«Κάμερες αυτοκινήτου (Dash Cams)»: Πώς η νέα τεχνολογία μεταμορφώνει την τεκμηρίωση τροχαίων και το ασφαλιστικό τοπίο

Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας δίνει πλέον στους οδηγούς μια σημαντική δυνατότητα: την καταγραφή της πορείας και του οδικού περιβάλλοντος μέσω των λεγόμενων «κάμερων αυτοκινήτου (Dash Cams)». Πρόκειται για μικρές συσκευές που τοποθετούνται στο όχημα—στο παρμπρίζ ή στον καθρέφτη—και βιντεοσκοπούν κάθε διαδρομή, χωρίς να εμποδίζουν την ορατότητα ή να αποσπούν την προσοχή του οδηγού. Σε καμία περίπτωση δεν προλαμβάνουν το ατύχημα· αυτό απαιτεί σωστή οδηγική συμπεριφορά και τήρηση των κανόνων. Ωστόσο, μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά στη διαλεύκανση των συνθηκών μιας σύγκρουσης, προσφέροντας αδιάσειστο υλικό που συχνά αποτρέπει χρονοβόρες διαμάχες και αλληλοκατηγορίες.

Η διεθνής εμπειρία μαρτυρεί ότι οι «κάμερες αυτοκινήτου (Dash Cams)» έχουν ήδη αλλάξει το τοπίο σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, αρκετές ασφαλιστικές εταιρείες αναγνωρίζουν την αξία αυτής της τεχνολογίας και προσφέρουν μειωμένα ασφάλιστρα σε όσους οδηγούς διατηρούν ενεργοποιημένη κάμερα στο όχημά τους, περιορίζοντας σημαντικά τις ψευδείς αξιώσεις και επιταχύνοντας τις αποζημιώσεις. Στη Γερμανία, όπου η προστασία προσωπικών δεδομένων αποτελεί προτεραιότητα, τα δικαστήρια κρατούν επιφυλακτική στάση. Παρ’ όλα αυτά, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, οι καταγραφές από κάμερες αυτοκινήτου έχουν γίνει αποδεκτές ως νόμιμα αποδεικτικά στοιχεία, αρκεί να μην παραβιάζουν την ιδιωτικότητα τρίτων.

Το ίδιο ζήτημα της ιδιωτικότητας και της προστασίας προσωπικών δεδομένων απασχολεί έντονα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (GDPR) ορίζει συγκεκριμένες προϋποθέσεις για την καταγραφή τρίτων προσώπων σε δημόσιους χώρους. Όταν τα πλάνα ξεπερνούν τον σκοπό της απόδειξης μιας τροχαίας σύγκρουσης και επεκτείνονται σε πεζούς, κατοικίες ή ιδιωτικές στιγμές ανυποψίαστων πολιτών, οι κίνδυνοι για αθέμιτη παραβίαση της ιδιωτικότητας πολλαπλασιάζονται. Γι’ αυτό μια «καλή πρακτική» για την Κύπρο θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου νομοθετικού πλαισίου, το οποίο θα καθορίζει με σαφήνεια σε ποιες περιπτώσεις, με ποιον τρόπο και για πόσο χρόνο επιτρέπεται η βιντεοσκόπηση από τις κάμερες αυτοκινήτου. Η διάρκεια αποθήκευσης του υλικού, οι σκοποί για τους οποίους μπορεί να χρησιμοποιηθεί και οι ασφαλιστικές δικλίδες αποφυγής κατάχρησης θα πρέπει να θεωρούνται κομβικά στοιχεία μιας τέτοιας ρύθμισης.

Από την πλευρά του ασφαλιστικού κλάδου, τα οφέλη είναι πολλαπλά. Όταν μια σύγκρουση καταγράφεται καθαρά σε βίντεο, ο καθορισμός της υπαιτιότητας γίνεται σε μεγάλο βαθμό σαφής. Αυτό επιταχύνει τη διαδικασία αποζημίωσης, περιορίζει τις πιθανότητες δικαστικής εμπλοκής και αποτρέπει ψευδείς ή «φουσκωμένες» απαιτήσεις που επιβαρύνουν τελικά τόσο τις εταιρείες όσο και τους συνεπείς ασφαλισμένους. Δεν είναι τυχαίο ότι αρκετές ασφαλιστικές σε άλλες αγορές, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο, δοκιμάζουν συστήματα κινήτρων, προσφέροντας μειωμένα ασφάλιστρα σε οδηγούς που επιλέγουν να εφοδιαστούν με κάμερα αυτοκινήτου (Dash Cam) και συμμορφώνονται με τους κανόνες προστασίας προσωπικών δεδομένων.

Στην Κύπρο, αυτή η συζήτηση βρίσκεται στα πρώτα της βήματα. Οι οδηγοί που τοποθετούν κάμερες αυτοκινήτου επιζητούν περισσότερη σιγουριά για την πιθανή εμπλοκή τους σε ένα τροχαίο. Οι ασφαλιστικές εταιρείες αντιλαμβάνονται την πρακτική αξία αυτής της τεχνολογίας για τη γρήγορη διευθέτηση ζημιών. Είναι, ωστόσο, απαραίτητο να συνοδευτεί κάθε τέτοια εξέλιξη από ουσιαστική ενημέρωση και σαφείς κανόνες, έτσι ώστε οι Κύπριοι οδηγοί να μην κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με κατηγορίες ότι παραβιάζουν την ιδιωτικότητα άλλων ατόμων που «τυχαίνει» να περνούν μπροστά στον φακό.

Εάν θελήσουμε να κινηθούμε αποφασιστικά προς αυτήν την κατεύθυνση, μπορούμε να δούμε πώς ρυθμίζουν το ζήτημα άλλες ευρωπαϊκές χώρες και να διαμορφώσουμε ρυθμίσεις σε πλήρη συμμόρφωση με τον GDPR. Μέσω ενός οργανωμένου διαλόγου, θα σχεδιάσουμε ένα νομοθετικό πλαίσιο που και την προστασία της ιδιωτικότητας θα εξασφαλίζει, και την αξιόπιστη τεκμηρίωση μιας τροχαίας σύγκρουσης θα επιτρέπει. Η Κύπρος, με τη θέση και τον ρόλο της στην ευρύτερη περιοχή, μπορεί να επιδείξει μια πρότυπη περίπτωση καλής πρακτικής, ενθαρρύνοντας παράλληλα και την εγχώρια ασφαλιστική αγορά να προσαρμοστεί στις νέες τεχνολογικές απαιτήσεις.

Το βασικό δίδαγμα από τη διεθνή εμπειρία είναι πως οι κάμερες αυτοκινήτου (Dash Cams) δεν αποτρέπουν το ατύχημα, όμως προσφέρουν ένα αντικειμενικό «μάτι» που αποτυπώνει πιστά όσα συνέβησαν. Με τον τρόπο αυτό αποτρέπουν «στημένα» σενάρια, καθυστερήσεις και παράλογες απαιτήσεις, εξοικονομώντας χρόνο, χρήμα και δικαστικούς διαξιφισμούς. Με το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο και σεβασμό στο δικαίωμα ιδιωτικότητας, η Κύπρος μπορεί να αγκαλιάσει αυτή την τεχνολογία ως ένα επιπλέον εργαλείο για δίκαιη, γρήγορη και αξιόπιστη διερεύνηση των τροχαίων περιστατικών, υπηρετώντας πρωτίστως τον πολίτη και τη διαφάνεια στο ασφαλιστικό σύστημα.

(Ο Δημήτρης Δημαδής είναι Σκιώδης Υπουργός Μεταφορών του Δημοκρατικού Συναγερμού.)

Του κ. Δημήτρη Δημαδή*
Υπεύθυνου Οριζόντιου Χαρτοφυλακίου Μεταφορών ΔΗ.ΣΥ.