«Στον προϋπολογισμό του 2025 υπάρχει ποσό για να αρχίσει να καθορίζεται η διαδρομή του τραμ»

Την ώρα που το κυκλοφοριακό βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας προβλημάτων του Υπουργείου Μεταφορών, αφού επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τους πολίτες, ιδίως στη Λευκωσία και στη Λεμεσό, ο Αλέξης Βαφεάδης επεξεργάζεται λύσεις και αλλαγές που θα βοηθήσουν στην εκτόνωση της κατάστασης, με το βάρος να πέφτει στην βελτίωση των δρομολογίων των λεωφορείων, αλλά και στη δημιουργία τραμ, για το οποίο υπάρχει ποσό στον προϋπολογισμό του 2025.

Σε συνέντευξή του στον REPORTER, ο υπουργός Μεταφορών ξεκαθάρισε ότι το ποσό που τέθηκε στον προϋπολογισμό αφορά τον καθορισμό της διαδρομής, αφού πρόκειται για ένα μακροπρόθεσμο έργο που χρειάζεται χρόνο για να υλοποιηθεί, ενώ υπάρχει και η ανάγκη να είναι προσδοφόρο για να καταστεί βιώσιμο.

Ο υπουργός Μεταφορών, εστίασε επίσης στο πρόβλημα που επικρατεί με την έλλειψη οδηγών λεωφορείων, αλλά και στο όραμά του για επέκταση του park and ride, σε μια προσπάθεια να δημιουργηθούν κυκλοφοριακοί κόμβοι στους οποίους θα μπορεί ο πολίτης να επιλέξει μεταξύ λεωφορείων, ταξί, ποδηλάτων και ούτω καθεξής.

Αναφέρθηκε επίσης στα εν εξελίξει έργα στους δρόμους, όπως ο περιμετρικός της Λευκωσίας και ο Πάφου-Πόλης, καθώς επίσης και στο μείζον ζήτημα των θανατηφόρων δυστυχημάτων που εκτιμά ότι οφείλονται κατά κύριο λόγο στην ταχύτητα και στην χρήση κινητών. Απάντησε, εξάλλου, γιατί η Κύπρος είναι αδύνατο να αποκτήσει ξανά δική της κρατική εταιρεία αερομεταφορών, αφού πλέον με τις εταιρείες χαμηλού κόστους είναι ασύμφορο και το κόστος θα επιβαρυνθούν οι πολίτες.

Αυτούσια η συνέντευξη του Υπουργού:

Ευχαριστούμε για τη συνέντευξη κ. Υπουργέ. Ποιοι είναι οι στόχοι σας και ποιες οι βασικές σας προτεραιότητες σε ένα Υπουργείο που, κακά τα ψέματα, έχει να καλύψει ένα τεράστιο φάσμα αρμοδιοτήτων και αναγκών;

Πράγματι είναι ευρύ το φάσμα και αρκετές οι δράσεις που έχουν να γίνουν, κάποιες εκ των οποίων έχουν ιεραρχηθεί ως πιο σημαντικές. Πολλές από αυτές τις δράσεις είναι και οριζόντιες. Δεν αφορούν μόνο δικό μας Υπουργείο, εμπλέκονται κι άλλα Υπουργεία, συνεπώς απαιτείται μια συνεργασία και με άλλους φορείς.

Μια από τις μεγάλες προτεραιότητές μας είναι και το κυκλοφοριακό. Εάν προβληματιστεί κάποιος για το κυκλοφοριακό, θα διαπιστώσει ότι είναι πρόβλημα πυκνότητας στη δόμηση και στο πού χωροθετούνται οι χρήσεις. Εάν όλες οι χρήσεις είναι στο κέντρο μιας πόλης, αναπόφευκτα προκαλείται η ανάγκη όλος ο κόσμος να κινηθεί προς το κέντρο. Όταν η κίνηση αυτή εξυπηρετείται μόνο με το οδικό δίκτυο, δημιουργείται συμφόρηση, καθώς έχει συγκεκριμένη δυνατότητα μεταφοράς αυτοκινήτων. Άρα εάν η ανάγκη είναι πολλαπλάσια της δυνατότητας του δρόμου να παρέχει υπηρεσία, τότε δημιουργείται συμφόρηση και είναι αυτό που αντιμετωπίζουμε στην Κύπρο. Διαχρονικά έχουμε οργανώσει τις πόλεις μας γύρω από τα αυτοκίνητα. Γι’ αυτό βλέπουμε σε ώρες αιχμής 4.000-5.000 αυτοκίνητα να μπαίνουν στην είσοδο της Λευκωσίας ανά ώρα, ενώ προφανώς ο κόμβος δεν μπορεί να εξυπηρετήσει αυτή την είσοδο και δημιουργούνται ουρές. Το Υπουργείο Μεταφορών έρχεται λοιπόν για να παρέχει βοήθεια στη λύση και όχι λύσεις στο πρόβλημα και στο πώς δημιουργείται το κυκλοφοριακό.

Οπότε πάμε πίσω στο ότι το πρόβλημα δημιουργείται από τον πολεοδομικό σχεδιασμό και μεγαλώνει λόγω του ωραρίου λειτουργίας των σχολείων και των γραφείων. Πρόσφατα έγινε μια συζήτηση κατά πόσο τα σχολεία θα μπορούσαν να ξεκινούν με μια διαφορά 45 λεπτών, ώστε να διαφοροποιηθεί και η ώρα που βγαίνουν οι γονείς στον δρόμο. Να ξέρετε ότι τη μεγαλύτερη πυκνότητα στους δρόμους τις πρωινές ώρες, την προκαλούν οι μαθητές κι όχι οι εργαζόμενοι.

Αυτό αποδεικνύεται εμπειρικά και το βλέπουμε όλοι μας, διότι το καλοκαίρι και τις αργίες δεν αντιμετωπίζουμε την ίδια συμφόρηση. Βλέπουμε ότι η συμφόρηση δημιουργείται από συγκεκριμένους παράγοντες και σε εμάς εναπόκειται να βοηθήσουμε να αμβλυνθεί, ενισχύοντας το ισχυρό εργαλείο που έχουμε στα χέρια μας, τις δημόσιες επιβατικές μεταφορές.

Το μεγάλο στοίχημα για εμάς είναι να πείσουμε τους πολίτες να χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς, αντί το αυτοκίνητό τους και έτσι να μεταφέρονται 50 άτομα σε ένα λεωφορείο, αντί για έναν ή δύο επιβάτες ανά όχημα, που είναι ο μέσος όρος στην Κύπρο.

Η άλλη λύση είναι με παραχώρηση κάποιων κινήτρων να αποκεντρωθούν/μεταφερθούν εκτός κέντρου οι εταιρείες σε βάθος χρόνου, ώστε να αμβλυνθεί το πρόβλημα;

Η πόλη, εκεί που μπορούμε να συναντηθούμε κοινωνικά με φίλους και γνωστούς, έχει μια ζωντάνια την οποία δεν θέλουμε να χάσουμε. Εάν σπάσει σε μεγάλο βαθμό, κινδυνεύει αυτή η κοινωνικότητα που είναι πολύ σημαντική για την ευημερία της κοινωνίας. Συνεπώς πρέπει να γίνει αυτό που περιγράφεις, από εμπειρογνώμονες, οι οποίοι θα βρουν την χρυσή τομή της αποκέντρωσης ορισμένων λειτουργιών, χωρίς όμως να χαθεί η κοινωνικότητα και η ζωντάνια της πόλης.

Για παράδειγμα, το Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων έχει μόνο τους εργαζόμενους που πηγαινοέρχονται στη δουλειά τους. Εάν αυτή η υπηρεσία ήταν εκτός Λευκωσίας δεν θα επηρέαζε, γιατί δεν εξυπηρετούμε κοινό. Αν μεταφερόντουσαν προς τα έξω άλλες υπηρεσίες που εξυπηρετούν κοινό, θα δημιουργούσαν μεγαλύτερες διαδρομές, αντί να εξυπηρετούνται στο κέντρο της πόλης που εν πάση περιπτώσει κινούνται.

Υπάρχει οποιαδήποτε άλλη σκέψη ή υπάρχει κάποιος τρόπος να αλλάξει η σημερινή λειτουργία σχολείων και δουλειών;

Μπορεί να γίνει. Μια πρώτη κατεύθυνση για εμάς είναι να εντοπίσουμε οργανωμένα σύνολα του πληθυσμού και να τους εξυπηρετήσουμε. Για παράδειγμα, το 2023 εξυπηρετήσαμε 18.000 χιλιάδες μαθητές που μεταφέραμε από το σπίτι στο σχολείο. Τη φετινή σχολική χρονιά μειώθηκε το ετήσιο μαθητικό κόμιστρο από €80 σε €30. Αυτό αύξησε τη ζήτηση, οπότε καλύψαμε ένα κενό 10% που υπήρχε στα λεωφορεία μας.

Δράσεις σαν αυτές θα μειώσουν τα αυτοκίνητα στους δρόμους. Είχα επίσης μια συνάντηση με την ΠΑΣΥΔΥ για να δούμε εάν μπορούμε να εξυπηρετήσουμε δημόσιους υπαλλήλους. Υπάρχουν άλλες περιπτώσεις, όπως οι εργαζόμενοι στη βιομηχανική περιοχή του Αγίου Αθανασίου με περίπου 5.000 εργαζόμενους. Αντιλαμβάνεστε ότι στην προκειμένη δεν είναι η βασική υπηρεσία που προσφέρεται στο κοινό και αφαιρεί αυτοκίνητα, αλλά εάν συμφωνήσουν οι 2.000 να τους μεταφέρουμε στη δουλειά τους με λεωφορεία από ένα σημείο, αυτόματα θα αφαιρέσουμε από το οδικό δίκτυο μεγάλο αριθμό οχημάτων και θα έχουμε αισθητό αποτέλεσμα μείωσης της κίνησης.

Άρα, όσα περισσότερα σύνολα εντοπίσουμε και βοηθήσουμε, τόσο θα αλλάζει και η κουλτούρα μας, διότι στην κουλτούρα μας είναι το ιδιωτικό αυτοκίνητο.

Στην Κύπρο κ. Υπουργέ, του 2024, ένας άνθρωπος δεν μπορεί να διακινηθεί όπως σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη. Μέσα μαζικής μεταφοράς υπάρχουν, αλλά επιτρέψτε μου να σας πω ότι από την εμπειρία που είχα σε κάποιες περιπτώσεις όταν τα χρησιμοποίησα, περισσότερο δυσκολεύουν παρά απλοποιούν τη ζωή των πολιτών. Μπορεί να δοθεί μια λύση σε αυτό το πρόβλημα; Υπάρχει κάποια σκέψη ή κάποιο πλάνο;

Η μεγάλη προσπάθεια που γίνεται είναι να δημιουργήσουμε εναλλακτική για τα αυτοκίνητα. Υπάρχουν πράγματι παράπονα για το θέμα των δημόσιων επιβατικών μεταφορών, ότι χρειάζεται να αλλάξουν τρία λεωφορεία, και άρα περισσότερη ώρα για να φτάσουν. Έχουν δίκαιο που το σκέφτονται έτσι, γιατί εάν κάποιος θέλει μια ώρα με το λεωφορείο και μια ώρα με το αυτοκίνητο, επιλέγει το αυτοκίνητο. Εάν καταφέρουμε να δημιουργήσουμε πιο συχνές διαδρομές, να υπάρχει καλύτερη ενημέρωση του κοινού, όπως μια εφαρμογή που να ενημερώνει τον ακριβή χρόνο άφιξης του λεωφορείου, αυτά βοηθούν σε όλο το φάσμα της επιβατικής εμπειρία. Σίγουρα χρειάζεται χρόνος γιατί είναι μεγάλα έργα.

Εμείς ελπίζουμε ότι θα αλλάξουμε την επιβατική εμπειρία, ώστε να μην θεωρούν οι πολίτες ότι είναι υποδεέστερο μέσο μεταφοράς το λεωφορείο. Θέλουμε να δημιουργηθούν και οι υποδομές, ώστε να δώσουν και ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε σύγκριση με τα αυτοκίνητα. Για παράδειγμα όταν ένας οδηγός είναι σταματημένος στο αυτοκίνητό του με μια ουρά τεράστια μπροστά του και δει δίπλα του στη λεωφορειολωρίδα να περνά κανονικά το λεωφορείο, θα προβληματιστεί. Δεν προτιθέμεθα να επιβάλουμε την χρήση λεωφορείου, θέλουμε να δώσουμε εναλλακτική επιλογή και να βελτιώσουμε την κατάσταση.

Υπάρχει κάποια σκέψη για να δημιουργήσουμε λωρίδες για τραμ;

Στα χαρτιά υπάρχει η σκέψη για τραμ στη Λευκωσία. Ήδη έχει προβλεφθεί στον προϋπολογισμό του 2025 για να αρχίσει να καθορίζεται η διαδρομή του.

Για να είναι βιώσιμες οι δημόσιες επιβατικές μεταφορές απαιτούν πυκνότητα πληθυσμού. Πάμε λοιπόν πίσω στο θέμα της πολεοδομίας. Η πυκνότητα στα αστικά κέντρα της Κύπρου κυμαίνεται από 1.000 μέχρι 2.000 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, με εξαίρεση την Αγία Φύλα που είναι 5.000 κάτοικοι ανά τετραγωνικό μέτρο. Η αυξημένη πυκνότητα καθιστά βιώσιμη την δρομολόγηση περισσότερων λεωφορείων επειδή η επιβατική κίνηση θα είναι μεγαλύτερη και επίσης θα είναι και πιο προσοδοφόρο για την εταιρεία που κάνει τη διαδρομή. Είναι αναγκαίο να είναι προσοδοφόρο ώστε η εταιρεία να διατηρεί τον στόλο της σε άρτια κατάσταση και την υπηρεσία σε ψηλά επίπεδα για να μην επιστρέψει ο κόσμος στο αυτοκίνητό του.

Το ίδιο και το τραμ, πρέπει να είναι βιώσιμο, και αυτό εξασφαλίζεται με συγκεκριμένη πυκνότητα πληθυσμού, πληρότητα και αλλαγή στον πολεοδομικό σχεδιασμό. Σε αντίθετη περίπτωση, για τη συντήρησή του θα επιβαρυνθούν οι φορολογούμενοι, που δεν είναι ο σκοπός μας. Δεν πρέπει ένας πολίτης που μένει στα ορεινά ή στη Λεμεσό, να πληρώνει πχ για το τραμ της Λευκωσίας.

Έχουμε επίσης τεράστια έλλειψη οδηγών. Για φορτηγά και λεωφορεία. Για παράδειγμα, μια μεγάλη εταιρεία τουριστικών λεωφορείων μας ανέφερε ότι μπορεί να σταματήσει την εξυπηρέτηση αεροπορικών εταιρειών που φέρνουν τόσους τουρίστες στην Κύπρο, λόγω έλλειψης οδηγών.

Φανταστείτε τι θα σημαίνει για τη χώρα μας να μην ανταποκριθούμε στο αίτημά τους, όταν δίνουμε μάχη για να φέρουμε τουρισμό στην Κύπρο.

Το πρόβλημα γίνεται αληθινό, όταν οι ίδιοι οι επαγγελματίες οδηγοί δηλώνουν ότι δεν υπάρχουν οδηγοί.

Δεν υπάρχουν λόγω μισθού, επειδή θεωρούν υποδεέστερη αυτή τη δουλειά;

Το ζήτημα είναι να αποδεχθούμε το πρόβλημα, να καταλάβουμε γιατί υπάρχει και να βρούμε τις λύσεις. Το πρόβλημα το αποδέχονται όλοι, εργοδότες και συντεχνίες, η συζήτηση περιστρέφεται στο πώς θα βρούμε τις λύσεις για αυτό. Οι συντεχνίες δηλώνουν ότι οι μισθοί είναι καλοί, αυτό που δεν είναι καλό είναι τα ωράρια εργασίας. Στο Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων περιμέναμε να τελειώσει η διαπραγμάτευση της συλλογικής σύμβασης, προκειμένου να συμφωνηθούν οι συνθήκες εργασίας και οι μισθοί και να δούμε πως μπορούμε να βοηθήσουμε στην εξεύρεση οδηγών.

Είναι και οι δύσκολες συνθήκες για τους οδηγούς. Είναι πολύ διαφορετικό για έναν οδηγό που μεταφέρει αδρανές φορτίο μέσα στο φορτηγό του και άλλο να έχει 50 άτομα στο λεωφορείο. Είναι λογικό ένας οδηγός κάποτε να κουραστεί και να αποφασίσει να πάει στα τουριστικά λεωφορεία, που κάνει δρομολόγια με τουρίστες.

Σίγουρα αν υπάρξει τεράστια αύξηση μισθών θα έρθουν κι άλλοι οδηγοί, αλλά πολλοί αναφέρουν ότι οι μισθοί είναι ικανοποιητικοί. Πιστεύω ότι ο λόγος που υπάρχει έλλειψη είναι διότι μετά τον κορωνοϊό, όταν ο τομέας χτυπήθηκε περισσότερο απ’ όλους, οι άνθρωποι αυτοί απευθύνθηκαν σε άλλους τομείς για εργασία. Είναι δύσκολο να πειστούν να έρθουν πίσω. Και αυτό δεν είναι πρόβλημα μόνο της Κύπρου, αλλά είναι πανευρωπαϊκό. Δοκιμάσαμε να φέρουμε από την Ελλάδα, αλλά και εκεί έχουν πρόβλημα με τους οδηγούς.

Αφού είμαστε στο θέμα των λεωφορείων, πώς κινείται το park ride, εκτιμάται ότι πέτυχε τον σκοπό του, αφού πλέον έχουμε ένα μεγάλο δείγμα πέραν του ενός έτους;

Το park and ride να το εντάξουμε στην γενική προσπάθεια αλλαγής της κουλτούρας. Πρέπει να πείσουμε τον κόσμο ότι μπορεί να πάρει το λεωφορείο και να εξυπηρετηθεί. Για να γίνει αυτό πρέπει να λύσουμε κάποια ζητήματα. Το ένα είναι η απόσταση της κατοικίας από τη στάση του λεωφορείου. Αν πρέπει να περπατήσω 2 χιλιόμετρα ως την στάση, θα το σκεφτώ δύο φορές να πάω. Το park and ride προσφέρει τη δυνατότητα να σταθμεύσεις το αυτοκίνητό σου σε έναν χώρο, να πάρεις το λεωφορείο, να πας δουλειά και να επιστρέψεις χωρίς να περπατήσεις την απόσταση.

Εμείς θέλουμε να χτίσουμε πάνω στο park and ride για να δημιουργήσουμε κυκλοφοριακούς κόμβους. Να έχει βασική υπηρεσία λεωφορείων, υπεραστικά λεωφορεία, μαθητικά λεωφορεία, σκούτερ, ποδήλατα, ταξί. Από το παράδειγμα του ΓΣΠ φάνηκε ότι ο συνδυασμός δημόσιων επιβατικών μεταφορών με πλεονέκτημα έναντι των ιδιωτικών αυτοκινήτων και με ικανοποιητικό χώρο στάθμευσης, κρίνονται από το κοινό ως μια ικανοποιητική υπηρεσία.

Για τον λόγο αυτό εμείς είμαστε πολύ ευχαριστημένοι. Λόγω έλλειψης οδηγών δεν μπορούμε να αυξήσουμε την υπηρεσία και μείναμε σταθεροί στα 300-400 άτομα. Μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για πιλοτική υπηρεσία και συνεχίζουμε να εξυπηρετούμε τον κόσμο.

Θέλουμε να κάνουμε park and ride στο Μακάρειο, στο Γενικό Νοσοκομείο και συζητούμε και για άλλους χώρους. Στη Λεμεσό έχουμε το AlphaMega Arena, το γήπεδο Σπύρος Κυπριανού, θέλουμε να κάνουμε με το δήμο Λεμεσού στο Τσίρειο, στη Χαβούζα και σε άλλους χώρους.

Ένα άλλο θέμα που το συζητάμε επίσης για δεκαετίες είναι τα θανατηφόρα δυστυχήματα. Μειώθηκαν αρκετά σε σύγκριση με πριν 20 χρόνια, όμως φέτος, παρά τα μέτρα που λήφθηκαν με κάμερες, αύξηση ποινών και λοιπά, παρατηρείται μια άνοδος. Είναι η ασυνειδησία μας ως οδηγοί που μας οδηγεί σε αυτά τα αποτελέσματα;

Οι εμπειρογνώμονες μαζί με την Αστυνομία, πριν από 25 χρόνια, είχαν εντοπίσει ότι το πρόβλημα ήταν η ταχύτητα και επικράτησε το σύνθημα «η ταχύτητα σκοτώνει». Αυτός εξακολουθεί να είναι ένας κύριος λόγος οδικών δυστυχημάτων ακόμα και σήμερα, όμως μπήκαμε σε μια εποχή που παρουσιάζεται ένα νέο σοβαρό πρόβλημα: η χρήση του κινητού.

Προκαλώ οποιονδήποτε κυκλοφορεί στον δρόμο τις πρωινές ώρες να μετρήσει πόσοι οδηγοί βάζουν το τηλέφωνο στο ταμπλό και παρακολουθούν βίντεο κ.ά. στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με αποτέλεσμα να αποσπάται η προσοχή τους. Θεωρώ ότι πολλά τροχαία σημειώνονται λόγω της χρήσης του κινητού, που εξελίσσεται σε μείζον θέμα. Πρέπει λοιπόν να επικεντρωθούμε στο να βρεθούν λύσεις για την ταχύτητα, τη χρήση κινητών και την οδήγηση υπό την επήρεια ναρκωτικών και αλκοόλ. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει οποιοσδήποτε από μας που μπορεί να κουβαλήσει αυτό το πράγμα στη συνείδησή του.

Σε όλα τα πιο πάνω σκεφτόμαστε ότι παίρνομε ρίσκο και δεν θα πάθουμε κάτι. Μετά από μια, πέντε, εκατό φορές, κάποτε το ρίσκο υλοποιείται. Είναι μέρος της κουλτούρας που χρήζει αλλαγής.

Για το σύστημα φωτοεπισήμανσης θεωρείται ότι είμαστε σε καλά επίπεδα;

Όλοι ανεξαιρέτως αναγνωρίζουν ότι έχει κάποια ζητήματα. Δεν σημαίνει ότι πρέπει να το καταργήσουμε, πρέπει να το βελτιώσουμε. Το σύστημα είναι εκεί για να σώσει ζωές, για να αναβαθμίσει την οδική μας συνείδηση και να μας βοηθήσει να γίνουμε καλύτεροι οδηγοί.

Κυκλοφόρησε ένα βίντεο που δείχνει ένα όχημα να περνά με κόκκινο και να χτυπά ένα ποδηλάτη, σε μια διασταύρωση που ελέγχεται. Όποια ταλαιπωρία και να μας δημιούργησε το σύστημα, πρέπει να βρούμε τρόπους να το διορθώσουμε για να αποφύγουμε τέτοια περιστατικά. Ο ποδηλάτης είχε άγιο και τη γλύτωσε, αλλά μπορούσε κάλλιστα να σκοτωθεί. Πρέπει όλοι να σταματούμε στα φώτα τροχαίας.

Ξέρετε ότι το 2023 είχαμε 15.000 περιστατικά παραβίασης του κόκκινου σηματοδότη; Αντιλαμβάνεστε ότι αυτά τα πράγματα είναι κίνδυνος-θάνατος.

Σε ό,τι αφορά στον περιμετρικό δρόμο της Λευκωσίας, πώς εξελίσσονται τα έργα, είμαστε εντός πλαισίων;

Ο περιμετρικός αυτοκινητόδρομος Λευκωσίας είναι ένα έργο που με την ολοκλήρωσή του θα βοηθήσει πάρα πολύ όλους τους κατοίκους της Λευκωσίας, στα περίχωρα, αλλά και στα ορεινά. Θα τους δώσει μια εναλλακτική διαδρομή εκτός του αστικού κέντρου, για εύκολη και γρήγορη πρόσβαση π.χ. στο νοσοκομείο. Σε περίπτωση έκτακτης ιατρικής ανάγκης στα ορεινά, είναι αυξημένη η επικινδυνότητα λόγω καθυστέρησης χρόνου να μεταβεί στο νοσοκομείο.

Είναι ένα εξαιρετικής σημασίας έργο και αναμένουμε να ολοκληρωθεί μέχρι το 2032, αλλά θα βλέπουμε να παραδίδονται συνεχώς και σταδιακά φάσεις του έργου.

Ένα άλλο μεγάλο έργο, το οποίο σίγουρα είναι εκτός προγραμματισμού, χωρίς η ευθύνη να σας βαραίνει, είναι το ταλαιπωρημένο έργο του δρόμου Πάφου-Πόλης. Πως έχει η κατάσταση;

Ο δρόμος Πάφου-Πόλης Χρυσοχούς είναι ένα θέμα που μας απασχολεί εδώ και έξι μήνες, τουλάχιστον. Υπήρχαν και προηγουμένως θέματα, αλλά πήρε μια τροπή το τελευταίο εξάμηνο. Είχα συνάντηση με τους εργολάβους, οι οποίοι μου είπαν ότι αντιμετωπίζουν τεχνικά προβλήματα σε σχέση με την ύπαρξη λατομείων στην περιοχή, την απόσταση προκειμένου να μεταβούν για να πετάξουν τα χώματα που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν, κ.λπ.

Το κράτος πρέπει πάντα να είναι εποικοδομητικό. Tο θέμα είχε αναλάβει ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, ο οποίος είναι ο προϊστάμενος των Δημοσίων Έργων. Ο λατόμος της περιοχής δήλωσε ότι μπορεί να συνεργαστεί με τον εργολάβο και να τον προμηθεύσει εάν χρειαστεί. Στη συνέχεια εξασφαλίσαμε και τη συνεργασία με το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης.

Εμείς λέμε ότι οι όροι της σύμβασης είναι ικανοποιητικοί. Να αναφέρουμε ότι το κράτος εργοδοτεί τους ιδιώτες εργολάβους γιατί υπάρχει ένα πάντα ένα ρίσκο σε αυτά τα έργα, το οποίο ρίσκο το Κράτος δεν θέλει να αναλάβει. Για τον σκοπό αυτό ο Εργολάβος πληρώνεται και ένα περιθώριο κέρδους, που είναι και η ανταμοιβή του για το ρίσκο που αναλαμβάνει. Το ρίσκο ορίζεται από τα έγγραφα των προσφορών.

Εμείς εκτιμούμε ότι ο εργολάβος ανέλαβε στην πορεία περισσότερα ρίσκα απ’ όσα μπορούσε να διαχειριστεί. Αναμένουμε να δούμε ποια θα είναι η εξέλιξη μιας διαδικασίας που τρέχει στην Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων. Είναι η διαδικασία επίλυσης διαφορών μεταξύ Τμήματος Δημοσίων Έργων και εργολάβου, στην προκειμένη περίπτωση, ώστε να βρεθεί ένας φιλικός διακανονισμός. Περιμένουμε την απόφαση και αναλόγως θα χειριστούμε το θέμα με τον εργολάβο. Ανεξαρτήτως από το εάν εγκριθούν ή όχι τα αιτήματά του από την Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων που κυμαίνονται γύρω στα €30 εκ., με παράταση χρόνου τους 30-36 μήνες, εμείς θα ζητήσουμε αναλυτικό πρόγραμμα εργασίας, μηχανημάτων, εργαζομένων και ρυθμού υλοποίησης προκειμένου να βεβαιωθούμε ότι θα ολοκληρώσει τη δουλειά, έγκαιρα.

Κ. Υπουργέ, στην κυβερνητική σελίδα για τον προγραμματισμό της διακυβέρνησης Χριστοδουλίδη, φαίνεται ότι το Υπουργείο έχει ένα μεγάλο ποσοστό παρεμβάσεων που σημειώνει μεγάλη απόκλιση. Ιδιαίτερα για τις επιχειρήσεις. Μπορείτε να μας εξηγήσετε λίγο τα δεδομένα;

Όσον αφορά καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων, δυστυχώς υπάρχουν. Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι ο δρόμος Διερώνας-Αρακαπά, που χρειάστηκε τέσσερα χρόνια να ολοκληρωθεί. Αντιλαμβάνεστε ότι η κύρια πρόσβαση προς τη Λεμεσό ήταν κλειστή και ο κόσμος αναγκαζόταν να πάει από αλλού.

Οι καθυστερήσεις που δημιουργήθηκαν ήταν καθαρά θέματα που προέκυψαν στη σύμβαση, δεν είναι θέματα που ως πολιτικός προϊστάμενος θα μπορούσα να επηρεάσω. Στις συμβάσεις δεν δικαιούμαι να έχω ούτε άποψη, αυτό που μπορώ να πω είναι ότι χρειαζόμαστε έναν δρόμο από εδώ μέχρι εδώ.

Επίσης ο δρόμος από τη Λεμεσό προς τον Σαϊττά, που είναι στην α’ φάση, έχει ήδη καθυστερήσεις πέραν του ενός χρόνου. Εμφανίστηκαν ξαφνικά πολύ μεγάλες αναπτύξεις που είχαν απαιτήσεις για υπηρεσίες, αποχετεύσεις, παροχή νερού κ.λπ., που δεν είχαν προβλεφθεί. Αυτά τα προβλήματα σταματούν τα έργα, μέχρι να ολοκληρωθούν οι ενδιάμεσες απαιτήσεις που προκύπτουν.

Ευχής έργο είναι ο συντονισμός μεταξύ τμημάτων των Υπουργείων, ώστε να μην δημιουργούνται απρόβλεπτα τέτοιες καταστάσεις.

Βλέπω εδώ και λίγη ώρα ένα αεροπλάνο που έχετε πίσω σας της Cyprus Airways και έχει ώρα που θέλω να ρωτήσω. Υπάρχει περίπτωση στο μέλλον να έχουμε έναν δημόσιο αερομεταφορέα;

Όλοι θέλουμε να έχουμε μια τέτοια εταιρεία, υπάρχει όμως ένα πολύ μεγάλο ζήτημα. Στον τομέα των αερομεταφορών υπάρχουν δύο είδη εταιρειών. Είναι οι παραδοσιακοί αερομεταφορείς ή αλλιώς legacy carriers που δημιουργήθηκαν πριν από την απελευθέρωση της αεροπορικής βιομηχανίας και την ανάπτυξη των χαμηλού κόστους αεροπορικών εταιρειών και τώρα παρέχουν μια πιο αναβαθμισμένη εμπειρία και υπάρχουν και οι χαμηλού κόστους-low cost εταιρείες. Η δεύτερη κατηγορία είναι μια ραγδαία αναπτυσσόμενη βιομηχανία. Μια από αυτές, πέρσι παραλαμβάνει ένα αεροπλάνο τον μήνα, και με βάση της την Κύπρο, κάνει δρομολόγια προς τον αραβικό κόλπο, προς Αίγυπτο κ.λπ. Αυτές οι εταιρείες αναπτύσσονται συνέχεια. Είναι μεγάλες εταιρείες με επαγγελματική διαχείριση και δύσκολα άλλη εταιρεία θα της πάρει μερίδιο στην αγορά.

Από την άλλη, οι legacy carriers είναι κι εκείνες μεγάλες εταιρείες και για να υπάρξει ανταγωνισμός θα πρέπει να υπάρξει εφάμιλλο προϊόν. Πρέπει αυτό το προϊόν να εξυπηρετεί τον μέσο Κύπριο πολίτη, ο οποίος όμως δεν θα πληρώσει τρεις με τέσσερις φορές μεγαλύτερο ποσό απ’ ότι πληρώνει για τις low cost carriers.

Υπάρχουν και κυπριακές εταιρείες, που προσπαθούν σε ένα πολύ ανταγωνιστικό περιβάλλον, να βρίσκουν ευκαιρίες και να τις αξιοποιούν. Δεν είναι πολλές οι ευκαιρίες.

Για να επενδύσει το κράτος λεφτά του φορολογούμενου σε μια τέτοια επιχείρηση, θα πρέπει να έχει τα εχέγγυα ότι θα πετύχει. Πρέπει το κράτος να νιώθει τη σιγουριά ότι αυτή η εταιρεία σε βάθος χρόνου θα λειτουργήσει ως ιδιωτική και όχι ως κρατική εταιρεία. Είναι κάτι που όλοι θα θέλαμε, αλλά είναι πολύ δύσκολο να το υλοποιήσουμε.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• «Να περιοριστούν οι θητείες για τους πολιτειακούς άρχοντες στις τρεις και στους κομματικούς στα τρία χρόνια»
• «Σκάνδαλα που αφορούν δημόσιο χρήμα, πρέπει να τιμωρούνται, έτσι θα ανακτήσει ο πολίτης την εμπιστοσύνη»
• «Όσοι νομίζουν ότι μπορούν να διασπάσουν τον ΔΗΣΥ θα διαψευστούν, όπως διαψεύστηκαν και άλλοι»