Τα βασίλεια της διαφθοράς δεν πέφτουν με λόγια και ασυλίες, αλλά με πράξεις...

Στην Κύπρο εδώ και αρκετά χρόνια, ειδικότερα τα τελευταία, υπάρχει μια τάση στο να κάνουμε τους Κινέζους, παρουσιάζοντας τον μαύρο άσπρο, σε μια απέλπιδα προσπάθεια κάποιων να πείσουν την κοινή γνώμη πως τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. Όχι όμως επειδή αυτή είναι η πραγματικότητα, αλλά κατά κύριο λόγο επειδή είναι πιο βολική για όσους κρατούν και το μαχαίρι και το καρπούζι, υποτιμώντας με αυτό τον τρόπο και την νοημοσύνη των πολιτών. Μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις αυτή η προσπάθεια παραπέμπει στην εικόνα όπου σύντροφος πιάνει επ΄ αυτοφώρω τον/την σύντροφο του, και ενώ αυτό που βλέπει δεν επιδέχεται αμφισβήτησης, ακούει το «δεν είναι αυτό που νομίζεις αγάπη μου».

Ας υποθέσουμε λοιπόν πως ανάμεσα μας υπάρχει όντως ένας Κινέζος, ο οποίος διερωτάται τι είναι διαφθορά, ανεξαρτήτως εάν η ερμηνεία του αδικήματος στις μέρες μας επιχειρείται να διαστρεβλωθεί, λόγω της διστακτικότητας που παρατηρείται στην πάταξη της, αφού ως γνωστόν, στο μικρό νησί των Αγίων, η κουμπαροκρατία, η οποία ευνοεί όσους διαπράττουν μεγαλύτερα εγκλήματα, καλά κρατεί. Και πλέον δεν αποτελεί ούτε καν μυστικό αλλά ενδεχομένως παραδεκτό γεγονός, πως καθοριστική σημασία διαδραματίζει, όχι το έγκλημα αλλά ποιος το διέπραξε, αφού η αντιμετώπιση διαφοροποιείται αναλόγως. Εξάλλου, όπως είπε κάποτε και συγγραφέας Σίλερ, «είναι εγκληματικό να κλέψεις ένα πορτοφόλι, τολμηρό να κλέψεις μια περιουσία και μεγαλειώδες να κλέψεις ένα στέμμα. Η κατηγορία μειώνεται όσο η ενοχή μεγαλώνει».

Διαφθορά λοιπόν, με απλά λόγια ώστε να αντιληφθεί ο Κινέζος που δεν γνωρίζει πολλά πολλά, είναι η κατάχρηση εξουσίας με σκοπό το προσωπικό όφελος, όχι απαραίτητα οικονομικό. Και επειδή στο πρόσφατο παρελθόν υπήρξε μια διαστρέβλωση επί του συγκεκριμένου, ότι δηλαδή μια πολύκροτη υπόθεση (σ.σ που έκλεισε για λόγους δημόσιου συμφέροντος) δεν ήταν υπόθεση διαφθοράς υπό την έννοια ότι δεν υπήρξε οικονομικό όφελος, ο Κινέζος ενημερώθηκε για την γνωμάτευση που ζητήθηκε από Αρχή κατά της Διαφθοράς από Βρετανούς εμπειρογνώμονες, οι οποίοι ξεκαθάρισαν πως: «To this extent, we disagree with any suggestion that an abuse can only arise if and when one profits from an act. That in our view, would make a mockery of what the European law on corruption intended». Δηλαδή, «διαφωνούμε με όποιαδήποτε εισήγηση ότι η κατάχρηση μπορεί να προκύψει μόνο εάν κάποιος έχει κέρδος από αυτή του την ενέργεια. Αυτό κατά την άποψη μας, συνιστά κοροϊδία της πρόθεσης του ευρωπαϊκού Νόμου για τη διαφθορά».

Υπόκοσμος και διαφθορά

Η διαφθορά είναι ένα είδους εγκλήματος, όπως και τα υπόλοιπα, ανεξαρτήτως εάν κάποιοι για τους δικούς τους λόγους, το κατατάσσουν λανθασμένα σε δεύτερη κατηγορία. Αντιθέτως, εάν δει κανείς και μελετήσει την μεγάλη εικόνα, θα διαπιστώσει υπάρχει ο κοινός και ο πιο ουσιαστικός παρονομαστής. Μια ομάδα ατόμων - λεγόμενη ως συμμορία - που δρα με παράνομο τρόπο, για το δικό του όφελος. Οι μεν, μπορεί να αποκομίζουν κέρδος από τις προστασίες, τα ναρκωτικά, κτλ, ενώ οι δε, αποκομίζουν κέρδος με διαφορετικό τρόπο, επίσης όμως παράνομο, όπως ήταν για παράδειγμα η υπόθεση των πολιτογραφήσεων.

Οι διαφορές τους κατά κύριο λόγο, είναι στον τρόπο που εξασφαλίζουν το κέρδος, είτε αυτό είναι οικονομικό είτε η ανέλιξη είτε οτιδήποτε που θα τους εξυπηρετήσει, αλλά και στα μέσα που διαθέτουν. Ο υπόκοσμος και γενικότερα οι λεγόμενοι «κοινοί εγκληματίες», λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε πώς κινούνται και τα μέσα που διαθέτουν. Επίσης, αν και σε κάποιες περιπτώσεις υπήρξαν παράπλευρες απώλειες και γενικότερα οι ενέργειες τους πλήττουν το αίσθημα ασφάλειας, ένα διαφορετικό κεφάλαιο για το οποίοι η ευθύνη βαραίνει την Αστυνομία, εντούτοις γίνεται αντιληπτό πως το ξεκαθάρισμα γίνεται μεταξύ των φατριών, χωρίς να επηρεάζεται προσωπικά ο κάθε πολίτης.

Στην αντίπερα όχθη, όσοι εμπλέκονται στο στρατόπεδο της διαφθοράς ενεργούν με ένα διαφορετικό τρόπο, εξίσου παράνομο και έχοντας διαφορετικά μέσα, λόγω της εξουσίας που κατέχουν. Στην ουσία, το «φονικό τους όπλο» είναι η εξουσία, την οποία χρησιμοποιούν εκεί και όπου και όπως θέλουν, κρυβόμενοι πίσω από τη θέση τους, προτάσσοντας ως άλλοθι την νομιμότητα των πράξεων τους, οι οποίες ωστόσο δεν μπορούν να ελεγχθούν ή να διαφανούν στους πολίτες, όπως ένα κοινό έγκλημα στη μέση του δρόμου, αφού αυτοί είναι που εφαρμόζουν τους νόμους. Αυτό, τους δίνει προβάδισμα στις πράξεις τους, οι οποίες ενδέχεται να μην αποκαλύπτουν και ποτέ, ενώ σε μία τέτοια περίπτωση, οι σύμμαχοι τους είναι πολύ περισσότεροι, αφενός λόγω των διασυνδέσεων τους στην κρατική μηχανή και αφετέρου, επειδή παρουσιάζονται στην κοινή γνώμη ως ευυπόληπτοι πολίτες, τασσόμενοι μάλιστα εναντίον της διαφθοράς.

Υπάρχει επίσης ακόμη μια διαφορά, εξίσου σημαντική, χωρίς βέβαια να δικαιολογούνται οι πράξεις του οποιουδήποτε που διαπράττει αδικήματα, από όπου και αν προέρχεται. Στην περίπτωση του λεγόμενου ξεκαθαρίσματος λογαριασμών μεταξύ των φατριών, με απλά λόγια, ο ένας σκοτώνει τον άλλο. Στην περίπτωση όμως με όσους διαπράττουν αδικήματα διαφθοράς, οι συνέπειες για τους πολίτες είναι πολύ μεγαλύτερες. Και αυτό διότι, πέραν των συμφερόντων που έχουν οι ιθύνοντες, αφενός «δολοφονείται» το κύρος ολόκληρου του κράτους και των θεσμών, με ότι αυτό συνεπάγεται, και αφετέρου «δολοφονείται» και το μέλλον ολόκληρης της κοινωνίας. Η πιο ενδεικτική περίπτωση στην ιστορία, ήταν το πάρτι της διαφθοράς που οδήγησε στην κατάρρευση της οικονομίας το 2013, με τους πολίτες να πληρώνουν το βαρύ τίμημα και να βλέπουν το μέλλον τους να καταστρέφεται, χωρίς ωστόσο κανείς να οδηγείται στη φυλακή και να εκτίει την ποινή του ως εγκληματίας.

Πολλά λόγια, λίγες πράξεις

Η σημερινή ημέρα, 9 Δεκεμβρίου, έχει οριστεί ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς, η οποία αναμφίβολα αποτελεί μια γάγγραινα που υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών έναντι στους θεσμούς, η ανυποληψία των οποίων στις μέρες μας βρίσκεται στα τάρταρα.

Ωστόσο, παρά τις βαρύγδουπες δηλώσεις από δήθεν πολέμιους της διαφθοράς, βλέποντας κανείς την ιστορία και κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, καταλήγει στην αναφορά για δήθεν πολέμιους. Και αυτό διότι, τα δεδομένα που υπάρχουν αυτή την στιγμή για την Κύπρο, είναι σε βάρος όσων πολυδιαφημίζουν ενέργειες που αποσκοπούν αν όχι στην πάταξη - αφού κάτι τέτοιο αποτελεί ουτοπία - στην μείωση της διαφθοράς, λειτουργούν σε βάρος τους, καθώς οι πράξεις είναι μηδαμινές προς αυτή την κατεύθυνση, αν λάβει κανείς υπόψη πως οι καταδίκες για τέτοιου είδους αδικήματα, είναι ελάχιστες. Και σε μια εποχή όπου οι πολίτες βρίσκονται στα κάγκελα και έχουν κουραστεί από λόγια, αυτό που αναμένουν είναι πράξεις, στις οποίες αποδεδειγμένα υστερούμε, με το μήνυμα που αποστέλλεται να είναι, όχι πως δεν μπορούμε ως κράτος, αλλά πως δεν θέλουμε.

****

Υπουργός Δικαιοσύνης, Μάριος Χαρτισώτης ενόψει της σημερινής ημέρας: «Η καταπολέμηση του φαινομένου της διαφθοράς, αποτελεί προτεραιότητα για την Κυβέρνηση. Το οφείλουμε στη χώρα μας, στους πολίτες της και στους νέους μας, τον οποίο θα πρέπει να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη. Η εμπιστοσύνη θα κερδηθεί όχι με ωραία λόγια και ωραίες δηλώσεις, αλλά με συγκεκριμένες ενέργειες και πράξεις»

Γενικός Εισαγγελέας, Γιώργος Σαββίδης, σε ερωτήσεις για την διαφθορά και την ατιμωρησία: «Είναι γεγονός ότι υπήρξαν κατά καιρούς διάφορα σκάνδαλα που ταλάνισαν την κοινωνία και είναι γεγονός ότι θα ανέμενε κανείς ότι θα οδηγούνταν περισσότεροι ενώπιον της δικαιοσύνης».

Πρόεδρος Αρχής κατά της Διαφθοράς, Χάρης Πογιατζής, με αφορμή την σημερινή ημέρα: «Αποτελεί έκπληξη ότι και οι 330 καταγγελίες που τέθηκαν υπόψη της Αρχής καταλήγουν σε ένα μόνο αδίκημα, αυτό της κατάχρησης εξουσίας. Όταν συστάθηκε η Αρχή, η κοινωνία ήταν οργισμένη δικαιολογημένα, αφού υπήρχε συνεχής πτώση για μία δεκαετία στους δείκτες διαφθοράς, ενώ κάποια θέματα επικαιρότητας που είχαν δημοσιοποιηθεί είχαν εκθέσει την Κύπρο διεθνώς, όπως το θέμα των χρυσών διαβατηρίων και το βίντεο του Αλ Τζαζίρα».

Αρχηγός Αστυνομίας, Θεμιστός Αρναούτης, κατά την τελετή διαβεβαίωσης του: «Όσον αφορά στην εγκληματικότητα και το τι πρέπει να κάνουμε αμέσως, γιατί πρέπει να σταθεροποιήσουμε την κατάσταση και μετά να δούμε παρακάτω, είναι για τη διαφθορά, το σοβαρό οργανωμένο έγκλημα και τη βία στα γήπεδα. Αυτά είναι τα θέματα που πρέπει να δούμε πρώτα και μετά τα υπόλοιπα».

Πρόεδρος κατά την τελετή διαβεβαίωσης Αρχηγού-Υπαρχηγού: «Θέλω να τρέξουν ακόμη πιο γρήγορα οι ανακριτικές εργασίες σε σχέση με τα οποιαδήποτε φαινόμενα διαφθοράς οποιονδήποτε και αν αφορούν. {...} Γνωρίζετε καλύτερα τα καθήκοντα και τις ευθύνες που αναλαμβάνετε. Τα πολλά λόγια είναι περιττά, είναι η ώρα των έργων. {...} Οποιαδήποτε τυχόν φαινόμενα διαφθοράς θα πρέπει να αντιμετωπίζονται αμέσως, να μην πλήττεται το όνομα της Αστυνομίας».

****

Η πιο πάνω δηλώσεις, προέρχονται από τα πρόσωπα που αποτελούν κλειδιά για την πάταξη της διαφθοράς, οι οποίοι, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου του Προέδρου, δίνουν την εντύπωση πως πέραν των άλλων, το βάρος πέφτει στην εξιχνίαση τέτοιων φαινομένων. Στο να οδηγηθούν όσοι διέπραξαν τέτοιου είδους αδικήματα ενώπιον της Δικαιοσύνης, ανεξαρτήτως το ποιος είναι. Δηλώσεις, ακόμα και από αυτούς που ενώ είχαν τις ευκαιρίες να το πράξουν, δεν το έπραξαν, ενώ μέχρι και σήμερα ουδείς φαίνεται να λειτουργεί προς αυτή την κατεύθυνση, με τρόπο θα πειστεί ο πολίτης ότι όντως γίνονται ενέργειες. Το αν λαμβάνονται μέτρα ή δημιουργούνται ασφαλιστικές δικλίδες είναι ένα, το αν όσοι διέπραξαν αδικήματα διαφθοράς παραμένουν μέχρι σήμερα ατιμώρητοι, είναι άλλο. Και είναι αυτό που αναμένει ο πολίτης, από την τσέπη του οποίου πληρώνονται πρόσωπα που κατέχουν θέσεις και στα οποία ωστόσο, δόθηκαν ασυλία.

Δυστυχώς, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, άπαντες συντηρούν το κλίμα της ανεκτικότητας, αφού όπως ορθά αναφέρθηκε, δεν είναι λίγα τα σκάνδαλα που ήρθαν στο φως τα τελευταία χρόνια. Εντούτοις, αποδεδειγμένα υπήρξε διστακτικότητα στο να οδηγηθούν πρόσωπα στο εδώλιο του κατηγορουμένου, εξού και όλες αυτές οι δηλώσεις μπαινοβγαίνουν στα αφτιά των πολιτών, οι οποίοι διατύπωσαν την άποψη πως η Δικαιοσύνη (τους) είναι σαν τα φίδια που δαγκώνει μόνο τους ξυπόλητους.

Ο αριθμός των σκανδάλων που αποκαλύφθηκαν τα τελευταία χρόνια, τα οποία άγγιξαν πολλούς, δεν είναι σε καμία περίπτωση αντιπροσωπευτικός με όσους οδηγήθηκαν ενώπιον της Δικαιοσύνης, με το ένα χέρι να φτάνει για το μέτρημα τους. Αντιθέτως, με άλλοθι είτε την έλλειψη μαρτυρίας, είτε τους λόγους δημόσιου συμφέροντος, είτε γιατί δεν υπήρχαν επαρκή στοιχεία, πρόσωπα που απαρτίζουν την κρατική μηχανή, συνεχίζουν να βρίσκονται στη θέση τους, γιατί πολύ απλά οι υπεύθυνοι της κρατικής μηχανής, είτε γιατί αδυνατούσαν είτε γιατί δεν ήθελαν, μοιράζουν ασυλίες και κρατούν εντός αυτούς που εδώ και χρόνια θα έπρεπε να βρίσκονται εκτός, αν όχι στις Κεντρικές με όλους όσους διέπραξαν εγκλήματα του ίδιου ποινικού κώδικα.

Στην τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το κράτος δικαίου που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Ιούλιο, δηλαδή πριν μερικούς μήνες, καταγράφεται πως η διαφθορά στην Κύπρο βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, ενώ αναφέρεται πως «λίγες υποθέσεις προχώρησαν, συμπεριλαμβανομένων υποθέσεων διαφθοράς σε υψηλό επίπεδο, και ο αριθμός των καταδικαστικών αποφάσεων παρέμεινε περιορισμένος».

Γίνεται εύκολα αντιληπτό από οποιονδήποτε, πως η πάταξη της διαφθοράς δεν θα επέλθει ούτε μέσα από δηλώσεις, ούτε με επικοινωνιακές στρατηγικές. Θα επέλθει μόνο μέσα από πράξεις, από όσους πραγματικά έχουν όραμα και θέληση να συμβάλουν προς αυτή την κατεύθυνση, ανεξαρτήτως σχέσεων και διασυνδέσεων, τηρώντας κατά ίσο τρόπο τους νόμους, σε διαφορετική περίπτωση είναι συνένοχοι μιας κατάστασης που συντηρείται όλο και περισσότερο. Μιας κατάστασης, που αντί να καταδικάζει όσους διέπραξαν εγκλήματα, καταδικάζει τους θεσμούς και την εμπιστοσύνη των πολιτών. Καταδικάζει ολόκληρο το κράτος, ολόκληρη την κοινωνία. Και η συγκάλυψη, επίσης είναι διαφθορά, επίσης είναι έγκλημα! Συνεπώς, αν πραγματικά η πολιτεία θέλει να μειώσει τα φαινόμενα διαφθοράς, θέλει να οδηγήσει ενώπιον της Δικαιοσύνης όσους διέπραξαν αδικήματα και θέλει να στείλει σπίτι τους όσους καταχράστηκαν την θέση τους, θα πρέπει να αφήσει το κουκλοθέατρο και τα λόγια και να προχωρήσει με πράξεις. Μόνο έτσι θα πείσει τους πολίτες, σε διαφορετική περίπτωση η σημερινή ημέρα, ως ημέρα κατά της Διαφθοράς, θα αποτελεί άλλη μια ευκαιρία για τους δήθεν πολέμους, να παρελαύνουν στα ΜΜΕ, παίζοντας την δική τους παράσταση!

****

«Δεν γίνεται να είσαι υπέρ της δικαιοσύνης για κάποιους ανθρώπους και να μην είσαι υπέρ της δικαιοσύνης για όλους τους ανθρώπους», Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Αφροαμερικανός ηγέτης.