Τραμπ ή Χάρις; Οι αμφίρροπες εκλογές, το περίπλοκο σύστημα και οι ανατρέψιμες δημοσκοπήσεις

Η ώρα της αλήθειας έχει φτάσει, συνοδευόμενη από πολλά ερωτήματα για τον τελικό νικητή, που δεν κατάφεραν να απαντηθούν προεκλογικά. Εκατομμύρια Αμερικανοί προσέρχονται σήμερα στις κάλπες για να επιλέξουν τον επόμενο ένοικο του Λευκού Οίκου. Βασικοί υποψήφιοι είναι η απερχόμενη Αντιπρόεδρος, Κάμαλα Χάρις, που κατέρχεται με τους Δημοκρατικούς, και ο πρώην Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, που αποτελεί την επιλογή των Ρεπουμπλικάνων. Ταυτόχρονα, θα ψηφίσουν για 435 βουλευτές, 34 γερουσιαστές, 11 κυβερνήτες, δικαστές, δημάρχους, δημοτικούς σύμβουλους, σερίφηδες και σε ορισμένες πολιτείες σε τοπικά δημοψηφίσματα με αντικείμενο τις αμβλώσεις.

Τα βλέμματα είναι, όμως, στραμμένα στις Προεδρικές Εκλογές, όπου η ψηφοφορία τρέχει εδώ και μέρες με τις επιστολικές ψήφους, η καταμέτρηση των οποίων έχει τον δικό της βαθμό δυσκολίας. Με βάση τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων δεν είναι ξεκάθαρο ποιος θα κόψει πρώτος το νήμα. Επί της ουσίας το αποτέλεσμα εξαρτάται από επτά πολιτείες, που σε αυτές τις εκλογές είναι τα swing states, δηλαδή είναι προς διεκδίκηση, αφού δεν θεωρούνται κλειδωμένες. Ο λόγος είναι γιατί σε όλες τις υπόλοιπες είναι εκ των προτέρων γνωστό ή μπορεί εύκολα να υπολογιστεί ποιος θα κερδίσει.

Στις ΗΠΑ υπήρξαν στην ιστορία περιπτώσεις που εξελέγη ο δεύτερος Πρόεδρος, λόγω του συστήματος των εκλεκτόρων που εφαρμόζεται. Κάθε πολιτεία εκπροσωπείται από συγκεκριμένο αριθμό ατόμων στο Electoral College, ο οποίος προκύπτει από μία μαθηματική φόρμουλα που βασίζεται στον πληθυσμό τους. Νικητής στην πραγματικότητα, συνεπώς, είναι όποιος πάρει τις περισσότερες ψήφους στο Electoral College και όχι όποιος κερδίσει τη λαϊκή ψήφο. Αυτή λειτουργεί ως πυξίδα, καθώς σε όλες τις εκλογικές περιφέρειες, με εξαίρεση το Maine και την Nebraska, οι εκλέκτορες είναι υποχρεωμένοι να δώσουν το 100% των ψήφων της πολιτείας σε αυτόν που ήρθε πρώτος στην πολιτεία τους. Στις δύο εξαιρέσεις, οι εκλέκτορες δικαιούνται να ψηφίσουν αναλογικά, με βάση τα ποσοστά, αν και πολλές φορές ακολουθούν το εθνικό μοτίβο.

Συνολικά οι εκλέκτορες είναι 538 και για να κερδίσει κάποιος υποψήφιος θα πρέπει να τον ψηφίσουν τουλάχιστον 270. Όμως επειδή πολλοί από αυτούς είναι δεδομένοι, αφού γνωρίζουμε εκ των προτέρων ποιος θα πάρει το υψηλότερο ποσοστό στη λαϊκή ψήφο, τον νικητή θα τον αναδείξουν οι εκλέκτορες των επτά swing states. Με βάση τα τελευταία δεδομένα του CNN, εκτός απροόπτου, η Κάμαλα Χάρις έχει κλειδωμένους ή σχεδόν κλειδωμένους 226 εκλέκτορες και χρειάζεται άλλους 44 για να κερδίσει και ο Ντόναλντ Τραμπ, με 219 κλειδωμένους ή σχεδόν κλειδωμένους, χρειάζεται άλλους 51 για να κερδίσει. Συνεπώς η διαφορά είναι εξαιρετικά μικρή για να μπορεί με ασφάλεια να γίνει πρόβλεψη για τον τελικό νικητή. Αυτές οι ψήφοι θα προέλθουν από τα swing states, τα δεδομένα των οποίων, σύμφωνα με το BBC, είναι τα ακόλουθα στις φετινές εκλογές:

Arizona: Διαθέτει 11 από τους 538 εκλέκτορες και το 2020 κέρδισε ο Τζο Μπάιντεν με περίπου 10,000 ψήφους. Λόγω των κοινών συνόρων με το Μεξικό, είναι μια πολιτεία στην οποία πρωτοστατεί το θέμα της μετανάστευσης. Σοβαρό ζήτημα για την πολιτεία είναι και οι εκτρώσεις.

Georgia: Διαθέτει 16 από τους 538 εκλέκτορες και το 2020 κέρδισε ο Τζό Μπάιντεν με περίπου 13,000 ψήφους. Το ένα τρίτο των ψηφοφόρων της είναι μαύροι και είναι κατ’ αναλογία ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στις ΗΠΑ, οι οποίοι είχαν συμβάλει πολύ την επιστροφή της στις μπλε πολιτείες την προηγούμενη φορά.

Michigan: Διαθέτει 15 από τους 538 εκλέκτορες και το 2020 κέρδισε ο Τζο Μπάιντεν κατά περίπου 150,000 ψήφους. Η πολιτεία αυτή, κατά τη διαδικασία των primaries, έγινε σύμβολο της υποστήριξης στους Παλαιστίνιους, ενώ διαθέτει το μεγαλύτερο ποσοστό Αραβο-αμερικανών ψηφοφόρων.

Nevada: Διαθέτει έξι από τους 538 εκλέκτορες και το 2020 κέρδισε ο Τζο Μπάιντεν κατά περίπου 34,000 ψήφους. Τις περισσότερες φορές ψηφίζει υπέρ των Δημοκρατικών και στο επίκεντρο της διεκδίκησης βρίσκονται οι ψήφοι του πολύ μεγάλου ισπανόφωνου πληθυσμού. Στην πολιτεία καταγράφεται η τρίτη υψηλότερη ανεργία της χώρας.

North Carolina: Διαθέτει 16 από τους 538 εκλέκτορες και το 2020 κέρδισε ο Ντόναλντ Τραμπ κατά περίπου 74,000 ψήφους. Έχει παρόμοιες πολιτικές ανησυχίες με τις γειτονικές Georgia και Arizona και διεκδικήθηκε πάρα πολύ και από τους δύο υποψήφιους.

Pennsylvania: Διαθέτει 19 από τους 538 εκλέκτορες και το 2020 κέρδισε ο Τζο Μπάιντεν κατά περίπου 82,000 ψήφους. Θεωρείται η πιο σημαντική από τα swing states. Στο επίκεντρο του πολιτικού ενδιαφέροντος βρίσκεται η οικονομία και το κόστος ζωής, καθώς είναι η πολιτεία με τα ακριβότερα είδη πρώτης ανάγκης στη χώρα.

Wisconsin: Διαθέτει 10 από τους 538 εκλέκτορες και το 2020 κέρδισε ο Τζο Μπάιντεν κατά περίπου 21,000 ψήφους. Είναι μία από τις πολιτείες που τα πάνε πολύ καλά οι ανεξάρτητοι, στερώντας ψήφους από τους βασικούς υποψηφίους, αλλά ο μεγαλύτερος κίνδυνος, αυτός του Robert F. Kennedy Jr, που τα πήγαινε εξαιρετικά καλά στις δημοσκοπήσεις, τελικά αποσύρθηκε υπέρ του Τραμπ.

Με βάση την τελευταία δημοσκόπηση των New York Times, οι επτά κρίσιμες πολιτείες καταγράφουν διαφορές που κινούνται εντός του στατιστικού λάθους. Η μεγαλύτερη ψαλίδα είναι στην Arizona, όπου ο Τραμπ προηγείται με 49%, έναντι 45% της Χάρις, και η Nevada, όπου η Χάρις προηγείται με 49%, έναντι 46% του Τραμπ. Στην Pennsylvania που θεωρείται και το μεγαλύτερο κλειδί, οι δύο υποψήφιοι ήταν ισόπαλοι με 48%, όπως και στο Michigan με 47%. Στην North Carolina προηγείται η Χάρις με 48% έναντι 46%, στο Wisconsin με 49% έναντι 47% και στην Georgia με 48% έναντι 47%. Δηλαδή, ακόμη και εκεί που υπάρχει προβάδισμα, είναι αρκετά εύκολο να ανατραπεί στις κάλπες. Αυτό σημαίνει πως διαφορετικοί συνδυασμοί των επτά αποτελεσμάτων μπορεί να στείλουν είτε την Κάμαλα Χάρις, είτε τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ανεξαρτήτως του ποιος θα έρθει πρώτος συνολικά. Και αυτό καθιστά τις εκλογές πολύ αμφίρροπες.