Ο ράφτης στην παλιά Λευκωσία που επιμένει παραδοσιακά-Η τέχνη του κουστουμιού και η γνωστή πελατεία

Όταν έπιασε πρώτη φορά ψαλίδι στα χέρια του, ήταν μόλις δεκατριών ετών. Δεν του άρεσε και πολύ το σχολείο και με παρότρυνση της μητέρας του, πήγε στη Λευκωσία με σκοπό να μάθει την τέχνη της ραπτικής και να γίνει ο «άρχοντας» τους ανδρικού κουστουμιού, σε μια δεκαετία που το κουστούμι αποτελούσε ρούχο πολυτελείας ή το ρούχο που θα έραβε κάποιος για μια επίσημη τελετή.

Παρόλο που οι καιροί έχουν αλλάξει, ο ίδιος επιμένει στον παραδοσιακό, ίσως και πιο δύσκολο, τρόπο με τον οποίο ράβεται ένα κουστούμι, αφού η περισσότερη δουλειά γίνεται στο χέρι. Από το ραφείο του κ. Μάριου Χατζηγιάννη, στην οδό Αισχύλου, πέρασε πλειάδα πολιτικών, δικηγόρων, ακόμη και ηθοποιών, που έδειχναν την προτίμησή τους στα κουστούμια του χρυσοχέρη ράφτη της πόλης.

Στο πλευρό του και πιστή βοηθός του, είναι η κα Άννα. Η σύζυγός του. Το μαγαζάκι που διατηρούν από το 1987, δεν είναι για εκείνους απλά μια επιχείρησή. Εκεί, εργάστηκαν ως συνάδελφοι, ερωτεύτηκαν, έγιναν οικογένεια και δούλεψαν σκληρά για να στρώσουν τη δουλειά τους. Σήμερα, χρόνια μετά, συνεχίζουν να εργάζονται με την ίδια όρεξη. Από την μια ο κος Μάριος αναλαμβάνει την προετοιμασία για τη δημιουργία εντός κουστουμιού και από την άλλη η κα Άννα, καθισμένη στη μηχανή της, γαζώνει το τελικό αποτέλεσμα.

Ανοίξαμε τη γυάλινη πόρτα του μαγαζιού του και αμέσως μας υποδέχθηκε με χαμόγελο. Αυτός έραβε ένα μανίκι για το κουστούμι που ετοίμαζε. Που και που, άλλαζε θέσεις για να γαζώσει κάποιες λεπτομέρειες σε μια από τις παλιές singer μηχανές ραπτικής που υπάρχουν στον χώρο. Ταυτόχρονα όμως, μας μιλούσε για τις τρεις μεγάλες του αγάπες, την ραπτική, τη σύζυγό του και την κόρη του.

Θέλει τέχνη του κουστούμι

Η αγάπη του για την ραπτική ξεδιπλώθηκε εξ ανάγκης. Σε μικρή ηλικία, μαθήτευσε για αρκετά χρόνια μέχρι που το 1987, αποφάσισε να αγοράσει το ραφείο από τον τότε εργοδότη του. «Όλα άρχισαν από εδώ. Εδώ άρχισε η ζωή μας και από εδώ προχωράμε», μας είπε καθώς έραβε τη φόδρα ενός κουστουμιού. Το μυστικό για ένα καλό κουστούμι, όπως περιέγραψε ο κος Μάριος, είναι να στο ύφασμα. «Τα υφάσματα από το εξωτερικό, όπως από την Αγγλία και την Ιταλία, είναι τα ιδανικά για ένα καλό κουστούμι. Για να είσαι σίγουρος ότι επέλεξες το καλύτερο ύφασμα θα πρέπει να δεις τι γράφει στην άκρη του. Από εκεί φαίνεται και η ποιότητά του. Την εικόνα ενός καλού κουστουμιού ολοκληρώνουν πάντα τα κουμπιά, που θα επιλέξεις».

Τότε, οι ράφτες έραβαν μόνο ανδρικά κουστούμια και οι γυναίκες ράφτρες μόνο γυναικεία. Ο κος Μάριος, μέχρι και σήμερα θεωρείται ως ο καλύτερος ράφτης της περιοχής για τα ανδρικά κουστούμια. Και οι τεχνικές που χρησιμοποιεί δεν είναι καθόλου εύκολες. «Το πρώτο πράγμα που έχεις να κάνεις, είναι να πάρεις σωστά τα μέτρα για το σώμα του κάθε πελάτη. Μετά προσαρμόζω τα μέτρα στις μόλες (πατρόν) και στη συνέχεια κόβω το ύφασμα. Στην πρώτη πρόβα κάνω το προσχέδιο και ακολουθεί δεύτερη πρόβα αφού ολοκληρώσω σχεδόν όλο το σακάκι, μέχρι να μείνουν οι τελευταίες λεπτομέρειες με τα μανίκια και τον κολλάρο. Δεν άλλαξα τίποτα από τον τρόπο που δουλεύω. Όλα σχεδόν είναι στο χέρι. Άλλοι τα κάνουν όλα στη μηχανή και σε τρείς ώρες είναι έτοιμο το κουστούμι. Εγώ για να κάνω ένα σακάκι, χωρίς να ασχοληθώ με κάτι άλλο, μπορεί να το ολοκληρώσω σε μιάμιση μέρα».

Πιστός στην παραδοσιακή τεχνική του ραψίματος, ο κος Μάριος, μας αναφέρει πως, τώρα πια δεν έχει όση δουλειά είχε παλιά που η παλιά Λευκωσία έσφυζε από ζωή και που η οδός Αισχύλου υπήρξε μια εμπορική οδός με πολλά καταστήματα, όπως εταιρείες και οίκους μόδας. Ήταν άλλες εποχές, μας λέει, όχι μόνο λόγω του φόρτου εργασίας, αλλά και κυρίως επειδή η μοναδική επιλογή που είχες για να αποκτήσεις ένα καλό κουστούμι, ήταν να ράψεις. «Ο κόσμος διατηρούσε διάφορα μαγαζιά εδώ, αλλά πλέον έφυγαν όλοι. Για παράδειγμα απέναντί μας υπήρχε ένας οίκος νυφικών και άλλες επιχειρήσεις με πολλούς υπαλλήλους», περιγράφει η κα Άννα, που όταν σταματάει την μηχανή της, συμμετάσχει στην συζήτηση.

Και οι δύο παραδέχονται ότι πριν από το 2000, οι εποχές ήταν καλύτερες για το ραφείο τους που εργοδοτούσε περίπου δέκα ράφτες. Σήμερα, πολλές από τις μηχανές ραπτικής που είναι εκεί παραμένουν σκουριασμένες στον χρόνο, αφού δεν χρησιμοποιούνται από κανέναν. «Παλιά εδώ ήμασταν δέκα ράφτες. Σήμερα, μετά από τόσα χρόνια μείναμε μόνοι μας. Δεν ενδιαφέρεται κανένας πλέον να μάθει να ράβει ή να θέλει να κάνει μια τέτοια δουλειά», μας λέει ο κος Μάριος.

Πριν να αλλάξουν οι καιροί και το παλιό αντικαταστήσει το έτοιμο των μεγάλων εταιρειών παραγωγής ρούχων, η γυάλινη πόρτα του ραφείου τους ανοιγόκλεινε καθημερινά. Ιδιαίτερα τις ημέρες των γιορτών. Τότε όλοι ήθελαν αν έχουν στην ντουλάπα τους ένα καλό κουστούμι. Όμως οι παλιοί τους πελάτες, που οι περισσότεροι είναι πλέον μεγάλοι σε ηλικία, εξακολουθούν να τους επισκέπτονται, ενώ είναι και άλλοι πολιτικοί που έμαθαν από παιδιά να ράβονται εκεί που τον επισκέπτονται συχνά. Όπως για παράδειγμα, ο πρώην πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Γιαννάκης Ομήρου και ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Δημήτρης Δημητρίου. «Είχαμε και έχουμε πελάτες που είναι γνωστά πρόσωπα. Όπως πολιτικούς, δικηγόρους και ηθοποιούς. Ακόμη, έχω πελάτη που έρχεται από τότε που ήμουν παιδί, μέχρι και σήμερα. Φυσικά, είναι πολύ μεγάλος σε ηλικία. Έχω πολλούς σταθερούς πελάτες, όμως ο κύκλος άρχισε να κλείνει για το μαγαζί μας».

Όπως σε κάθε δουλειά, έτσι και σε αυτή, πάντα υπάρχουν ιδιότροποι πελάτες, όμως ο κος Μάριος μας εκμυστηρεύεται ότι η υπομονή είναι η λύση, αφού «ο πελάτης έχει πάντα δίκαιο».

Μπορείς να συνεχίζεις για χρόνια να κάνεις αυτή τη δουλειά, φτάνει να έχεις διαύγεια, αφού εκτός από τα χέρια και τα μάτια, το μυαλό είναι το πιο δυνατό σου όπλο, σε συνδυασμό με τα χρόνια υπηρεσίας. «Είναι λες και σπουδάζεις. Θέλεις έξι με επτά χρόνια εργασίας και μαθήματα για να γίνεις ένας καλός ράφτης. Η δύναμη σε όλα αυτά είναι να είναι καλά στο μυαλό, γιατί έχεις να κάνεις με αριθμούς και με γεωμετρία», μας λέει ο κος Μάριος.

Ο πόλεμος και η απεριόριστη αγάπη για την κόρη τους

Ο κος Μάριος, εκτός από καλός ράφτης, υπήρξε και καταδρομέας στον στρατό, ενώ όπως εξιστορεί τραυματίστηκε σοβαρά κατά τη διάρκεια της πρώτης ημέρας του πολέμου. Στο πρόσωπό του έχουν απομείνει σημάδια από εκείνη τη μέρα. «Πηγαίναμε στο Πελαπάις, ένα αεροπλάνο που πετούσε από πάνω μας, έριξε μια ριπή και κτυπήθηκα. Έχω σημάδι στο μάτι και ακόμα έχω οκτώ βλήματα στο πόδι μου. Με έφεραν νοσοκομείο και σιγά-σιγά ανάρρωσα. Εγώ μπορεί και να είμαι από τους τυχερούς που έζησα», εξιστορεί, ενώ μας δείχνει περήφανα τα βραβεία τιμής που έχει καδρωμένα στον τοίχο της εισόδου στο μαγαζί του.

Πέραν από τη δουλειά τους, ο κος Μάριος και η κα Άννα, είναι γονείς ενός παιδιού που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού. Δεν είναι το βιολογικό τους παιδί, αλλά το υιοθέτησαν και το αγκάλιασαν με αγάπη, από την πρώτη μέρα που μπήκε στο σπίτι τους. Ακόμη και εάν γνώριζαν πως βρισκόταν στο φάσμα του αυτισμού, δεν είδαν ποτέ την κόρη τους διαφορετικά.

Η δύναμη τους, του ανύψωσε στα μάτια μας, γιατί χρειάζεται σθένος και ψυχή για να είσαι γονιός παιδιού με αυτισμό. Ο κος Μάριος μου δίνει με χαρά τις φωτογραφίες της. Από τότε που ήταν μικρή, αλλά και τώρα που είναι 27 ετών. Δίπλα μας η κα Άννα, βιαστικά μαζεύει τα πράγματά της, για να συναντήσει την Νάσια τους. «Η κόρη μας, είναι η ζωή μας. Όποιος έχει ένα παιδί στο φάσμα του αυτισμού γνωρίζει πως υπάρχουν καλές και κακές μέρες». Το μοναδικό τους άγχος, όπως μας εκμυστηρεύονται, είναι τι θα γίνει με το κοριτσάκι τους όταν θα φύγουν και οι δύο από τη ζωή.