Το κενό εξουσίας στη Συρία, η ανάφλεξη του εμφυλίου και οι αντιμαχόμενες πλευρές

Μετά από μία περίοδο σχετικής ηρεμίας στη γειτονική μας Συρία, κατά την οποία ο εμφύλιος πόλεμος είχε κοπάσει και σε ορισμένες περιοχές δεν σημειώνονταν καν εχθροπραξίες, στο σημείο που η Κύπρος και άλλοι Ευρωπαίοι μελετούσαν το ενδεχόμενο να κηρυχθούν κάποιες περιοχές ασφαλείς και να μπορέσουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους χιλιάδες πρόσφυγες, τις τελευταίες ημέρες υπήρξε μια ξαφνική ανάφλεξη, που υπενθύμισε πως αυτός ο πόλεμος δεν τελείωσε ποτέ.

Ο πόλεμος απλώς «κοιμόταν» και μία σειρά από γεγονότα του τελευταίου διαστήματος τον ξύπνησαν και μάλιστα βάναυσα. Όπως σημειώνει το AP, η ανάφλεξη προέκυψε σε μία φάση που το Ισραήλ είχε ανοιχτά μέτωπα τόσο με την Χαμάς στη Γάζα, όσο και με την Χεζμπολάχ στον Λίβανο, δύο οργανώσεις συμμάχους του Ιράν. Οι αντάρτες φαίνεται πως θεώρησαν την εκεχειρία που συμφωνήθηκε στον Λίβανο μια καλή ευκαιρία για να αναπτυχθούν.

Από την πλευρά του, το Sky News αναφέρει και έναν πόλεμο πολύ πιο μακριά, ως σημαντικό λόγο της κλιμάκωσης. Όπως γράφει, ο Πρόεδρος Άσαντ θα έχανε κατά πάσα πιθανότητα προ πολλού τον πόλεμο, αν δεν είχε την αεροπορική βοήθεια της Ρωσίας, καθώς και τους Φρουρούς της Επανάστασης και διάφορες ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολάχ, επί του εδάφους. Όμως σήμερα η Ρωσία έχει μεταφέρει μεγάλο μέρος της αεροπορικής της δύναμης από τη Συρία στο μέτωπο της Ουκρανίας. Το Ιράν και τα proxies του, ταυτόχρονα, είχαν τις δικές τους μάχες να δώσουν με το Ισραήλ. Ως εκ τούτου, αυτές οι δυνάμεις δεν είναι πλέον όσο δυνατές ήταν στο παρελθόν και οι αντάρτες εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία. Όμως, παρά την ήττα των κυβερνητικών δυνάμεων σε πρώτο χρόνο, δεν έχουμε ακόμη πλήρη εικόνα για την ικανότητα των αντικαθεστωτικών να διατηρήσουν τις νέες τους θέσεις. «Αυτή τη στιγμή δεν είναι ξεκάθαρο αν πρόκειται για πισωγύρισμα για το καθεστώς ή την απαρχή μιας τεράστιας κλιμάκωσης», προσθέτει.

Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, που συνέβησαν σε αυτό το κενό εξουσίας με την υποχώρηση των συμμάχων του Μπασάρ Αλ Άσαντ, σηματοδότησαν την πρώτη φορά που οι αντιπολιτευόμενες δυνάμεις κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος στο Χαλέπι από το 2016, για αυτό και διαταράχθηκαν σοβαρά τα ισοζύγια δυνάμεων και η ήρεμη ανησυχία που επικρατούσε. Όπως αναφέρει το CNN, η επίθεση ξεκίνησε την Τετάρτη, αφού οι αντάρτες δημιούργησαν μία νέα στρατιωτική συμμαχία. Στην αρχή κατέλαβαν τα χωριά έξω από το Χαλέπι, ενώ πλέον θεωρείται ότι ελέγχουν σχεδόν ολόκληρη την πόλη. Η αντίσταση ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Σε μία προσπάθεια να ξαναπάρει τον έλεγχο στα χέρια της, η Κυβέρνηση, μαζί με την ρωσική αεροπορία, χτυπούν από αέρος στις περιοχές του Χαλεπιού και του Ιντλίμπ.

Η βασική ομάδα που μάχεται αυτή τη στιγμή είναι οι Hayat Tahrir al-Sham, που δημιουργήθηκε ως παρακλάδι της Al Quaeda. Όπως αναφέρει το BBC, πρόκειται για μία από τις πιο αποτελεσματικές αλλά και μία από τις πιο θανάσιμες ομάδες ανταρτών, η οποία λειτουργεί με βάση την τζιχαντιστική της ιδεολογία, παρά πολιτικά κίνητρα που σχετίζονται με την αντίθεση στο καθεστώς Άσαντ. Θεωρητικά το 2016 διαχώρισε τη θέση της από την Al Quaeda και έκτοτε απορρόφησε στις τάξεις της μικρότερες ομάδες.

Σύμφωνα με το Al Jazeera, οι HTS είναι ένας από τους τέσσερις κύριους παίχτες στον συριακό εμφύλιο. Οι άλλοι τρεις είναι οι κυβερνητικές δυνάμεις και οι παραστρατιωτικές τους οργανώσεις, οι Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας, που αποτελούνται κυρίως από Κούρδους με την υποστήριξη των ΗΠΑ, και οι Τούρκοι με τις δικές τους παραστρατιωτικές ομάδες. Μέχρι σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος της Συρίας ελεγχόταν από τις δυνάμεις του Άσαντ, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας Δαμασκού, του Χαλεπιού που είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη και άλλων σημαντικών πόλεων όπως η Χομς και η Χάμα. Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις ελέγχουν περιοχές κυρίως στα ανατολικά της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της Ράκκα και του Καμισλί, ενώ οι Τούρκοι ελέγχουν δύο θύλακες, με κυριότερο το Αφρίν. Από τις 27 Νοεμβρίου και μετά, με τις νίκες που είχαν, η HTS και οι σύμμαχοί τους έχουν τον έλεγχο του Χαλεπιού και του Ιλντίμπ και συνεχίζουν την προέλασή τους. Ελέγχουν, επίσης, τον στρατηγικό υπεραστικό δρόμο Μ5, ο οποίος οδηγεί στην Δαμασκό και πλέον κινούνται νότια.

Οι σύμμαχοι της Κυβέρνησης, πάντως, επιβεβαίωσαν ότι θα συνεχίσουν την παρουσία τους στη χώρα. Το Ιράν ανακοίνωσε ότι θα διατηρήσει τους «στρατιωτικούς συμβούλους» του, ώστε να υποστηρίξουν την Κυβέρνηση. «Δεν είναι κάτι καινούριο, υπήρχε στο παρελθόν και θα συνεχίσει και στο μέλλον, με βεβαίως τη βούληση της συριακής Κυβέρνησης», δήλωσε εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ στην Τεχεράνη. Από την πλευρά της η Μόσχα επανέλαβε την υποστήριξή της στον Μπασάρ αλ Άσαντ, λέγοντας ότι επιθυμεί να τον βοηθήσει να σταθεροποιήσει την κατάσταση. Παράλληλα, το βράδυ της Κυριακής, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ τηλεφώνησε στον Τούρκο ομόλογό του, τονίζοντας την ανάγκη για αποκλιμάκωση και την προστασία της ζωής των αμάχων και των υποδομών.

Σε ό,τι αφορά την Τουρκία, ο στόχος της είναι διαφορετικός από τις υπόλοιπες δυνάμεις που μάχονται στη Συρία, αφού δεν ενδιαφέρεται και τόσο για τον έλεγχο της χώρας, αλλά για την αποδυνάμωση των Κούρδων. Για αυτό και πέραν των δικών της δυνάμεων, μάχεται εναντίον τους και με μισθοφόρους, σε μία προσπάθεια να μεγιστοποιήσει την ισχύ της. Όπως επισημαίνει το BBC, οι παραστρατιωτικές αυτές ομάδες, οι οποίες αποτελούν «sleeper cells» από τα απομεινάρια του ISIS, συχνά στήνουν ενέδρες στην συριακή έρημο. H Jerusalem Post σημειώνει πως η Τουρκία, ακριβώς λόγω της διαφορετικής της ατζέντας, μπορεί να εκμεταλλευτεί αυτή την αποσταθεροποίηση για να επιτεθεί στους Κούρδους και να μετατρέψει την ανάπτυξη του HTS σε άμεση επίθεση στις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:

• Ιρακινές πολιτοφυλακές μπήκαν στη Συρία για να βοηθήσουν τον στρατό απέναντι στους αντάρτες
• Κρίσιμες ώρες για το καθεστώς Άσαντ μετά την πτώση του Χαλεπιού-Οι συμμαχίες που δοκιμάζονται και ο ρόλος της Τουρκίας
• Διπλωματικός «πυρετός» για αποκλιμάκωση στη Συρία-Συνάντηση του Ιρανού ΥΠΕΞ με Άσαντ και Ερντογάν
• Φιντάν σε επικοινωνία με Μπλίνκεν-«Δεν θα επιτρέψουμε τρομοκρατικές ενέργειες ούτε εναντίον μας ούτε κατά των Σύρων»
• Για εξόντωση των τρομοκρατών «με τη δύναμη, μόνο αυτή καταλαβαίνουν» κάνει λόγο ο Άσαντ