Τα νομοθετημένα καθήκοντα των ΣΕΑ και η διαταγή άσκησης άλλων καθηκόντων από την Αστυνομία

Αφορμή του παρόντος άρθρου έδωσε το πολύ πρόσφατο συμβάν της απόδρασης προσώπου το οποίο σύμφωνα με σχετικό διαδικτυακό δημοσίευμα είχε συνεληφθεί στις 6/12/2024 στο αεροδρόμιο Λάρνακας, καθώς εναντίον του εκκρεμούσε Ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης, σε σχέση με αδικήματα οικονομικής φύσεως.

Το πρόσωπο που απέδρασε, βρισκόταν λόγω προβλημάτων υγείας σε ιδιωτική κλινική στην Λάρνακα και κατά τον επίδικο χρόνο ήταν υπό φρούρηση από Συμβασιούχο Ειδικό Αστυφύλακα (ΣΕΑ).

Προξένησε απορία το γεγονός της φρούρησης του εν λόγω προσώπου από ΣΕΑ. Το έψαξα από την νομική του σκοπιά.

Ανατρέχοντας στον περί Αστυνομίας Νόμο του 2004 (Ν. 73(I)/2004), διαπιστώνεται ότι στις 27/6/2022 έγινε τροποποίηση του πιο πάνω νόμου ως ακολούθως.

Προστέθηκε στο ερμηνευτικό άρθρο (2) ο ακόλουθος ορισμός “συμβασιούχος ειδικός αστυνομικός” σημαίνει πρόσωπο που προσλαμβάνεται στην Αστυνομία δυνάμει των διατάξεων του Μέρους VIA.

Αντλώντας καθοδήγηση από το Μέρος VIA και ειδικότερα το άρθρο 44Β ορίζει ότι «...ο Αρχηγός δύναται, με την έγκριση του Υπουργού και με στόχο την άμεση και έγκαιρη ενίσχυση της Αστυνομίας σε προσωπικό, να προσλαμβάνει με σύμβαση στην Αστυνομία ως συμβασιούχους ειδικούς αστυνομικούς, πρόσωπα τα οποία έχουν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις ή έχουν νόμιμα απαλλαγεί από αυτές, για λόγους άλλους από λόγους υγείας για την εκτέλεση βοηθητικών και υποστηρικτικών καθηκόντων για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών και γενικά θεμάτων μετανάστευσης στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της Αστυνομίας.»

Συνακόλουθα και σύμφωνα με τα όσα ορίζει το άρθρο 44Β ο ΣΕΑ μπορεί να ασκεί καθήκοντα «για την εκτέλεση βοηθητικών και υποστηρικτικών καθηκόντων για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών και γενικά θεμάτων μετανάστευσης στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της Αστυνομίας»

Πιο κάτω στο άρθρο 44Γ με πλαγιότιτλο «Διαδικασία πρόσληψης και όροι υπηρεσίας συμβασιούχων ειδικών αστυνομικών» ορίζεται ότι: «Η διαδικασία πρόσληψης των συμβασιούχων ειδικών αστυνομικών, τα απαιτούμενα προσόντα, η διάρκεια της υπηρεσίας τους, τα καθήκοντα που θα εκτελούν, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια, καθορίζονται σε Κανονισμούς που εκδίδονται από το Υπουργικό Συμβούλιο, αφού ληφθεί προηγουμένως η γνώμη του Αρχηγού»

Τέλος στο άρθρο 44Ε με πλαγιότιτλο «Τοποθετήσεις, μεταθέσεις και αποσπάσεις συμβασιούχων ειδικών αστυνομικών» ορίζεται ότι: «Οι τοποθετήσεις, μεταθέσεις και αποσπάσεις συμβασιούχων ειδικών αστυνομικών διενεργούνται από τον Αρχηγό με βάση τις υπηρεσιακές και επιχειρησιακές ανάγκες της Αστυνομίας για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών και γενικά θεμάτων μετανάστευσης στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της Αστυνομίας».

Από σχετικό έλεγχο εντοπίστηκε να έχουν ψηφιστεί Κανονισμοί με βάσει το άρθρο 44Γ. Συγκεκριμένα πρόκειται για την ΚΔΠ 265/2022, Οι περί Συμβασιούχων Ειδικών Αστυνομικών (Διαδικασία Πρόσληψης και Συναφή Θέματα) Κανονισμοί του 2022, EE Παρ.ΙΙΙ(1), Αρ. 5716, Σελ. 1739, 4/7/2022.

Στην πιο πάνω δευτερογενή νομοθεσία και ειδικότερα στον Κανονισμό (3) με πλαγιότιτλο «Καθήκοντα και εξουσίες συμβασιούχων ειδικών αστυνομικών» ορίζονται τα ακόλουθα καθήκοντα:

«3.-(1) Συμβασιούχος ειδικός αστυνομικός ασκεί τέτοιες εξουσίες και εκτελεί τέτοια βοηθητικά και υποστηρικτικά καθήκοντα για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών και γενικά θεμάτων μετανάστευσης στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της Αστυνομίας, που δυνατόν να του ανατεθούν και υπακούει σε όλες τις νόμιμες διαταγές σχετικά με την άσκηση των καθηκόντων του, τις οποίες δύναται, από καιρό σε καιρό, να λαμβάνει από ανωτέρους του στην Αστυνομία.

(2) Άνευ επηρεασμού της γενικότητας των προνοιών της παραγράφου (1), τα καθήκοντα των συμβασιούχων ειδικών αστυνομικών περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

(α) Περιπολιακή κάλυψη και/ή επιτήρηση πιθανών σημείων διέλευσης παράτυπων μεταναστών από την πράσινη γραμμή

(β) έλεγχο παράτυπων μεταναστών για τον έγκαιρο εντοπισμό τυχόν διακινητών ή τρομοκρατών

(γ) μεταφορά, μετακίνηση και συνοδεία παράτυπων μεταναστών

(δ) Φρούρηση και φύλαξη κέντρων φιλοξενίας και/ή κέντρων πρώτης υποδοχής και/ή χώρων κράτησης παράτυπων μεταναστών και

(ε) απέλαση παράτυπων μεταναστών.

(3) Ο Αρχηγός δύναται, για την εκτέλεση των αναφερόμενων στις παραγράφους (1) και (2) καθηκόντων, να κατανέμει τους συμβασιούχους ειδικούς αστυνομικούς ανάλογα με τις εκάστοτε υπηρεσιακές και επιχειρησιακές ανάγκες της Αστυνομίας.

(4) Ανεξαρτήτως των προνοιών των παραγράφων (1), (2) και (3), οι συμβασιούχοι ειδικοί αστυνομικοί υπόκεινται στις αστυνομικές διαταγές που εκδίδονται γι’ αυτούς από τον Αρχηγό δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 12 του Νόμου».

Δηλαδή τόσο το άρθρο 44Β και το άρθρο 44Ε του περί Αστυνομίας νόμου όσο και ο Κανονισμός (3) της Κ.Δ.Π.265/2022 καθορίζουν ότι ο ΣΕΑ θα ασκεί καθήκοντα «για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών και γενικά θεμάτων μετανάστευσης στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της Αστυνομίας» ως αυτά τα καθήκοντα διευκρινίζονται στον Κανονισμό (3). Η φρούρηση κρατούμενου/υπόδικου δεν εμπίπτει στα θεσμοθετημένα καθήκοντα του Συμβασιούχου Ειδικού Αστυνομικού.

Επανερχόμενος στα γεγονότα της απόδρασης. Ο συγκεκριμένος ΣΕΑ έλαβε οδηγία/διαταγή από τον αξιωματικό υπηρεσίας, να εκτελέσει το καθήκον φρούρησης του εν λόγω προσώπου στην κλινική. Τέθηκε από ψες 22/12/2024 σε διαθεσιμότητα ο ΣΕΑ και μετά από ώρες τέθηκε επίσης σήμερα 23/12/2024 σε διαθεσιμότητα ο αξιωματικός υπηρεσίας.

Ο λόγος που δεν τέθηκαν άμεσα και οι δύο σε διαθεσιμότητα, δεν εμπίπτει στα πλαίσια του παρόντος άρθρου.

Είναι δεδομένο ότι από την 27/6/2022 υπηρετούν στην Αστυνομία πρόσωπα ως ΣΕΑ. Τα καθήκοντα τους είναι καθορισμένα από τον οικείο νόμο και την δευτερογενή νομοθεσία ως έχουν πιο πάνω αναφερθεί.

Η διαταγή του αξιωματικού υπηρεσίας ήταν εξαρχής παράνομη, το ίδιο και η εκτέλεση της από τον ΣΕΑ.

*Δημήτρης Απαισιώτης, Δικηγόρος