Από τους πιο υγιείς πληθυσμούς της ΕΕ οι Κύπριοι-Πρόκληση το κάπνισμα και η παιδική παχυσαρκία

Ο πληθυσμός στην Κύπρο είναι από τους πιο υγιείς στην Ευρώπη, ωστόσο το κάπνισμα και η παιδική παχυσαρκία αποτελούν του κύριους παράγοντες κινδύνου και η μεγαλύτερη πρόκληση για την Υγεία, τόσο στη χώρα μας, όσο και σε ολόκληρη την ΕΕ. Αυτά καταγράφονται στην έκθεσή αξιολόγησης του συστήματος υγείας της Κύπρου από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Παρακολούθησης Συστημάτων Υγείας της Ευρώπης.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στην έκθεση, το προσδόκιμο ζωής στην Κύπρο έχει αυξηθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, φτάνοντας τα 81,7 έτη το 2022, ένα έτος υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ. Σημειώνεται ωστόσο πως μειώθηκε κατά περισσότερο από ένα χρόνο ο μέσος όρος ηλικία το 2021, ως αποτέλεσμα του COVID-19 και σημειώθηκε επιβράδυνση της αύξησης του προσδόκιμου ζωής από το 2010, εν μέρει ως αποτέλεσμα των αυξημένων ποσοστών θνησιμότητας από ορισμένα αναπνευστικά ασθένειες. Συνεπώς, παρά τη σημαντική μείωση των θανάτων από ασθένειες του κυκλοφορικού τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ο κορωνοϊός παραμένει μία από τις κύριες αιτίες θανάτου το 2021 στην Κύπρο, αμέσως μετά τον καρκίνο, την ισχαιμική καρδιοπάθεια και τον διαβήτη.

Το 2022, όπως καταγράφει η ευρωπαϊκή έκθεση, περισσότερο από τρία τέταρτα του πληθυσμού καταγράφει την υγεία του ως καλή, με τον μέσο όρο να φτάνει το 78%, ο οποίος είναι αρκετά υψηλότερος από αυτόν της ΕΕ που φτάνει το 68%. Την ίδια ώρα η χώρα μας κατέχει το χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από αίτια που μπορούν να προληφθούν και να θεραπευθούν. Παρόλα αυτά, σχεδόν το 40% του πληθυσμού ζει με μια χρόνια ασθένεια, η οποία καταγράφεται περισσότερο σε άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα.

Σημαντικοί παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η χαμηλή σωματική δραστηριότητα πρέπει να αντιμετωπιστεί, σύμφωνα με την έκθεση όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι θάνατοι που σχετίζονται με το κάπνισμα, υπερβαίνουν τον μέσο όρο της ΕΕ, με υψηλά ιδίως ποσοστά μεταξύ των ανδρών. Τα ποσοστά παχυσαρκίας ενηλίκων ευθυγραμμίζονται με τον μέσο όρο της ΕΕ, αλλά στην παιδική ηλικία η παχυσαρκία είναι υψηλή και προκαλεί ανησυχία.

Πολλοί γιατροί, λίγοι νοσηλευτές

Η έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητήριου Παρακολούθησης Συστημάτων Υγείας της Ευρώπης, αναφέρεται επίσης και στον υψηλό αριθμό γιατρών σε σύγκριση με τον χαμηλό αριθμό νοσηλευτών, σε αντίθεση με τους μέσους όρους της ΕΕ. Ελλείψεις καταγράφονται, ωστόσο, στον αριθμό των γενικών ιατρών, ενώ ο αριθμός των επαγγελματιών νοσηλευτών που αποφοιτούν από τα τοπικά πανεπιστήμια έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία 5 χρόνια.

Παράλληλα το Πρατήριο κάνει λόγο για σοβαρές ανισορροπίες στο εργατικό δυναμικό μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, καθώς οι γιατροί εργάζονται κυρίως στον ιδιωτικό τομέα και οι νοσηλευτές στον δημόσιο. Αυτές οι ανισορροπίες στην κατανομή και τη διαθεσιμότητα αναμένεται να μειωθούν με τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη του Γενικού Σχεδίου Δυναμικότητας. Ένας πυλώνας αυτού του έργου, σύμφωνα με την έκθεση, είναι η ενίσχυση του σχεδιασμού των ανθρώπινων πόρων για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης ενός σχεδίου και μοντέλων σχεδιασμού του εργατικού δυναμικού για τον προσδιορισμό ενός μελλοντικού εργατικού δυναμικού που θα ανταποκρίνεται στην αναμενόμενη ζήτηση.

Ταυτόχρονα, η έκθεση ενώ σημειώνει τον διπλασιασμό των ασκούμενων ιατρών στην Κύπρο, οι οποίοι φτάνουν τους 467 ανά 100.000 πληθυσμού το 2020, εντούτοις καταγράφει σοβαρές ελλείψεις στον αριθμό των γενικών ιατρών στο νέο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και σε ορισμένες «σπάνιες» ειδικότητες, όπως οι αλλεργιολόγοι, ενδοκρινολόγοι, κυτταρολόγοι.

Σε ό,τι αφορά τους νοσηλευτές, ο αριθμός όπως αναφέρει η έκθεση δεν έχει αυξηθεί στο ίδιο ποσοστό με τους γιατρούς, καθώς ανέρχονται στους 498 ανά 100.000 πληθυσμού το 2021, πολύ κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Επιπλέον, έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία πέντε χρόνια ο αριθμός των απόφοιτων νοσηλευτικής από τα τοπικά πανεπιστήμια.

Αλλαγές στην οργάνωση και την παροχή πρωτοβάθμιας περίθαλψης

Η Κύπρος, σημειώνει η έκθεση του Ευρωπαϊκού Πρατηρίου, διαθέτει ένα καλά ανεπτυγμένο δίκτυο υγειονομικών εγκαταστάσεων, διευκολύνοντας την καλή πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας. Παρόλο που οι προσωπικοί γιατροί είναι πλέον το πρώτο σημείο επαφής του ασθενούς με τις υπηρεσίες υγείας και έχουν ρόλο φύλακα, ωστόσο τα στοιχεία δείχνουν ένα σχετικά υψηλό ποσοστό παραπομπών σε ειδικούς, γεγονός που δημιουργεί οικονομικές και λειτουργικές προκλήσεις.

Την ίδια ώρα επισημαίνεται πως οι ασθενείς μπορούν να επιλέξουν προσωπικούς γιατρούς, τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα, με τους γιατρούς να λαμβάνουν κατά κεφαλήν αμοιβή με βάση την ηλικιακή ομάδα των εγγεγραμμένων δικαιούχων. Η καθιέρωση των προσωπικών γιατρών συνέβαλε σε μεγάλη μείωση των ανεκπλήρωτων αναγκών ιατρικής περίθαλψης, από 1,4% το 2018 σε 0,4% το 2020 και 0,1% το 2022.

Παράλληλα, η έκθεση κάνει εκτενείς αναφορά και στις μελλοντικές προκλήσεις, όπως η αναδιοργάνωση και μεταρρύθμιση των δημόσιων νοσοκομείων, η οποία θα οδηγήσει στη διοικητική και οικονομική αυτονομία τους, η εφαρμογή πανεπιστημιακών κλινικών στα δημόσια νοσοκομεία, η εισαγωγή και χρήση της ηλεκτρονικής υγείας, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών φακέλων υγείας, η ρύθμιση της αποθήκευσης δεδομένων και της χρήσης βιολογικών πληροφοριών, η δημιουργία και λειτουργία του Γενικού Σχεδίου Ικανότητας για την Υγεία, η ενσωμάτωση δεικτών ποιότητας και επιδόσεων στους μηχανισμούς αποζημίωσης των παρόχων του ΓεΣΥ και η εισαγωγή ιατρικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων και κατευθυντήριων γραμμών που θα συμβάλουν στη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών και της αποτελεσματικότητας των ιατρικών διαδικασιών.

Δεν μπορεί να γίνει αξιολόγηση της ποιότητας

Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Παρακολούθησης Συστημάτων Υγείας της Ευρώπης τονίζει πως τα στοιχεία για την θνησιμότητα δείχνουν καλά αποτελέσματα για την υγεία στην Κύπρο και υποδηλώνουν ότι η Κύπρος παρέχει ένα καλό επίπεδο υγειονομικής περίθαλψης συνολικά.

Ωστόσο, το κάπνισμα, η παχυσαρκία (ιδίως μεταξύ των παιδιών), η επικίνδυνη οδήγηση και διάφοροι ανθυγιεινοί τρόποι ζωής παραμένουν παράγοντες κινδύνου που απαιτούν περαιτέρω προσοχή. Η Κύπρος υστερεί επίσης σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες σε ορισμένους δείκτες ποιότητας, όπως οι λοιμώξεις που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη και η μικροβιακή αντοχή. Συνολικά, οι επιδόσεις του συστήματος υγείας δεν μπορούν ακόμη να αξιολογηθούν, καθώς τα δεδομένα σχετικά με την ποιότητα της περίθαλψης δεν συλλέγονται επί του παρόντος συστηματικά.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Καλή η κατάσταση υγείας του ασθενή με ευλογιά των πιθήκων-Ξεκίνησε η ιχνηλάτηση, κανένας λόγος ανησυχίας
• Μας πήρε 24 χρόνια για... μέρος του νέου κτηρίου του νοσοκομείου Αθαλάσσας-Ασθενείς κοιμούνται σε καναπέδες
• Έθεσαν τα προβλήματα τους και ζήτησαν στήριξη από ΠτΔ τα άτομα με αναπηρία-«Θέλουμε πράξεις, όχι απλά χαρτιά»
• Τεράστιο το πρόβλημα επικοινωνίας κωφών σε έκτακτες ανάγκες-Στο τραπέζι η δημιουργία εφαρμογής