Νέα σελίδα στην ιστορία με τα δελτία της ΚΥΠ-«Μαθαίνουμε λεπτομέρειες για το εσωτερικό μέτωπο»

Νέα σελίδα στην ιστορία της Κύπρου έχει αρχίσει να γράφεται, μετά την απόφαση της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Ελλάδας να δώσει στη δημοσιότητα σχεδόν 60 ημερήσια δελτία της ΚΥΠ από το μαύρο καλοκαίρι του 1974, με τους αρμόδιους να θεωρούν πως δεν θα επιφέρει αλλαγές στην πολιτική σκηνή, αλλά θα αποτελεί μία καλή ιστορική πηγή για τους ερευνητές.

Η κίνηση της ΕΥΠ να δώσει στη δημοσιότητα 58 δελτία της ΚΥΠ, που αφορούν στις ημερομηνίες 1 Ιουλίου μέχρι 27 Αυγούστου του μαύρου καλοκαιριού του 1974 αποτέλεσε έκπληξη, τόσο στους πολιτικούς κύκλους όσο και στους ιστορικούς, που θεωρούν ότι είναι μία πολύ θετική ενέργεια, δεδομένου ότι ανοίγουν ένα παράθυρο στην ιστορία, για να μπορούν οι νέοι να γνωρίζουν λεπτομέρειες για τις κινήσεις που έγιναν εκείνο το καλοκαίρι και είχαν ως αποκορύφωμα την τουρκική εισβολή, τις συνέπειες της οποίας ακόμη βιώνουμε, μισό αιώνα μετά.

«Η κατάστασις στην Κύπρο ελέγχεται πλήρως από την Εθνική Φρουρά», αναφέρεται ως περιγραφή για τις 17 Ιουλίου 1974, ενώ για τις 18 Ιουλίου γίνονται αναφορές για «παράδοση αστυνομικών, επικουρικών και Λυσσαριδικών» και προστίθεται ότι ο «Πρόεδρος Σαμψών διοχετεύει μέρος του παραδιδόμενου οπλισμού των αναρχικών προς οπαδούς του», σύμφωνα με την έκφραση που χρησιμοποιείται στην αναφορά, ενώ σημειώνεται ότι «στη Λεμεσό συνεκροτήθη τάγμα εξ οπαδών της ΕΟΚΑ». Περιγραφές που για μισό αιώνα τώρα χαρακτηρίζονταν απόρρητες και έμεναν καλά κλεισμένες στα συρτάρια του στρατού των Ελλήνων.

«Είναι μία πολύ θετική κίνηση. Οποιοδήποτε αρχείο ανοίγει και μάλιστα μετά από 50 χρόνια είναι σημαντικό για την ιστορική έρευνα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, επειδή είναι αρχεία που όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις πλείστες δυτικές χώρες σπάνια ανοίγουν, είναι ακόμη πιο σημαντικό, ασχέτως της σημασίας του καθαρά αρχειακού υλικού», εξήγησε στον REPORTER ο καθηγητής ιστορίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Πέτρος Παπαπολυβίου.

Σημειώνεται πως μαρτυρίες και λεπτομέρειες για την κατάσταση που επικρατούσε στην Κύπρο εκείνη την περίοδο, κατέχουν κι άλλες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, δεδομένου ότι είναι και μία εκ των εγγυητριών δυνάμεων, καθώς και η Τουρκία και οι αρμόδιοι θεωρούν ότι η κίνηση της Ελλάδας πρέπει να θεωρηθεί ως παράδειγμα προς μίμηση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Στη δημοσιότητα 58 δελτία της ΚΥΠ από το 1974-Το ημερολόγιο των εξελίξεων του μαύρου καλοκαιριού

Πάνω από 600 σελίδες τα δελτία

Με βάση τα δεδομένα μέχρι στιγμής, η ΕΥΠ έδωσε στη δημοσιότητα 58 δελτία της ΚΥΠ, που απαρτίζονται από περίπου 600 σελίδες. Έξι εκατοντάδες που κρύβουν λεπτομέρειες για την εύθραυστη κατάσταση που επικρατούσε το καλοκαίρι του 1974 στην Κύπρο, για τα δεδομένα μετά το πραξικόπημα της Χούντας, αλλά και για την εικόνα μετά την τουρκική εισβολή στις 20 Ιουλίου.

«Πρέπει να μελετηθεί αρκετά για να δούμε όλες τις λεπτομέρειες. Από μία πρόχειρη μελέτη, δεν αλλάζει η γνώση του καθενός για την εισβολή. Όμως, μαθαίνει ο καθένας μικρές λεπτομέρειες και πληροφορίες για το εσωτερικό μέτωπο, για το πώς βλέπουν τις εξελίξεις στο Κυπριακό και στην Τουρκία οι ξένες πρωτεύουσες σε δυτική και ανατολική Ευρώπη. Όσον αφορά στον τουρκικό στρατό, υπάρχουν πολλές πληροφορίες για τις κινήσεις του στην Τουρκία, στη Μικρά Ασία, στην Θράκη και στην Κωνσταντινούπολη. Είναι πλούσιες οι πληροφορίες και υπάρχουν και αρκετές πληροφορίες για πολιτικό κουτσομπολιό για την πολιτική κατάσταση στην Κύπρο, κυρίως μετά το πραξικόπημα».

Ανάμεσα στις περιγραφές που υπάρχουν στα δελτία που δόθηκαν στην δημοσιότητα, όπως εξήγησε ο κ. Παπαπολυβίου, υπάρχουν μαρτυρίες για αντιπαραθέσεις μεταξύ των πραξικοπηματιών, των αρχηγών της ΕΟΚΑ Β’. Τέτοιες μαρτυρίες μπορεί να υπάρχουν μία-δύο κάθε μέρα. Σημειώνεται πως το κλιμάκιο της εδώ ΚΥΠ ήταν άνθρωποι διορισμένοι από τη Χούντα και υπάρχουν αναφορές για επαναστατική Κυβέρνηση παρά το γεγονός ότι η Κυβέρνηση της χούντας είχε πέσει τον Αύγουστο. Ήταν άνθρωποι φιλοχουντικοί.

«Είναι ένα χρήσιμο ημερολόγιο για κάποιο που θέλει να μάθει και πώς κατέγραψε η ελληνική ΚΥΠ τα γεγονότα που σφράγισαν τόσο δραματικά την ιστορία του νησιού μας, καθώς και για την ιστορία της Ελλάδας στην μεταπολίτευση. Όμως, είναι μία χρήσιμη πηγή ιστορικών γεγονότων και μία συμβολική κίνηση για να ανοίξει ο δρόμος για να ακολουθήσουν το παράδειγμα και άλλες χώρες».

Δεν αναμένεται να επηρεάσει το πολιτικό σκηνικό

Πάντως, παρά το γεγονός πως η κίνηση της ΕΥΠ θεωρείται ως κάτι εξαιρετικά σημαντικό, για τον κλάδο της ιστορίας, καθώς οι ερευνητές θα έχουν πρόσβαση σε λεπτομέρειες από πρωτογενείς πηγές για τα γεγονότα του 1974, για το πολιτικό σκηνικό δεν αναμένεται να επιφέρει ουσιαστικές αλλαγές. Εξού και η απόφαση να δοθούν στη δημοσιότητα.

«Δεν αλλάζει κάτι στην πολιτική. Αν γινόταν αυτό δεν θα το έκαναν καθόλου. Είναι εντυπωσιακό αυτό που έγινε, υπάρχουν στην ιστοσελίδα και μπορεί ο κόσμος να δει πώς έκανε η ΚΥΠ τη δουλειά της. Υπάρχουν μαύρα κομμάτια που κρίθηκαν ότι ίσως θα δημιουργούσαν πρόβλημα και έχουν απαλείφει. Προφανώς έχουν περάσει βάσανο και αυτό είναι κάτι που μπορεί να το αντιλαμβανόμαστε τη σκοπιμότητά του».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Καρέ-καρέ οι καταγραφές της ΚΥΠ από το πραξικόπημα μέχρι την εισβολή το 1974