Η ζωή και το έργο του Στέλιου Πισή μέσα από τα μάτια της μητέρας και συνεργατών του

Από το Σάββατο, 19 Οκτωβρίου 2024, ο Λεμεσιανός μουσικοσυνθέτης Στέλιος Πισής πέρασε στην αιωνιότητα, σε ηλικία 48 χρόνων. Είχε γίνει γνωστός όχι μόνο για τις πανέμορφες μελωδίες και τα τραγούδια του, αλλά κυρίως για τη δύναμη της ψυχής του, η οποία μεγαλουργούσε σε ένα σώμα καθηλωμένο από τη μυϊκή δυστροφία.

Όσοι είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν μιλούν γι' αυτό το μεγαλείο της ψυχής του, της πίστης του στο Θεό και την αστείρευτη έμπνευση του να συνθέτει, μέχρι τη μέρα που χρειάστηκε να νοσηλευτεί ξανά στο νοσοκομείο. Ήταν ξημερώματα της 20ης Σεπτεμβρίου, λίγες ώρες αφότου γιόρτασε τα 48α γενέθλια του.

Όπως περιγράφει στο ΚΥΠΕ η μητέρα του, Αγλαϊα Πισή, στις 19 Σεπτεμβρίου, το «μαγικό δωμάτιο» του Στέλιου επισκέφθηκαν συγγενείς και φίλοι για να του ευχηθούν, να τραγουδήσουν και να γιορτάσουν. Ο Στέλιος Πισής έκλεινε τα 48 του χρόνια, έχοντας διαψεύσει και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις, αφού το μέσο προσδόκιμο ζωής για ασθενείς με μυϊκή δυστροφία δεν ξεπερνά τα 26 χρόνια.

Ο μουσικοσυνθέτης Κώστας Κακογιάννης, φίλος και συνεργάτης του Στέλιου, μας μιλά για τη μέρα των τελευταίων του γενεθλίων, πως «έβαλε απίστευτη δύναμη για το γιορτάσουμε και να μας μιλήσει».

«Μας έκανε δώρο, βάζοντας μας να ακούσουμε το τελευταίο του κομμάτι, το οποίο συνέθεσε για μια διεθνή κινηματογραφική παραγωγή και πραγματικά θαυμάσαμε το μεγαλείο της έμπνευσής του», ανέφερε.

Τις πρώτες ώρες της 20ης Σεπτεμβρίου ο Στέλιος μεταφέρεται στο νοσοκομείο, με μια ακόμη επιπλοκή στην αναπνοή και νοσηλεύεται μέχρι την τελευταία του πνοή, ένα μήνα ακριβώς από τα γενέθλιά του.

«Ο πόνος είναι σίγουρα μεγάλος, γιατί δεν τον βλέπουμε, δεν τον ψηλαφούμε, δεν τον ακούμε», λέει η  Αγλαΐα Πισή, σημειώνοντας ότι αυτό που δίνει παρηγοριά και ελπίδα είναι η σιγουριά ότι «πλέον βρίσκεται στον παράδεισο με τους αγγέλους, πλάι στον πατέρα του», ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 3 Ιουνίου. Βαθιά θρησκευόμενος, ο Στέλιος έλεγε στην οικογένεια του «Ξέρετε τι σημαίνει να ελευθερωθεί η ψυχή από το σώμα και να πετά ελεύθερη στους αιθέρες, στα ουράνια;». «Τώρα είμαι σίγουρη ότι το ζει αυτό ο Στέλιος», προσθέτει η μητέρα του.

Το ταλέντο του Στέλιου άρχισε να ξεδιπλώνεται μόλις στα πέντε του χρόνια, μπροστά από ένα πιάνο, ενώ την ίδια περίοδο εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια αδυναμίας στο σώμα του. Τρία χρόνια αργότερα γίνεται διάγνωση μυϊκής δυστροφίας Ντουσέν (Duchenne).

«Βλέπαμε όλες τις φάσεις από τις οποίες περνούσε, άρχισε να αδυνατίζει, να πέφτει κάτω», αναφέρει η Αγλαΐα Πισή, προσθέτοντας ότι στα 9 του χρόνια άρχισε να χρησιμοποιεί αναπηρικό καροτσάκι, κάτι που, ωστόσο, δεν τον εμπόδισε να συνεχίσει να κάνει αυτό που αγαπά, να παρακολουθεί εντατικά μαθήματα μουσικής στο σπίτι και να τραγουδά.

Ο Στέλιος, συνεχίζει, «ποτέ δεν μας ρώτησε γιατί να μου συμβαίνει εμένα αυτό, ποτέ δεν παραπονέθηκε. Λες και ήταν έτοιμος να δεχθεί το κάθε στάδιο της ασθένειας του», είπε και σημείωσε ότι ποτέ δεν άφησε τους ίδιους και τα δυο του αδέλφια, Χριστίνα και Κυριάκο, να αισθανθούν ότι υπήρχε πρόβλημα στο σπίτι.

Το 1990 αρχίζει να γράφει τη δική του μουσική και τραγούδια, ενώ λαμβάνει το πρώτο βραβείο σε παγκύπριο διαγωνισμό σύνθεσης τραγουδιού, με το τραγούδι «Είναι στολίδι τ' ουρανού»,  το 1994, χρονιά κατά την οποία ξεκινά να χρησιμοποιεί αναπνευστήρα τα βράδια. Δυο χρόνια αργότερα, όταν ο Στέλιος ήταν 20 χρονών, κρίνεται πλέον αναγκαία η χρήση φορητού αναπνευστήρα, που οι γονείς του εντόπισαν και προμηθεύτηκαν από την Αμερική.

Η πρώτη του δισκογραφική δουλειά κυκλοφορεί το 1997 με τον τίτλο «Ψηφίδες», με το ομώνυμο τραγούδι να αναφέρεται  στα ψηφιδωτά της κατεχόμενης εκκλησίας της Παναγίας της Κανακαριάς, καθώς και άλλα τραγούδια αφιερωμένα στην Κύπρο, τα οποία ερμήνευσε ο ίδιος.

Το 1999 συνεργάζεται με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Κρεμλίνου και τον μαέστρο Pavel Ovjiannicov, στο δεύτερο προσωπικό του δίσκο με ορχηστρική μουσική, που φέρει τον τίτλο «Υπέρβαση», ενώ το 2000 τιμάται από το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής και τον Σύνδεσμο Μυοπαθών Κύπρου για την προσφορά των εσόδων από τις πωλήσεις των δυο αυτών δίσκων.

Κατά τη διάρκεια των χρόνων αυτών, ο Στέλιος συμμετέχει σε καλλιτεχνικές και φιλανθρωπικές εκδηλώσεις, ενώ το 2004 η μυϊκή δυστροφία τον καθηλώνει στο κρεβάτι, από όπου συνεχίζει να δημιουργεί με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Με τίτλο «Κασταλίας και Σειρήνων»,  το 2005 κυκλοφορεί τον τρίτο προσωπικό του δίσκο, που προλογίζει ο Γιώργος Νταλάρας, και στον οποίον συμμετέχουν Κύπριοι καλλιτέχνες, όπως ο Δημήτρης Φανής, ο οποίος έμελλε να είναι ένα από τα άτομα που τον αποχαιρέτησαν, τη Δευτέρα 21 Οκτωβρίου, στην εξόδιο ακολουθία που τελέστηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Κοσμά Αιτωλού, στον Άγιο Αθανάσιο. 

Όπως ανέφερε ο Δημήτρης Φανής, κάθε νότα και κάθε λέξη του Στέλιου, ήταν «της ψυχής του το απόσταγμα» και εμπνεόταν από όλες τις εκφάνσεις της ζωής, «από την πρωινή αύρα, τα ανθισμένα λουλούδια μέχρι τα βάσανα του τόπου μας». Κυοφορούσε, συνέχισε, τις ιδέες του για μέρες, εβδομάδες ή ακόμη και μήνες «τις περνούσε από κόσκινο για να ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι» και «ζωγράφιζε τη ζωή του σε έναν υπολογιστή για να την μοιραστεί σε ανατολή και δύση».

Τα έσοδα πωλήσεων του τρίτου του δίσκου παραχωρούνται στην οργάνωση «Γιατροί του Κόσμου» προς ενίσχυση των πληγέντων από το τσουνάμι στην Ασία.

Παράλληλα, ο Στέλιος τιμάται από την πρώτη  διοργάνωση των βραβείων «Leaders of the Year Awards» Κύπρου, με το «Βραβείο Θέλησης», ενώ ένα χρόνο μετά, το 2006, τα αντίστοιχα Ελληνικά βραβεία του απονέμουν το βραβείο «Θέλησης και δύναμης ψυχής».

Το 2007 συνεργάζεται με τον σεναριογράφο Γιώργο Τσιάκκα για τα τραγούδια της τηλεοπτικής σειράς «Μίλα μου», με το ομώνυμο τραγούδι των τίτλων να ερμηνεύει ο Αντώνης Ρέμος. Ο ίδιος ο Γιώργος Τσιάκκας αποχαιρέτησε τον φίλο και συνεργάτη του, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «ένα του νεύμα ήταν αρκετό για να γεμίσει το δωμάτιο Θεό. Για να γίνει συν-δημιουργός στα έργα του, για να γεμίσουν Θεό οι ψυχές αυτών που πήγαιναν να τον δουν».

Τον ίδιο χρόνο προβάλλεται το ντοκιμαντέρ, αφιέρωμα στον Λεμεσιανό μουσικοσυνθέτη, με τίτλο «Στέλιος - Υπέρβαση», των Κώστα Κακογιάννη και Πάμπου Κουζάλη, που, μεταξύ άλλων, απέσπασε το 1ο Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ στο 31ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας και ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο.

Έχοντας συνεργαστεί με τον Στέλιο Πισή για την ενορχήστρωση τραγουδιών του, καθώς και  στη δεύτερη δισκογραφική του δουλειά, με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Κρεμλίνου, ο Κώστας Κακογιάννης ανέφερε στο ΚΥΠΕ πως «έγινα σκηνοθέτης για χάρη του».

«Εκείνο το ντοκιμαντέρ στάθηκε η αφορμή για να εξαπλωθεί το έργο του παντού, αφού ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο και διάφοροι οργανισμοί, σχολεία και εκκλησίες, το ζητούσαν για να θαυμάσουν αυτό το φαινόμενο που ήταν ο Στέλιος», είπε.

Το 2008 του απονέμεται, από την Πολιτεία, το βραβείο «Πρόσωπο της χρονιάς 2007», ενώ τον ίδιο χρόνο κυκλοφορεί ο τέταρτος προσωπικός του δίσκος με τα τραγούδια της τηλεοπτικής σειράς «Μίλα μου».

Ακολουθούν νέες τιμητικές διακρίσεις για το ήθος, τη δύναμη και την προσφορά του Στέλιου Πισή και συναυλίες με τραγούδια από τους δίσκους του, με τη συμμετοχή γνωστών Ελλήνων και Κύπριων τραγουδιστών, όπως ο Αντώνης Βαρδής, ο Αντώνης Ρέμος, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, ο Κούλλης Θεοδώρου, ο Σταυρός Κωνσταντίνου, ο Δήμητρης Φανή, η Χριστίνα Μεταξά, η Μαρία – Έλενα Κυριάκου κ.α.

Όπως μας αναφέρει η Αγλαΐα Πισή, «το 2009 δεν μπορούσε πλέον με τη μάσκα του αναπνευστήρα που φορούσε και πήγαμε στο Νοσοκομείο Λευκωσίας, όπου υποβλήθηκε σε τραχειοτομή και νοσηλεύτηκε για δυο μήνες».

«Οι λοιμώξεις ήταν πλέον συνηθισμένο φαινόμενο, κινδύνευσε πάρα πολλές φορές, τον βλέπαμε να μας λέει φεύγω, να μην αναπνέει και δεν ξέραμε αν θα προλάβουμε μέχρι να πάμε στο νοσοκομείο», συνεχίζει και προσθέτει πως «όποτε επέστρεφε σπίτι μας έλεγε πως ο Θεός του έδωσε παράταση και πρέπει να την αξιοποιήσει».

Το 2010 κυκλοφορεί το CD – Single «Πάντα παιδί», σε ερμηνεία Νικόλα Μεταξά και στίχους Σταύρου Σταύρου, το οποίο γράφτηκε για τον Σύνδεσμο Γονέων και Φίλων Καρδιοπαθών Παιδιών, ενώ τα έργα συνεχίζουν να παρουσιάζονται σε συναυλίες – αφιερώματα στον Κύπριο δημιουργό.

Στις 24 Οκτωβρίου 2016 σηματοδοτείται από την ίδρυση του μη κερδοσκοπικού οργανισμού «Stelios Pissis Music Foundation», με τη συναυλία υπό τον τίτλο «Με την ορχήστρα των ματιών μου» και τη συμμετοχή γνωστών καλλιτεχνών, όπως ο Γιώργος Νταλάρας. Ο οργανισμός θέτει ως στόχο του τη στήριξη συνανθρώπων μας μέσω μουσικών δράσεων, όπως το Xmas Music Love Tour, κατά το οποίο γνωστοί καλλιτέχνες ταξιδεύουν με λεωφορείο, την περίοδο των Χριστουγέννων, μεταφέροντας τη θεραπευτική δύναμη της μουσικής.

Στην καθημερινότητά του, όπως μας περιγράφει η μητέρα του, ο Στέλιος διάβαζε και εργαζόταν πολλές ώρες, συνθέτοντας τις δημιουργίες του, με τις τελευταίες κινήσεις που η ασθένεια του επέτρεπε στα δάκτυλα του χεριού, τα οποία χειρίζονταν το ποντίκι του ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Όταν πλέον απώλεσε κάθε κίνηση του χεριού,  μπήκε στη ζωή του το λογισμικό «EyeHarp» (άρπα των ματιών), που ανέπτυξε ο Έλληνας καθηγητής Ζαχαρίας Βαμβακούσης, επιτρέποντας του να συνθέτει με τα μάτια, ακούγοντας ταυτόχρονα τον ήχο της μουσικής.

«Εμείς ακούγαμε να γεννιούνται τα τραγούδια του, γέμιζε το σπίτι μουσική, ενώ η άλλη πλευρά, της πίστης στο Θεό, μας συγκλόνιζε», αναφέρει η Αγλαΐα Πισή, και σημειώνει ότι, ως ένα πολύ θρησκευόμενο άτομο, ο Στέλιος διατηρούσε ένα πνευματικό πρόγραμμα και έπρεπε να κάνει την πρωινή του προσευχή, την παράκληση και το απόδειπνο.

Η βαθιά πίστη του στον Θεό, σημειώνει, δεν του επέτρεψε να τον καταβάλει η θλίψη, από τον θάνατο του πατέρα του, Κλείτου Πισή, στις 3 Ιουνίου 2024, μια μέρα πριν την προγραμματισμένη τελετή ονοματοδοσίας του πάρκου «Στέλιος Πισής» της οδού Χαλκηδόνος, λίγα μέτρα από το σπίτι του.

Λέγοντας στη μητέρα του πως δεν έχει καμία αμφιβολία πως ο πατέρας του, που για 40 χρόνια «σήκωνε αγόγγυστα τον δικό μου σταυρό», θα βρίσκεται στον παράδεισο, ο Στέλιος παρακολούθησε την νεκρώσιμο ακολουθία σε ζωντανή σύνδεση.

Η τελετή ονοματοδοσίας του πάρκου «Στέλιος Πισής» πραγματοποιήθηκε τελικά στις 25 Ιουνίου, από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, ο οποίος αναφέρθηκε στον Στέλιο ως «ένα ταλαντούχο συνθέτη, μια πολύ ευαίσθητη ψυχή, που πεισματικά αρνείται να υποταχθεί στο ‘φυλακισμένο’, από τη μυϊκή δυστροφία σώμα, και καθημερινά πετάει ελεύθερα και περήφανα στις ανοικτές λεωφόρους του πνεύματος και της δημιουργίας».

Το τελευταίο διάστημα, ο Στέλιος Πισής συνέθετε τη μουσική επένδυση για μια διεθνούς εμβέλειας κινηματογραφική ταινία, έπειτα από επικοινωνία Αμερικανού παραγωγού. Σύμφωνα με τη μητέρα του, το κυρίως ορχηστρικό κομμάτι, καθώς και δυο ακόμη που ολοκλήρωσε, θα είναι στη διάθεση της παραγωγής εάν το επιθυμεί.

Σχήμα οξύμωρο, αλλά πραγματικότητα για την κυρία Αγλαΐα, το γεγονός ότι «δεν ζήσαμε ποτέ μίζερα ή να νιώσουμε δυστυχισμένοι». Αντίθετα, συμπληρώνει «ζήσαμε πολύ ευτυχισμένα, ευλογημένα και περήφανα».

Το «μαγικό δωμάτιο» του Στέλιου, όπως το χαρακτηρίζει η μητέρα του, θα παραμείνει ανέπαφο, όπως το άφησε ο ταλαντούχος δημιουργός τα ξημερώματα της 20ης Σεπτεμβρίου και πλέον θα αποτελεί, για την οικογένεια, «ένας χώρος γαλήνης, όπου θα τον θυμόμαστε προσευχόμενοι στο Θεό».

Εξάλλου, σε αυτό το δωμάτιο, όπως ανέφερε ο ίδιος ο Στέλιος, «όταν γράφω μουσική, νιώθω να γκρεμίζονται οι τοίχοι του δωματίου και ν’ απλώνονται τα όνειρα μου στην απεραντοσύνη. Νιώθω να πετώ σε κόσμους έξω από το φυσικό κόσμο, να βρίσκομαι κοντά στο Θεό και να τον υμνώ μαζί με τους αγγέλους».