Το 2024 η χρονιά που επισφράγισε την πλήρη μεταβολή της εικόνας στο μεταναστευτικό-Πώς διαμορφώθηκαν τα δεδομένα

Τα τελευταία χρόνια το μεταναστευτικό πρόβλημα έχει αναχθεί σε μείζον για την εκάστοτε Κυβέρνηση, λόγω των τεράστιων ροών που έφθαναν στη χώρα κυρίως από τη Συρία και από τις αφρικανικές χώρες, κάτι που ανάγκασε τόσο την Κυβέρνηση Νίκου Αναστασιάδη, όσο και την Κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη να προβούν σε μια σειρά από μέτρα, για αναχαίτιση του προβλήματος.

Τα μέτρα που λήφθηκαν επί υπουργίας Κωνσταντίνου Ιωάννου, χτύπησαν το πρόβλημα στη ρίζα του, αφού οι ροές αναχαιτίστηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό από το 2023 και συνέχισαν να έχουν καθοδική πορεία και τη φετινή χρονιά. Εάν έπρεπε να επιλεχθεί μια ημερομηνία, η οποία ήταν κομβική για το 2024, αυτή ήταν η 14η Απριλίου 2024, όταν ο υπουργός μετά από τις μαζικές αφίξεις Σύριων στην Κύπρο, προέβη στη λήψη μιας σειράς από μέτρα, ώστε να μετριαστεί το πρόβλημα.

Ανάμεσα σε αυτά, ήταν η αναστολή εξέτασης αιτητών ασύλου όλων των περιπτώσεων για πρόσωπα Συριακής καταγωγής, αλλά και η άμεση ανάκληση του καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας ή η απόρριψη αιτήσεων ασύλου, από άτομα που αποδεδειγμένα έχουν ταξιδέψει πίσω στις περιοχές αυτές, μέσω κατεχομένων τους τελευταίους δώδεκα μήνες.

Η επιτυχία εκείνων των μέτρων που λήφθηκαν τότε και συνεχίζουν να εφαρμόζονται από το νεοσύστατο Υφυπουργείο Μετανάστευσης και τον υφυπουργό Νικόλα Ιωαννίδη, αποτυπώνεται μέσα από την πτωτική πορεία που καταγράφουν οι αριθμοί, από τότε μέχρι και το τέλος Νοεμβρίου, όπου υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα.

Η φετινή χρονιά ήταν σαφώς βελτιωμένη, αφού οι αιτούντες ασύλου κατήλθαν στις 6548, εν αντιθέσει με τις 11617 του 2023 και τον αριθμό ρεκόρ στα χρονικά, του 2022 όταν ξεπέρασαν τις 21 χιλιάδες. Το γεγονός ότι ο φετινός χρόνος χωρίζεται πριν και μετά την 14η Απριλίου, λόγω των μέτρων που λήφθηκαν, αποτυπώνεται και μέσα από την περαιτέρω ανάλυση των αριθμών, αφού μέχρι τον Απρίλιο οι αιτήσεις ασύλου άγγιξαν τις 4444, ενώ για όλο τον υπόλοιπο χρόνο, μετά βίας ξεπέρασαν τις 2000.

Σημειώνεται ότι σχεδόν όλοι όσοι αιτήθηκαν άσυλο, έφθασαν παράνομα στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφού από τους 6548, οι 6225 (95% ) ήταν παράνομοι, ενώ οι υπόλοιποι 323 (5%) νόμιμοι.

Η επιβεβαίωση για την επιτυχία των μέτρων, καταγράφηκε και μέσα από τις απόψεις του κοινού, το οποίο σε δημοσκόπηση που έγινε τον περασμένο Νοέμβριο έδειξε ότι η ανησυχία μειώθηκε ραγδαία σε σύγκριση με το 2023, αφού από 41% έπεσε στο 17% για το συγκεκριμένο θέμα.

Η Κυβέρνηση εξάλλου, θέλοντας να δείξει ότι κάποια άλλα μέτρα που είχαν ληφθεί επί της προηγούμενης διακυβέρνησης, όπως η τοποθέτηση φράκτη σε περιοχές που εφάπτονται της Πράσινης Γραμμής, στη δυτική Λευκωσία, αποφάσισε τον περασμένο Σεπτέμβριο να αφαιρεθεί, αφού δεν προσφέρει οτιδήποτε, πέραν του να δυσκολεύει τους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι εξέφραζαν τακτικά την έντονη δυσαρέσκειά τους για το εν λόγω μέτρο. Μέχρι σήμερα ωστόσο, δεν προέκυψαν ουσιαστικές εξελίξεις, αφού η απόφαση του Υπουργικού δεν εφαρμόστηκε.

Πρώτοι οι Σύριοι, αλλά οι εξελίξεις αλλάζουν τα δεδομένα

Για άλλη μια χρονιά, όπως σχεδόν όλες τα τελευταία χρόνια που βρίσκεται σε έξαρση το μεταναστευτικό, την μερίδα του λέοντος στις αφίξεις κατέχουν οι Σύριοι, οι οποίοι το 2024 έφθασαν συνολικά τους 4.176 και σε ποσοστό 63% επί του συνόλου.

Για να αντιληφθεί κανείς τη ροή που υπήρχε από τη Συρία, οι 4.176 νέες αιτήσεις ασύλου μέχρι το τέλος Νοεμβρίου, αντιστοιχούν σε 12,5 άτομα ανά ημέρα. Οι υπόλοιπες χώρες καλύπτουν πολύ μικρά ποσοστά από 5% και κάτω, αφού μετά τους Σύριους ο επόμενος μεγαλύτερος αριθμός αφίξεων είναι αυτός των Αφγανών, με μόλις 385 για όλο το έτος και στην τρίτη θέση είναι οι Σομαλοί, με 333 πρόσωπα.

Σημειώνεται ότι τη φετινή χρονιά εκδόθηκαν πάνω από 14.000 αποφάσεις για αιτήσεις ασύλου, αριθμός πολύ μικρότερος από προηγούμενα χρόνια, ωστόσο αυτό είναι μια φυσιολογική εξέλιξη, διότι τα τελευταία δύο χρόνια βάσει των μέτρων που λαμβάνονται μειώθηκαν και οι αιτήσεις. Από τις 14 και πλέον χιλιάδες αποφάσεις, οι 9616 χαρακτηρίζονται ως κύριες και από αυτές οι 5.888 και σε ποσοστό 61%, απορρίφθηκαν. Το 25%, δηλαδή 2.437 εγκρίθηκαν και εντάχθηκαν στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, ενώ μόλις το 14%, τουτέστιν 1.291 εντάχθηκαν στο προσφυγικό καθεστώς.

Σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια, παρατηρείται ελαφρώς αυξημένη εικόνα σε ότι αφορά στις αποφάσεις για συμπληρωματική προστασία και προσφυγικό, που συνεπάγεται, σύμφωνα με πληροφορίες, με το γεγονός ότι τα προηγούμενα χρόνια οι εξεταστές διεξήλθαν τις αιτήσεις που ήταν πρόδηλα ανεπαρκείς και απορρίφθηκαν, ενώ πλέον εξετάζονται και αρκετές που χρειάζονταν μεγαλύτερη έρευνα και κρίθηκαν ότι μπορούν να γίνουν αποδεκτές.

Κάπου εδώ, μπαίνει στην εξίσωση και ο όγκος εργασιών που πρέπει να υλοποιήσει η Υπηρεσία Ασύλου, η οποία δεν είναι και λίγη, καθότι ενώπιόν τους βρίσκονται συνολικά 21.237 αιτήσεις. Από αυτές, ένας τεράστιος αριθμός, δηλαδή 14.201 αιτήσεις αφορούν Σύριους και σε ποσοστό 66%, ενώ το υπόλοιπο 34% όλες τις υπόλοιπες εθνικότητες.

Παρόλα αυτά, οι εξελίξεις στη Συρία τον τελευταίο μήνα του 2024, με την πτώση του καθεστώτος του Άσαντ και την άνοδο στην εξουσία των τζιχαντιστών, έφερε ραγδαίες εξελίξεις για τους Σύριους που διαμένουν στην Κύπρο, αφού αρκετοί από αυτούς ζητούν να επιστρέψουν εθελούσια στην πατρίδα τους.

Μάλιστα, οι αιτήσεις για οικειοθελή αποχώρηση από την Κύπρο αυξάνονται κλιμακωτά, με αρκετούς να αποσύρουν τις αιτήσεις τους για άσυλο και άλλους να παραιτούνται από το δικαίωμα ένταξής τους στο καθεστώς διεθνούς προστασίας. Ως εκ τούτου και αν και τον επόμενο χρόνο συνεχίσουν να αυξάνονται οι αιτήσεις, τότε θα πρέπει για οικειοθελής επιστροφές, ενδεχομένως θα αλλάξει και ο αριθμός των αιτήσεων.

Στη δεύτερη θέση των αιτήσεων που εκκρεμούν είναι το Κόνγκο με 1969 και στην τρίτη το Αφγανιστάν με 1283, ενώ υπήκοοι άλλων τρίτων χωρών έχουν κάτω από εξακόσιες.

Σημειώνεται ότι η Κύπρος έλαβε εντός του έτους τα εύσημα από την πρώην, πλέον, ευρωπαία Επίτροπο για θέματα μετανάστευσης Ίλβα Γιόχανσον, η οποία είχε δηλώσει πως η πρόοδος της Κύπρου είναι «εντυπωσιακή» και «μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για τους άλλους», με αφορμή την αντιμετώπιση της χώρας μας κατά την κρίση του Λιβάνου, μετά την επίθεση που δέχθηκε από το Ισραήλ.

Κομβικής σημασίας για την επόμενη χρονιά, όσον αφορά στο μεταναστευτικό, είναι η κατάσταση που θα επικρατήσει στη Μέση Ανατόλη και πιο συγκεκριμένα τόσο στο Λίβανο, όσο και στη Συρία.

Στον Λίβανο τη δεδομένη στιγμή υπάρχει συμφωνία εκεχειρίας με το Ισραήλ και έτσι δεν προκύπτει κίνδυνος αύξησης των μεταναστευτικών ροών, ενώ και στη Συρία η κατάσταση δείχνει θετικές εξελίξεις. Παρόλα αυτά, η στάση που θα τηρήσουν οι μεγάλες δυνάμεις, θα παίξει το δικό της σημαίνοντα ρόλο στις επιπτώσεις που θα έχει η Κύπρος.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Αυξάνονται κλιμακωτά οι αιτήσεις Σύριων για εθελούσιες επιστροφές-Σχεδόν 200 μέσα σε μια εβδομάδα
• Σε ετοιμότητα η Κύπρος για μεταναστευτικές ροές από τη Συρία-Πιθανή αύξηση μέτρων αν παραστεί ανάγκη
• Οι πολιτικές Κυβέρνησης για μεταναστευτικό με θετικό πρόσημο και η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολίτων
• Η ακτινογραφία του μεταναστευτικού-Στο 6% επί του πληθυσμού οι αιτητές ασύλου στην Κύπρο
• Η διαχείριση του μεταναστευτικού θωράκισε την Κύπρο από ανεξέλεγκτες ροές και έδωσε προβάδισμα στην σκακιέρα