Ο τουρκικός εκνευρισμός, ο ρόλος της Αθήνας και η συγκομιδή «βαθμών» από ΗΠΑ και ΕΕ

Η ξεκάθαρη ενόχληση του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών για την έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τουρκία, σε αντιδιαστολή με την ικανοποίηση που εκφράζει το κυπριακό ΥΠΕΞ για συγκεκριμένα σημεία της, είναι ενδεικτικές του περιεχομένου της. Ενός περιεχομένου που σαφέστατα προστίθεται στον εκνευρισμό που αναπόφευκτα αισθάνεται η Άγκυρα, μετά την επίσκεψη του Προέδρου Χριστοδουλίδη στον Λευκό Οίκο, η οποία λειτούργησε ως επισφράγισμα της στρατηγικής κατεύθυνσης που έχουν αποκτήσει οι κυπροαμερικανικές σχέσεις. Αν και οι Τούρκοι δεν σχολίασαν επί της ουσίας τη συνάντηση στο οβάλ γραφείο, ήταν λαλίστατοι σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις που ήρθαν από Βρυξέλλες.

Παρόλο που δεν υπάρχει, στην πραγματικότητα, ενταξιακή πορεία σε εξέλιξη, παρά μόνο στα χαρτιά, αφού η Τουρκία εδώ και χρόνια απομακρύνεται από την ΕΕ και τα όσα πρεσβεύει, υπάρχει αυτό το διάστημα πρόθεση και από τις δύο πλευρές για αναβίωση του ευρωτουρκικού διαλόγου, σε ό,τι αφορά άλλα ζητήματα, από τα οποία η κατοχική χώρα θεωρεί ότι μπορεί να αποκομίσει μεγάλα οφέλη. Και όπως διαπιστώνει πλέον συχνά, έχει αποκρυσταλλωθεί εντός της ΕΕ μία γραμμή που διασυνδέει την πορεία του Κυπριακού με την πορεία των ευρωτουρκικών.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Κουνάει το δάκτυλο στην Τουρκία έκθεση της Ε.Ε-Καταπέλτης για στάση σε Κυπριακό, Ελληνοτουρκικά και μετανάστευση

Αυτή ακριβώς η πρόθεση για πρόοδο στα ευρωτουρικά είναι που προσδίδει στην φετινή έκθεση επιπρόσθετη αξία και στο τουρκικό ΥΠΕΞ επιπρόσθετο εκνευρισμό. Σε μια οργισμένη ανακοίνωση, υποστήριξε πως η έκθεση της Κομισιόν, η οποία, επί της ουσίας, καλεί την Τουρκία να εφαρμόσει τις ευρωπαϊκές συνθήκες και να ανταποκριθεί στις διεθνείς της υποχρεώσεις, αντικατοπτρίζει τις «παράνομες και μαξιμαλιστικές απόψεις» της Κύπρου και της Ελλάδας, τις οποίες μάλιστα χαρακτήρισε «ασυμβίβαστες με την πραγματικότητα».

Μεταξύ άλλων, το τουρκικό ΥΠΕΞ υποστήριξε πως η έκθεση «αγνοεί πλήρως τις θεμιτές ανησυχίες και τις δικαιολογημένες πολιτικές της Τουρκίας και της τδβκ», ενώ επιχείρησε να υποβαθμίσει τον ρόλο και τον λόγο της ΕΕ στο Κυπριακό, λέγοντας πως «η μορφή της λύσης περιλαμβάνει μόνο τα δύο μέρη στο νησί, τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις και τα ΕΕ». Επί της ουσίας, οι Τούρκοι παρουσιάζουν την ενεργό συμμετοχή της ΕΕ, η οποία αναμένεται να ανακοινωθεί το επόμενο διάστημα, ή ακόμη και την ίδια την έκφραση άποψης εκ μέρους της, ως αντιπαραγωγική, λέγοντας πως η εμπλοκή της στη διαδικασία «δεν είναι η κατάλληλη επιλογή». Ισχυρίστηκαν, μάλιστα, πως δεν έχει καθήκον η ΕΕ να καθορίζει τα σύνορα τρίτων χωρών, ενώ ολόκληρη η Κύπρος είναι ευρωπαϊκό έδαφος, το οποίο τελεί υπό κατοχή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Για παράνομες θέσεις Ε/κ-Ελλάδας που αντικατοπτρίζονται από την έκθεση της Κομισιόν μιλά το Τουρκικό ΥΠΕΞ

Το κυπριακό ΥΠΕΞ, από την πλευρά του, διαβάζει την έκθεση εντελώς διαφορετικά, καθώς θεωρεί θετική την επανεμπλοκή της ΕΕ με την Τουρκία, ακριβώς επειδή εκτιμάται ότι μπορεί να οδηγήσει σε εξελίξεις στο Κυπριακό. Σημειώνει την καταγραφή της άρνησης της κατοχικής χώρας για εφαρμογή των κυπρογενών της υποχρεώσεων και το γεγονός πως καλείται να δεσμευτεί στον σεβασμό των σχέσεων καλής γειτονίας και την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα όλων των κρατών μελών.

«Επιβεβαιώνεται εκ νέου η προσήλωση της ΕΕ στη συνολική διευθέτηση, στο πλαίσιο ΟΗΕ, και αναπαράγεται το κείμενο των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Απριλίου 2024. Καταγράφεται επίσης ότι η Τουρκία συνέχισε την προώθηση της λύσης δύο κρατών. Επαναλαμβάνεται δε ότι, σύμφωνα και με τα σχετικά Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, αναγνωρίζει μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία», τόνισε, επίσης, το Υπουργείο Εξωτερικών.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Θετική για ΥΠΕΞ η αναφορά ΕΕ σε επανέναρξη διαλόγου για ενίσχυση σχέσεων με Άγκυρα

Η ευρωπαϊκή προσέγγιση ήταν, βεβαίως, γνωστή, αλλά η χρονική συγκυρία προφανώς συνέτεινε στον εκνευρισμό, καθώς την ίδια μέρα, ο Νίκος Χριστοδουλίδης άκουσε και την υποστήριξη του Τζο Μπάιντεν στο μοντέλο της Διζωνικής αλλά κυρίως τη διασύνδεση που έκανε μεταξύ της λύσης του Κυπριακού και του περιφερειακού ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας, επί του οποίου φαίνεται πλέον οι Αμερικανοί να επενδύουν. Επιστρέφοντας από την Ουάσιγκτον, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έκανε στάση στην Αθήνα, όπου είχε την ευκαιρία να συζητήσει με τον Πρωθυπουργό Μητσοτάκη όλα όσα έγιναν στον Λευκό Οίκο αλλά και να συντονίσουν τις επόμενες ενέργειες.

Η Ελλάδα έχει ρόλο να διαδραματίσει σε όλα τα επίπεδα, καθώς θα συμμετέχει στη άτυπη διευρυμένη διάσκεψη για το Κυπριακό, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται και ο ελληνοτουρκικός διάλογος, ο οποίος επίσης αποτελεί κομμάτι των ευρωτουρκικών. Μάλιστα, το ραντεβού που έχει κλείσει μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας για την ερχόμενη εβδομάδα ενδεχομένως να είναι καταλυτικό σε ό,τι αφορά κάποιες λεπτομέρειες της πολυμερούς, καθώς είναι γνωστό πως υπάρχει διαφωνία σε ό,τι αφορά τη σύνθεσή της και αβεβαιότητα ως προς τον χρόνο διεξαγωγής και το περιεχόμενο της συζήτησης. Αυτές οι μεθοδολογικές διαφορές προστίθενται στις τεράστιες πολιτικές διαφορές και αναμένεται η Ελλάδα να επιχειρήσει τουλάχιστον να ξεκαθαρίσει ζητήματα που αφορούν τη διαδικασία, ενόψει και των επαφών της Ρόζμαρι Ντε Κάρλο, που ανέλαβε να συντονίσει την πολυμερή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Συνάντηση Χριστοδουλίδη με Μητσοτάκη-«Έχει έρθει η ώρα για λύση του Κυπριακού»

Υποδεχόμενος τον Πρόεδρο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε την πεποίθηση πως και η φωνή των ΗΠΑ προσθέτει στην δυναμική που διαμορφώνεται τους τελευταίους μήνες. Προηγουμένως είχε δηλώσει πως πρόκειται για μια σημαντική απόδειξη της αναβάθμισης των σχέσεων της Κύπρου με τις ΗΠΑ αλλά και της σημασίας της ως ενός πόλου σταθερότητας σε ένα ασταθές περιβάλλον συγκρούσεων. «Δεν θέλω να φανώ ούτε αισιόδοξος, ούτε απαισιόδοξος», είπε για το Κυπριακό. «Μένω, ωστόσο, σε μία διαπίστωση: Ότι από ένα σημείο διεθνούς ακινησίας, η Κύπρος και η επίλυση του κυπριακού ζητήματος αντιμετωπίζεται τώρα ως μέρος λύσης στην εξίσωση της πιο ευαίσθητης περιοχής στον παγκόσμιο χάρτη και ότι αυτή η αλλαγή οπτικής μπορεί να μετουσιωθεί, ελπίζω, και σε μία αλλαγή σελίδας», υπογράμμισε ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας. Από τη πλευρά του ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης έκανε λόγο για μια κοινή στρατηγική που φέρνει αποτελέσματα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Μητσοτάκης: Η Κύπρος και η λύση του Κυπριακού αντιμετωπίζονται ως μέρος της εξίσωσης στην περιοχή