Δίδακτρα και κριτήρια εισδοχής τα αγκάθια για ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα

Η επιβολή διδάκτρων και ο καθορισμός του ύψους τους και τα κριτήρια εισδοχής στα ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα, που θα προσφέρουν τα δημόσια πανεπιστήμια, παραμένουν τα αγκάθια στο επικαιροποιημένο νομοσχέδιο που παρουσίασε η Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, Αθηνά Μιχαηλίδου, στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας την Τετάρτη.

Βουλευτές εξέφρασαν ανησυχία ότι μέσα από αυτό το θέμα θα ανοίξει παράθυρο για επιβολή διδάκτρων και στα ελληνόγλωσσα προγράμματα σπουδών, αλλά και ότι θα προκύψουν θέματα αντισυνταγματικότητας, καθώς θα υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση των φοιτητών στα ελληνόγλωσσα και ξενόγλωσσα προγράμματα. Η Υπουργός προσπάθησε να καθησυχάσει τις ανησυχίες, σημειώνοντας ότι στο νομοσχέδιο μπαίνει πρόνοια που για πρώτη φορά θεσμοθετεί την υποχρέωση του κράτους να καταβάλλει τα δίδακτρα στα ελληνόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα των δημόσιων πανεπιστημίων, προκειμένου να παραμείνουν δωρεάν, ενώ μίλησε για πολύ αυστηρά κριτήρια εισδοχής, για τα οποία είναι ανοιχτή στη διαμόρφωσή τους μέσα από τη διαβούλευση.

Στην παρουσίαση του επικαιροποιημένου  νομοσχεδίου εντός της Επιτροπής, η κ. Μιχαηλίδου είπε ότι το εκσυγχρονισμένο νομοσχέδιο διασφαλίζει τον κρατικό έλεγχο και τη λογοδοσία. Η προσφορά ξενόγλωσσων προπτυχιακών προγραμμάτων από δημόσια πανεπιστήμια είναι ένα πάγιο αίτημα των δημόσιων πανεπιστημίων, ανέφερε, σημειώνοντας ότι θα συμβάλει στον στόχο της κυβέρνησης για διεθνοποίηση της ανώτερης εκπαίδευσης και στον περαιτέρω εκσυγχρονισμό των δημόσιων πανεπιστημίων.

«Θέλουμε τα πανεπιστήμια μας να είναι πιο εξωστρεφή, ανοιχτά σε συνέργειες και σε προκλήσεις», είπε σε δηλώσεις της μετά την Επιτροπή, προκειμένου να μπορούν να προσελκύσουν ξένους φοιτητές, ακαδημαϊκούς και ερευνητές, ενώ ικανοποιείται και η επιθυμία Κύπριων υποψήφιων φοιτητών να φοιτήσουν σε ξενόγλωσσα προπτυχιακά στον τόπο τους.

«Τα οφέλη είναι αρκετά, ακαδημαϊκά, κοινωνικά, οικονομικά», είπε, κάνοντας λόγο για βελτίωση της ερευνητικής δικτύωσης των Πανεπιστημίων, για δημιουργία νέων ευκαιριών για ερευνητικά προγράμματα με εξωτερική χρηματοδότηση, ευκαιρίες εργοδότησης Κυπρίων επιστημόνων.

Η Υπουργός υπογράμμισε ότι με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις δεν θα προκύψει αύξηση των κρατικών δαπανών, καθώς προβλέπεται ότι τα ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών θα είναι αυτοχρηματοδοτούμενα, μέσω ανταγωνιστικών διδάκτρων, ενώ υπογράμμισε ότι σε καμία περίπτωση δεν θα επηρεαστεί η εισδοχή μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα ελληνόγλωσσα προπτυχιακά, με τη διαδικασία των παγκύπριων.

Αναφέροντας συγκεκριμένα τα σημεία που επικαιροποίησε σε σχέση με το νομοσχέδιο που είχε κατατεθεί το 2018, είπε ότι ρυθμίζεται το πλαίσιο προσφοράς προπτυχιακών προγραμμάτων σε άλλες γλώσσες, τα ζητήματα διαπανεπιστημιακών προγραμμάτων σπουδών, θεσμοθετείται η καταβολή διδάκτρων από την πολιτεία για Κύπριους και Ευρωπαίους.

Σημείωσε, ακόμα, ότι το Υπουργείο θα εγκρίνει την προσφορά προπτυχιακών προγραμμάτων, ασκώντας έλεγχο στη βάση κριτηρίων. Ταυτόχρονα, το ύψος των διδάκτρων θα εγκρίνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, με την εισήγηση από πλευράς πανεπιστημίου να γίνεται στη βάση του κόστους λειτουργίας του κάθε προγράμματος, βασισμένο σε μελέτη βιωσιμότητας και λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και τις δυνατότητες του πανεπιστημίου.

Εκπροσωπώντας και το ΔΙΠΑΕΕ και το ΚΥΣΑΤΣ, ο Κώστας Χρίστου είπε ότι αν δεν δοθεί αυτό το δικαίωμα στα δημόσια πανεπιστήμια, με ακαδημαϊκούς όρους, θα αποδυναμωθούν. Όπως είπε, αγγλόγλωσσα προγράμματα προσφέρονται από δημόσια πανεπιστήμια σε όλη την Ευρώπη. «Διαπιστώνουμε ότι τα δημόσια πανεπιστήμια της Κύπρου δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν στο μέλλον και θα είναι κρατικοσυντήρητα εφ’ όρου ζωής», αν δεν επιτραπεί η λειτουργία ξενόγλωσσων προπτυχιακών, σημείωσε.

Η Τατιάνα Συνοδινού, εκπροσωπώντας το Πανεπιστήμιο Κύπρου, είπε ότι το νομοσχέδιο θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα, καθώς για το πανεπιστήμιο το ζήτημα είναι υπαρξιακό. «Θέλουμε ένα πανεπιστήμιο το οποίο να είναι ανοιχτό, σύγχρονο, διεθνοποιημένο, δυνατό ή δεμένο πισθάγκωνα σε αναχρονιστικές διατάξεις χωρίς ευελιξία;», ρώτησε, υπογραμμίζοντας τα πολλαπλά τα οφέλη που θα προκύψουν για το πανεπιστήμιο και την κοινωνία.

Εκπροσωπώντας το ΤΕΠΑΚ, ο Αντώνης Βρασίδα είπε ότι δεν μπορούμε να λέμε ότι θα καταστεί η Κύπρος διεθνές κέντρο εκπαίδευσης, χωρίς να προσφέρουν τα δημόσια πανεπιστήμια ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα, σημειώνοντας ότι είναι εξαιρετικά δύσκολες οι συμπράξεις με ξένα πανεπιστήμια, όταν η μόνη γλώσσα διδασκαλίας στα κυπριακά δημόσια πανεπιστήμια είναι τα ελληνικά.

Από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, ο Νέαρχος Νεάρχου επισήμανε τη σημασία του ζητήματος για το Ανοικτό Πανεπιστήμιο, το οποίο, όπως είπε, δεν δέχεται φοιτητές μέσω παγκύπριων εξετάσεων, αλλά πρέπει να λειτουργήσει σαν ιδιωτικό, σημειώνοντας ότι χωρίς τα ξενόγλωσσα προγράμματα δεν θα έχει τα έσοδα που χρειάζεται.

Ο Χριστόφορος Χαραλάμπους, από το Πανεπιστήμιο Φρέντερικ είπε ότι είναι πολύ θετικοί σε αυτή την εξέλιξη, σημειώνοντας ως κύριο θέμα τη διασφάλιση της οικονομικής αυτονομίας των προγραμμάτων. Τόνισε ότι είναι σημαντικό να μην υπάρχουν λογικές επιδότησης διδάκτρων από τον Κύπριο φορολογούμενο. Σε αντίθετη περίπτωση, είπε, τίθεται θέμα επιβίωσης για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.

Αντίστοιχα, ο Νίκος Καρτακούλλης, εκπροσωπώντας το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, συμφώνησε με το νομοσχέδιο που παρουσίασε η Υπουργός, υπογραμμίζοντας με τη σειρά του τη σημασία τα προγράμματα να προσφέρονται στο πραγματικό κόστος και να γίνεται έλεγχος αυτού από ανεξάρτητο φορέα.

Ο Πρόεδρος της ΠΟΦΕΝ, Σάββας Κλεάνθους, είπε ότι η ομοσπονδία των φοιτητών είναι υπέρ της εισαγωγής ξενόγλωσσων. «Ωστόσο, οφείλουμε να διαφυλάξουμε τον χαρακτήρα και το ύφος του πανεπιστημίου και την πρόσβαση στη δημόσια και δωρεάν παιδεία», σημείωσε. Άλλος φοιτητής, ο Άγγελος Δημητρίου, είπε ότι υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις εντός της ομοσπονδίας, αναφέροντας ότι με το προτεινόμενο νομοσχέδιο «θα ανοίξει η κερκόπορτα να εισέλθουν δίδακτρα σε άλλα προγράμματα, θα δημιουργηθούν φοιτητές δύο ταχυτήτων με άλλου είδους εισαγωγή στα δημόσια πανεπιστήμια», ενώ πρότεινε να γίνουν ξενόγλωσσα προγράμματα, αλλά να είναι δωρεάν, τουλάχιστον για τους Κύπριους.

Σε δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση της Επιτροπής, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Παιδείας, Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Παύλος Μυλωνάς, είπε ότι σκοπός είναι το νομοσχέδιο για τα αλλόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα των δημοσίων πανεπιστημίων να οδηγηθεί στην Ολομέλεια από κοινού με το νομοσχέδιο για την κάθοδο παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Κύπρο, ενώ εκτίμησε ότι αυτό θα γίνει μέχρι τις 10 Νοεμβρίου.

Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Γιώργος Κάρουλας, σε δικές του δηλώσεις, είπε ότι η προσφορά ξενόγλωσσων προγραμμάτων από τα δημόσια πανεπιστήμια είναι μια αναγκαιότητα. «Είναι μια μεταρρύθμιση που ο ΔΗΣΥ προωθεί εδώ και χρόνια», σημειώνοντας ότι η διεθνοποίηση των πανεπιστημίων θα έχει σίγουρα θετικό αντίκτυπο, στο πλαίσιο και του στρατηγικού σχεδιασμού για την ανάπτυξη της ανώτατης εκπαίδευσης. «Πρέπει να ψηφιστεί και να εφαρμοστεί ορθά και δίκαια, στο πλαίσιο του θεμιτού ανταγωνισμού και της αποφυγής στρεβλώσεων για φορείς στην ανώτατη εκπαίδευση στην Κύπρο».

Σημείωσε ότι ο ΔΗΣΥ πρότεινε να μπει στο νομοσχέδιο πρόνοια ότι τα δίδακτρα των ξενόγλωσσων προγραμμάτων θα καθορίζονται στη βάση του πραγματικού κόστους λειτουργίας τους, με τον υπολογισμό των διδάκτρων να γίνεται και να ρυθμίζεται από ρυθμιστική επιτροπή. Πρότεινε, ακόμα, να θεσπιστούν κριτήρια εισδοχής και για Κύπριους εισερχόμενους, ώστε όλοι να έχουν ίσες ευκαιρίες πρόσβασης, ειδικά για όσους δεν θα έχουν οικονομική δυνατότητα.

Η Κυβέρνηση έχει υποχρέωση «να φέρει ενώπιον μας τάχιστα τον πολυαναμενόμενο στρατηγικό σχεδιασμό για την ανώτατη εκπαίδευση. Τα δημόσια πανεπιστήμια οφείλουν με τη συμβολή όλων μας να καθίστανται όλο και πιο οικονομικά ανεξάρτητα από την ανάγκη της κρατικής χορηγίας και η προσφορά ξενόγλωσσων προγραμμάτων είναι μια διέξοδος προς την κατεύθυνση αυτή», ανέφερε.

Εντός της Επιτροπής, ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΑΚΕΛ, Γιώργος Λουκαΐδης είπε αν η έγνοια της Κυβέρνησης ήταν η διεθνοποίηση των πανεπιστημίων θα μπορούσε να δώσει τη δυνατότητα στα δημόσια πανεπιστήμια να τα προσφέρουν. Σημείωσε ότι υπάρχουν «σοβαρές σκοπιμότητες, που θεωρούμε επικίνδυνες, παράνομες, αντισυνταγματικές και παράλογες», διερωτώμενος γιατί δεν βάζουμε δίδακτρα και στα ελληνόφωνα προγράμματα. «Δεν είναι πάλι αθέμιτος ανταγωνισμός για τα ιδιωτικά; Γιατί δεν το κάνουμε και στη δημόσια μέση εκπαίδευση και στην πρωτοβάθμια;», είπε, και διερωτήθηκε μήπως τελικά αυτός είναι ο στόχος της Κυβέρνησης.

Επιπλέον, διερωτήθηκε αν είσαι Κύπριος, Ευρωπαίος, και η μόνη διαφοροποίηση είναι η γλώσσα διδασκαλίας σου, «πώς μπορεί να σταθεί η άνιση μεταχείριση ο ένας να πληρώνει δίδακτρα και ο άλλος όχι;», σημειώνοντας ότι η εξίσωση δεν θα είναι η κατάργηση των διδάκτρων, αλλά η επέκταση και στα υπόλοιπα προγράμματα.

Ο κ. Λουκαΐδης πρόσθεσε ότι το νομοσχέδιο θα έχει επιπτώσεις και στη δημόσια μέση εκπαίδευση, καθώς έρχεται να καταργήσει τον θεσμό των παγκύπριων εξετάσεων. «Αν μπορείς χωρίς παγκύπριες να παίρνεις θέσεις στα δημόσια πανεπιστήμια, γιατί κάποιος να πηγαίνει σε δημόσιο σχολείο;», είπε.

Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσανθος Σαββίδης, εντός της Επιτροπής, είπε ότι είναι υπέρ στο να μπουν τα αγγλόφωνα προγράμματα στα δημόσια πανεπιστήμια, εξέφρασε ενστάσεις για το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. «Νιώθουμε ότι υπάρχουν κενά που χρειάζονται διευκρινίσεις, αλλαγές, βελτιώσεις», σημειώνοντας ως σημείο αιχμής τα κριτήρια εισδοχής. Μίλησε επίσης για υπονόμευση του δημόσιου σχολείου.

Όσον αφορά την επιβολή διδάκτρων, είπε ότι «δεν θα διαλύσουμε τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Να μπουν δίδακτρα σε εύρος που να μην υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός».

Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ, Ανδρέας Αποστόλου είπε ότι τα πανεπιστήμια δεν θα μπορούν να ανταγωνιστούν αντίστοιχα ευρωπαϊκά αν δεν προχωρήσει το νομοσχέδιο. Διερωτήθηκε με ποιον άλλο τρόπο θα έχουν εξωστρέφεια και θα έχουν έσοδα τα δημόσια πανεπιστήμια. «Αν θέλουμε να στηρίξουμε τα δημόσια πανεπιστήμια, ως θέση αρχής συμφωνούμε και με το συγκεκριμένο και με το νομοσχέδιο για τα παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων», σημειώνοντας ότι για να προστατευτούν τα δημόσια πανεπιστήμια πρέπει να ψηφιστούν και τα δύο νομοσχέδια μαζί.

Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ, Αλέκος Τρυφωνίδης σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρία της Επιτροπής είπε ότι η ΔΗΠΑ είναι υπέρ της προσπάθειας για διεθνοποίηση και ανάπτυξη των πανεπιστημίων. «Το νομοσχέδιο όμως στην παρούσα του μορφή μας προβληματίζει ιδιαίτερα γιατί πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που αφορά την εκπαίδευση στον τόπο μας», είπε.

Σημείωσε ότι κύριο μέλημα είναι να καλυφθεί δίκαια και ισότιμα ο τρόπος εισδοχής των φοιτητών στα προγράμματα αυτά, να υπάρχει το πραγματικό κόστος φοίτησης στα δίδακτρα, αλλά και να υπάρχουν οι απαραίτητες ρήτρες διασφάλισης της δημόσιας εκπαίδευσης. «Η κοινωνία έχει κουραστεί να ψηφίζονται νομοσχέδια εκ του προχείρου και μετά να ερχόμαστε να τα διορθώσουμε σε σύντομο χρονικό διάστημα», είπε.

Πρόσθεσε ότι η διεθνοποίηση των δημόσιων πανεπιστημίων θα πρέπει να λειτουργήσει μη ανταγωνιστικά προς τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, ενώ ανέφερε ως μεγαλύτερο πρόβλημα αυτό της έλλειψης φοιτητικών εστιών, υπογραμμίζοντας τη σημασία του να περιληφθεί στον προϋπολογισμό του Πανεπιστημίου Κύπρου για το 2025 το απαραίτητο κονδύλι για να αρχίσουν να χτίζονται φοιτητικές εστίες.

Ο ανεξάρτητος Βουλευτής, Ανδρέας Θεμιστοκλέους είπε ότι όταν οι ανώτερες σχολές ΑΞΙΚ και ΑΤΙ πρόσφεραν προγράμματα στα αγγλικά οι μόνοι ξένοι που έρχονταν ήταν από 2-3 υποτροφίες που έδινε η Κυβέρνηση σε κράτη μέλη της κοινοπολιτείας. Είπε ότι είναι αναφαίρετο δικαίωμα του λαού να εκπαιδεύεται στη μητρική του γλώσσα. Σημείωσε ότι σήμερα υπάρχουν 267 προγράμματα στην αγγλική που καλύπτουν όλες τις ανάγκες των ξένων που ζουν στην Κύπρο, των Κύπριων και όσων θέλουν να έρθουν στην Κύπρο. «Ποια ανάγκη θέλει να λύσει το Υπουργείο και επιχειρεί να προσθέσουμε κι άλλα από το κρατικό πανεπιστήμιο;», ρώτησε.

Πρόσθεσε ότι με το νομοσχέδιο «θα τρανταχτεί συθέμελα και θα καταρρεύσει το δημόσιο σχολείο», καθώς από το «κοινό και ίσο μέτρο των παγκύπριων εξετάσεων», κάποιοι θα παρακάμπτουν τη διαδικασία «και θα μπαίνουν από την πίσω πόρτα, απλώς επειδή κρατούν χρήματα οι γονιοί τους».

Πρότεινε να δημιουργηθεί πιλοτικά ένα μόνο τμήμα που θα διδάσκουν καθηγητές και των τριών δημόσιων πανεπιστήμιων για να δοκιμαστεί.

Πηγή: ΚΥΠΕ