να διερευνήσει και σε δεύτερο επίπεδο να περιορίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι πρώτον, να μην πλουτίζουν κάποιοι, χωρίς να φορολογούνται και δεύτερον να διασφαλίσει, ότι τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που γίνονται με μη θεσμοθετημένο τρόποι, ως επί το πλείστον με γκρίζα διαφήμιση, να μην εμπεριέχουν το στοιχείο της παγίδας ή του κινδύνου για τους πολίτες.

Αν για παράδειγμα ένας Κύπριος influencer κάνει τα λεγόμενα vlog στο YouTube διαφημίζοντας πόσο ωραία περνά στα ταξίδια του, τα οποία κάνει μέσω μιας εταιρείας πυραμίδας, τότε αυτός θα ελέγχεται και θα τίθεται ενώπιον της Δικαιοσύνης. Αν πάλι μια Κύπρια influencer κάνει τα λεγόμενα haul video, όπου παρουσιάζει τα προϊόντα που υποτίθεται ότι αγόρασε από την αγαπημένη της υπεραγορά, αλλά στην ουσία πρόκειται για προϊόντα που της δόθηκαν για να διαφημίσει, είτε τη σειρά προϊόντων, είτε την υπεραγορά, αλλά το αποκρύβει από το κοινό της, τότε πάλι θα λογοδοτεί στις αρμόδιες αρχές του κράτους.

Η ευρωπαϊκή Νομοθεσία, είναι πολύ συγκεκριμένη και ιδιαίτερα αυστηρή στο συγκεκριμένο θέμα, ωστόσο αυτό που σημειώνεται και από την Κομισιόν, είναι πως μεγάλη ευθύνη έχουν και τα ίδια τα κράτη, τόσο στο κομμάτι του ελέγχου όσο και στο κομμάτι της παρακολούθησης της οικονομικής επιφάνειας αυτών των ανθρώπων, που θησαυρίζουν, ισορροπώντας ανάμεσα στη νομιμότητα και την παρανομία.

Άλλωστε, μέσα κι από συγκεκριμένα παραδείγματα των πιο επιτυχημένων Κυπρίων youtubers, είναι ξεκάθαρο ότι δύσκολα θα μπορούσε κάποιος να επιβιώσει, χωρίς να έχει τις λεγόμενες συνεργασίες με μια διαφημιστική εταιρεία ή χωρίς να προωθεί ένα προϊόν ή μια υπηρεσία. Τα χρήματα δηλαδή που προσφέρει το youtube, ή άλλα ανάλογα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στους δημιουργούς περιεχομένου, δεν θα τους επέτρεπαν να το εξασκούν ως αποκλειστική εργασία, πράγμα που αρκετοί κάνουν.

Άλλωστε στον κυπριακό κόσμο των social media ειδικά τα τελευταία χρόνια, έχουν γίνει τεράστια βήματα, με τους influencer να πληθαίνουν καθημερινά. Πρόσωπα που ήδη ήταν γνωστά, από την τηλεόραση, τον κόσμο των ΜΜΕ, της μόδας και της μουσικής και άλλα που προστέθηκαν στην πορεία από τον κόσμο του gaming, του αθλητισμού, νεαρές μητέρες ή επαγγελματίες στον κλάδο τους, καθημερινά δημιουργούν περιεχόμενο για τους ακολούθους τους. Το θέμα, που βέβαια δεν αφορά όλους, αφού δεν έχουν όλοι πληρωμένο περιεχόμενο. Εκεί και όπου όμως, αυτό συμβαίνει, αφενός να το δηλώνουν, για να το γνωρίζει ο μέσος χρήστης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και αφετέρου, αν έχουν οικονομικό όφελος, να το δηλώνουν στα εισοδήματά τους.