Φυτεύονται τρεις χιλιάδες φυτοφράκτες στην Κύπρο-Βοηθούν στη μείωση της θερμοκρασίας

Η έναρξη του δεύτερου έτους εφαρμογής του ευρωπαϊκού έργου LIFE-AgrOassis ανακοινώθηκε σήμερα σε διάσκεψη Τύπου, στον χώρο του Αρχείου του ΡΙΚ, με την Επίτροπο Περιβάλλοντος, Αντωνία Θεοδοσίου, υπό την αιγίδα της οποίας υλοποιείται το έργο, να αναφέρει ότι έχουν ήδη φυτευτεί περισσότερα από 3000 βαθύριζα και αρωματικά φυτά σε χωράφια που απειλούνται από ερημοποίηση.

Όπως αναφέρθηκε κατά τη διάσκεψη Τύπου, στόχος του έργου, που είναι συγχρηματοδοτούμενο από την ΕΕ, είναι μέχρι το 2026 να έχουν φυτευτεί περίπου 18.000 έργα σε φυτοφράκτες γύρω από καλλιεργήσιμες εκτάσεις, που θα φτάνουν συνολικά τα 30 χιλιόμετρα σε μήκος.

Το έργο LIFE-AgrOassis υλοποιείται με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών, των Τμημάτων Περιβάλλοντος, Γεωργίας και Δασών, του Ιδρύματος Λαόνα, της ΕΚΑ, του Δήμου Σητείας στην Κρήτη, καθώς και ερευνητικών και επιστημονικών Ιδρυμάτων (CIHEAM στα Χανιά, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, KES Research Center), όπως και της εταιρείας Παραδεισιώτης.

Η κ. Θεοδοσίου, εξαγγέλλοντας επίσημα την έναρξη της νέας φυτευτικής περιόδου του έργου, που συντονίζεται από το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών, εξήγησε ότι με τη χρήση μίας καινοτόμου μεθόδου που για πρώτη φορά δοκιμάζεται στην Ευρώπη, υπό την επιστημονική καθοδήγηση του KES Research Center, μειώνονται οι ανάγκες άρδευσης σε καλλιεργήσιμα εδάφη, ενώ ενισχύεται και η αντοχή των φυτών στην ξηρασία.

«Η κλιματική κρίση απαιτεί άμεση δράση και λήψη πρακτικών μέτρων προσαρμογής στις συνέπειές της», σημείωσε η Επίτροπος, προσθέτοντας ότι η Κύπρος αντιμετωπίζει αυξανόμενα φαινόμενα ερημοποίησης, που επιτείνονται από την κλιματική αλλαγή. Εξήγησε ότι οι φυτοφράκτες που δημιουργούνται λειτουργούν προστατευτικά για το έδαφος, δημιουργώντας ευνοϊκότερες συνθήκες για τη βλάστηση και συγκρατώντας την υγρασία του εδάφους.

Η ίδια σημείωσε, ακόμα, ότι η δημιουργία φυτοφρακτών αποτελεί βιώσιμη αξιοποίηση της γης. Πρόσθεσε, εξάλλου, ότι η επιλογή τοπικών ιθαγενών ειδών (όπως ελιές, χαρουπιές, τρεμιθιές και μοσφιλιές) που είναι προσαρμοσμένα στις συνθήκες ξηρασίας της Κύπρου, εξασφαλίζει τη βιωσιμότητά τους και μειώνει τις ανάγκες άρδευσης.

Επιπρόσθετα, η κ. Θεοδοσίου ανέφερε ότι, ανάμεσα σε άλλα οφέλη, το έργο συμβάλλει και στην απορρόφηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, μεθανίου, οξειδίου του αζώτου, φθοριούχων αερίων και αιωρούμενων σωματιδίων, που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Έτσι, ενισχύεται η προσπάθεια της Κύπρου να επιτύχει στόχους που έχουν τεθεί από την ΕΕ, ανέφερε η Επίτροπος, σημειώνοντας ότι «για να επιτύχουμε κλιματική ουδετερότητα δεν αρκεί μόνο η μείωση των εκπομπών αλλά και η επιτάχυνση επίτευξης ισορροπίας μεταξύ των εκπομπών και της απορρόφησης αυτών μέσω φυσικών διαδικασιών».

Ο συντονιστής του έργου από το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών, Δρ. Παναγιώτης Ντάλιας, ανέφερε ότι σε ξηρές περιοχές τα εδάφη επηρεάζονται και από τη ρύπανση, την αλάτωση, τη μόλυνση, την εξάντληση θρεπτικών στοιχείων, αλλά και από την εξάντληση υδάτινων πόρων, με κίνδυνο να καταστούν μη παραγωγικά. Εξήγησε ότι για την προστασία των εδαφών προωθούνται τρεις δράσεις, η ακαλλιέργεια ή περιορισμένη τεχνική κατεργασίας του εδάφους (που μακροχρόνια αυξάνει την παραγωγικότητα και μειώνει το κόστος παραγωγής), η παραγωγή κομπόστας από πράσινα απορρίμματα στο χωράφι, και η δημιουργία φυτοφρακτών, που μπορούν – πέρα από τα άλλα οφέλη – να αυξήσουν και το εισόδημα των γεωργών, εφόσον αξιοποιηθούν.

Ο κ. Ντάλιας σημείωσε ότι μέχρι στιγμής έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα πάνω από 2000 δεκάρια και έχουν φυτευτεί 3200 φυτά στο πλαίσιο δημιουργίας φυτοφρακτών, με τη συμμετοχή 380 εθελοντών.

Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου για την επιλογή των εκτάσεων στις οποίες δημιουργούνται φυτοφράκτες, ο κ. Ντάλιας εξήγησε ότι, αφού γίνουν αιτήσεις από γεωργούς, επιλέγονται τα τεμάχια με κριτήριο την τρωτότητα και την ευαλωτότητά τους στην ερημοποίηση. Αποτέλεσμα της πρώτης φυτευτικής περιόδου, σύμφωνα με τα στοιχεία του έργου, ήταν η δημιουργία 7,6 χιλιομέτρων φυτοφρακτών σε όρια αγροτεμαχίων ή στο πλάι των δρόμων που συνδέουν τα χωράφια, σε αγροτικές περιοχές της Τερσεφάνου, της Δένειας, του Ακακίου και της Περιστερώνας.

Με την έναρξη της νέας φυτευτικής περιόδου, που θα διαρκέσει μέχρι τον Ιανουάριο του 2025, θα φυτευθεί διπλάσιος αριθμός δέντρων και θάμνων με βαθιές ρίζες σε περιοχές της Λευκωσίας (Πέρα Ορεινής) και της Λάρνακας (Πυργά, Αγγλισίδες). Σημειώνεται ότι στόχος είναι μέχρι την ολοκλήρωση του έργου το 2026 να δημιουργηθούν 30 χιλιόμετρα φυτοφρακτών με 18.000 δέντρα και θάμνους.

Σε ερώτηση αν οι φυτοφράκτες δημιουργούνται και σε κρατική γη, ο κ. Ντάλιας απάντησε ότι, εφόσον η γη εκμισθώνεται για καλλιέργεια σε γεωργούς που κάνουν αίτηση για δημιουργία φυτοφρακτών, τότε μπορεί να επιλεγεί και κρατική γη. Από την πλευρά της, η Επίτροπος Περιβάλλοντος σημείωσε ότι το Γραφείο της θεωρεί θετική τη χρήση κρατικών γαιών για γεωργικούς σκοπούς, αντί να παραχωρούνται για άλλες δραστηριότητες.

Μείωση θερμοκρασίας έως και κατά 30 βαθμούς, χάριν στους φυτοφράκτες

Η μείωση θερμοκρασίας του εδάφους έως και κατά 30 βαθμούς επιτυγχάνεται με τη δημιουργία των φυτοφρακτών, ανέφερε με τη σειρά του ο Δημήτρης Σαρρής, Διευθυντής του KES Research Center και Επιστημονικός Υπεύθυνος του έργου, ο οποίος παρουσίασε την καινοτόμο μέθοδο φύτευσης, ώστε να αυξάνεται η ανθεκτικότητα των φυτών σε συνθήκες ξηρασίας και ψηλών θερμοκρασιών.

Όπως εξήγησε, το KES Research Center και το Τμήμα Δασών Κύπρου ήδη παρήγαγαν με τη μέθοδο των Σωλήνων Αύξησης Βάθους Ρίζας 7.000 δέντρα και του χρόνου θα ετοιμαστούν ακόμα 4.000. Πρόσθεσε ότι με τη μέθοδο αυτή επιτυγχάνεται ανάπτυξη της ρίζας σε μεγαλύτερο μήκος μέσα σε 90 μέρες, καθώς και μεγαλύτερη παραγωγικότητα του βλαστού. Τα δενδρύλλια αυτά, είπε ο κ. Σαρρής, είναι καλύτερα προσαρμοσμένα σε συνθήκες ξηρασίας.

Σημείωσε, δε, ότι η παραγωγή δενδρυλλίων έγινε το καλοκαίρι του 2023 και του 2024 στην Αθαλάσσα, σε συνθήκες που συχνά ξεπερνούσαν τους 40 βαθμούς, διαπιστώθηκε όμως ότι οι ελιές είχαν σχεδόν 100% βιωσιμότητα, οι χαρουπιές και οι τρεμμιθιές σχεδόν 95% και οι μοσφιλιές άνω του 90%. Αντίθετα, τα ίδια φυτά σε γλάστρες, κάτω από τις ίδιες συνθήκες, είχαν 8% βιωσιμότητα.

Από την πλευρά της η Έλλη Τζυρκαλλή, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια στο Εργαστήριο Διαχείρισης Χερσαίων Οικοσυστημάτων στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, αναφέρθηκε στα πολλαπλά οφέλη που προσφέρουν οι φυτοφράκτες, τόσο στο έδαφος και στις καλλιέργειες, όσο και στο τοπικό οικοσύστημα, αλλά και στο περιβάλλον. Σημείωσε, εξάλλου, ότι ακριβώς λόγω των πολλαπλών ωφελειών αποτελούν και σημαντικό κομμάτι της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) της ΕΕ, στο πλαίσιο της οποίας προωθείται και η δημιουργία τους.

Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι οι φυτοφράκτες, πέραν από το γεγονός ότι διασφαλίζουν την αύξηση της υγρασίας του εδάφους και τη μείωση της θερμοκρασίας τους, λειτουργούν επίσης ως οικολογικοί διάδρομοι, συμβάλλουν στη συνδεσιμότητα φυσικών οικότοπων, φιλοξενούν φωλιές για διάφορα είδη πανίδας, κάποια από τα οποία καταπολεμούν τα παράσιτα που βάλλουν τις καλλιέργειες, ενώ τα διάφορα έντομα και ερπετά που διαβιούν εκεί, βοηθούν και στη βελτίωση της δομής και της γονιμότητας του εδάφους. Αναφέρθηκε, επίσης, στον σημαντικό ρόλο που έχουν οι φυτοφράκτες ως φωλιές για επικονιαστές, ιδίως σε εκτάσεις που καλλιεργούνται τακτικά.

Πηγή: ΚΥΠΕ