Η γεωγραφική θέση της Κύπρου, οι σκέψεις για το ΝΑΤΟ και η ενόχληση της Τουρκίας

Η ενόχληση της Τουρκίας για τις πρόσφατες ενέργειες της Κυβέρνησης που έχουν ως προσανατολισμό το ΝΑΤΟ είναι μάλλον ενδεικτική της ορθότητας αυτής της γραμμής. Παρόλο που ρεαλιστικά δεν υπάρχει κάποια πιθανότητα ένταξης στη Βορειοατλαντική Συμμαχία αυτή τη στιγμή, η προοπτική και μόνο -επί της οποίας είναι που ουσιαστικά επενδύει η Κυβέρνηση, πέραν των οφελών για την επιχειρησιακή ικανότητα της Εθνικής Φρουράς- φαίνεται να εκνευρίζει την κατοχική χώρα, που αντιλαμβάνεται πως η γεωγραφική θέση της Κύπρου δυνητικά θα μπορούσε να περιορίσει τον δικό της ρόλο στο ΝΑΤΟ.

Θα πρέπει, βέβαια, να διευκρινιστεί ότι αυτή τη στιγμή το ενδεχόμενο μελλοντικής ένταξης της Κύπρου δεν βρίσκεται ακριβώς στην κορυφή της ατζέντας για τα μέλη του ΝΑΤΟ, που ενδιαφέρονται κατά κύριο λόγο για τους γείτονες της Ρωσίας, ώστε να δημιουργήσουν αμυντικό τείχος. Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ δημιουργεί σύννεφα πάνω από τη Συμμαχία, καθώς ο νικητής των αμερικανικών εκλογών προεκλογικά εξέφρασε πολλές φορές δυσαρέσκεια για το γεγονός πως τα προερχόμενα από την ΕΕ μέλη ξοδεύουν πολύ λίγα χρήματα για την άμυνα και ουσιαστικά θεωρεί ότι είναι οι ΗΠΑ που το χρηματοδοτούν και το εξοπλίζουν. Προειδοποίησε, μάλιστα, ότι θα τους προσφέρει υποστήριξη σε μια πιθανή επίθεση της Ρωσίας μόνο αν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους. Αν και η πεποίθηση του Τραμπ δεν είναι ακριβής, καθώς η πλειοψηφία των μελών του ΝΑΤΟ όντως επενδύουν το 2% και άνω του ΑΕΠ τους σε θέματα άμυνας, ιδιαίτερα μετά που ξέσπασε η ρωσοουκρανική κρίση, η στάση του προβληματίζει τους Ευρωπαίους, καθώς προκαλεί ανασφάλεια και ανοίγει συζητήσεις για την εξάρτηση της ευρωπαϊκής άμυνας από τις ΗΠΑ.

Είναι, ωστόσο, δεδομένο πως μεταξύ ΗΠΑ και Κύπρου γίνεται κάποιου είδους συζήτηση, λόγω της ραγδαίας αναβάθμισης των διμερών σχέσεων και της αναγνώρισης, από πλευράς Ουάσιγκτον, του σταθεροποιητικού και παραγωγικού ρόλου που διαδραματίζει το νησί μας στην πιο ταραχώδη περιοχή του πλανήτη. Γίνεται, ωστόσο, αντιληπτό, ότι με άλυτο το Κυπριακό θα ήταν πολύ δύσκολο κάτι τέτοιο. Υπενθυμίζεται ότι, με διάφορες προφάσεις που σχετίζονταν με την αντικουρδική της ατζέντα, η Άγκυρα για καιρό μπλόκαρε την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, χώρες τις οποίες αναγνωρίζει και δεν θεωρεί εκλειπούσες και που δεν κατέχει παράνομα έδαφός τους, ούτε διεκδικεί μερίδιο της κυριαρχίας τους.

Όπως εξήγησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ουσιαστικά σε αυτή τη φάση γίνεται προεργασία, ώστε, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, να μπορεί η Κυπριακή Δημοκρατία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Το γεγονός πως η Κύπρος δεν μπορεί να είναι κράτος μέλος του ΝΑΤΟ, λόγω των ενστάσεων της Τουρκίας, αποτρέπει την Εθνική Φρουρά από πολλές ευκαιρίες, είτε αναβάθμισης είτε απόκτησης στρατιωτικού εξοπλισμού, εξήγησε. «Ακριβώς επειδή δεν θέλουμε την Εθνική Φρουρά να χάνει αυτές τις ευκαιρίες, συζητούμε με τις ΗΠΑ -και χαίρομαι για τη θετική ανταπόκριση- σε τρία επίπεδα που προσφέρει η ιδιότητα του κράτους μέλους του ΝΑΤΟ, για το πώς μπορεί η Κυπριακή Δημοκρατία να αξιοποιήσει αυτές τις ευκαιρίες, έτσι ώστε, όταν όλα είναι στη θέση τους, η Κυπριακή Δημοκρατία να μπορεί να γίνει κράτος μέλος του ΝΑΤΟ», ανέφερε περαιτέρω.

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης πρόσθεσε πως είναι ύψιστης σημασίας η ενίσχυση της αποτρεπτικής μας ισχύος και έτσι αξιοποιούμε κάθε ευκαιρία, τόσο προς την κατεύθυνση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, όσο και προς την ΕΕ, για να πετύχουμε αυτό τον στόχο. Την ίδια στιγμή, επεσήμανε πως «έχουμε ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, που συνοψίζεται στη γεωγραφική μας θέση, σε μία περιοχή ιδιαίτερης γεωστρατηγικής σημασίας». Ερωτηθείς πότε θα ωριμάσουν οι συνθήκες που θα επιτρέπουν υποβολή αίτησης, ο Πρόεδρος δεν απάντησε ευθέως, λέγοντας πως «όσο πιο λίγα λέμε για αυτό το θέμα, τόσο πιο κοντά είμαστε στον στόχο».

Παρά την ευδιάκριτη απόσταση, η κατοχική χώρα δεν κρύβει τον εκνευρισμό της ακόμα και για την σκέψη της Κύπρου να προσεγγίσει το ΝΑΤΟ, ένα κλαμπ που θεωρεί δικό της και στο οποίο επιθυμεί να έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ήδη η ισχύς της Άγκυρας εντός της Συμμαχίας περιορίζεται, σε κάποιο βαθμό, από την συνύπαρξη με την Ελλάδα και η προσθήκη της Κύπρου θα έκανε τους συμμάχους ακόμη λιγότερο ευάλωτους στα παιγνίδια που παίζει, αφού θα μπορούσε να αποτελέσει εναλλακτική σε πολλές περιστάσεις, παρόλο που δεν θα έφερνε ποτέ στο ΝΑΤΟ τη δύναμη και τους εξοπλισμούς που διαθέτει ο τουρκικός στρατός. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Πρόεδρος επεσήμανε το συγκριτικό πλεονέκτημα της γεωγραφικής μας θέσης αλλά και ο λόγος που αντιδρούν έντονα οι Τούρκοι.

Το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών χρησιμοποίησε ως δικαιολογία το Κυπριακό, στην απουσία πραγματικής επιχειρηματολογίας, για να εκφράσει την αντίθεσή του με τις κυπριακές προοπτικές στο ΝΑΤΟ. Όπως ανέφεραν πηγές του ΥΠΕΞ σε Τούρκο δημοσιογράφο, «η Τουρκία, ως χώρα μέλος του ΝΑΤΟ, υπενθυμίζει ότι οι αποφάσεις επέκτασης της Συμμαχίας λαμβάνονται ομόφωνα και υποστηρίζει ότι αυτές οι διαδικασίες πρέπει να πραγματοποιούνται λαμβάνοντας υπόψη τις ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια οποιασδήποτε χώρας. Στην παρούσα συγκυρία, αίτηση της ‘ελληνοκυπριακής διοίκησης’ για ένταξη στο ΝΑΤΟ είναι μια απαράδεκτη εξέλιξη για την Τουρκία. Η πρωτοβουλία αυτή θα διαταράξει τη λεπτή ισορροπία στο Κυπριακό και θα επηρεάσει αρνητικά τις διαπραγματευτικές διαδικασίες για λύση».

Προφανώς και δεν έπιασε ξαφνικά έγνοια τους Τούρκους για το Κυπριακό, οι οποίοι επί σειρά ετών έκαναν το παν για να διατηρήσουν νεκρή τη διαπραγματευτική διαδικασία και, ακόμη και τώρα που επέτρεψαν την κινητικότητα, θέτουν σοβαρά εμπόδια για να τελεσφορήσει η προσπάθεια, προβάλλοντας συνεχώς παράλογες αξιώσεις και απαράδεκτα προαπαιτούμενα, που κινούνται εκτός του συμφωνημένου πλαισίου και των παραμέτρων του ΟΗΕ. Αυτό που τους ενοχλεί είναι η ανάληψη περισσότερων ρόλων και η αύξηση της σημασίας της Κύπρου για τη διεθνή κοινότητα. Ιδιαίτερα, δε, όταν η Λευκωσία προσεγγίζει τις παραδοσιακούς τους συμμάχους, ενώ η Άγκυρα κάνει σύσφιξη σχέσεων με τρομοκρατικές οργανώσεις, μεγαλώνοντας τις αποστάσεις της από τη Δύση.