Στο ίδιο τραπέζι αλλά σε μεγάλη απόσταση ο Πρόεδρος και ο Τατάρ-Η ώρα της αλήθειας για το Κυπριακό

Η ώρα της αλήθειας έχει φτάσει για το Κυπριακό. Μετά από μία ιδιαίτερα μακρά περίοδο απραξίας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο Ερσίν Τατάρ και ο ΓΓ του ΟΗΕ θα καθίσουν για πρώτη φορά γύρω από το ίδιο τραπέζι για να συζητήσουν ποια μπορούν να είναι τα επόμενα βήματα για αναβίωση της διαπραγματευτικής διαδικασίας.

Ο στόχος της τριμερούς προσδιορίζεται κάπως αόριστα, ως το θετικό αποτέλεσμα, το οποίο θα οδηγήσει σε επανέναρξη των συνομιλιών στο Κυπριακό. Γίνεται κατανοητό πως, επί της ουσίας, η συνάντηση, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 7:00 το βράδυ Νέας Υόρκης, δηλαδή όταν θα είναι 2:00 τα ξημερώματα της Τετάρτης στην Κύπρο, θα λειτουργήσει ως γέφυρα για το επόμενο στάδιο και η πραγματοποίησή της και μόνο δεν σημαίνει αυτόματα επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Παρόλο που κρατά κλειστά τα χαρτιά του ο Αντόνιο Γκουτέρες, δεν μπορεί να ισχύει αυτό το οποίο διατείνεται ο Ερσίν Τατάρ, ότι δηλαδή η κοινή συνάντηση δεν έχει ατζέντα και, ως εκ τούτου, θα εκείνος αυτός τη δική του. Είναι προφανές πως ο ΓΓ έχει κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό του, για αυτό και συγκάλεσε αυτή τη συνάντηση, καθώς οι θέσεις των δύο πλευρών είναι ήδη γνωστές και μάλιστα είχε την ευκαιρία να τις συζητήσει εκ νέου μαζί τους πολύ πρόσφατα, στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των ΗΕ τον Σεπτέμβριο. Άρα, αυτή τη φορά, δεν προτίθεται να ακούσει μόνο αλλά θα προτείνει και θα συζητήσει συγκεκριμένες ενέργειες.

Παραμένει, ωστόσο, άγνωστο ποιο θα είναι το περιεχόμενο των εισηγήσεων Γκουτέρες, όπως άγνωστο παραμένει το περιεχόμενο του concept paper που του υπέβαλε η προσωπική απεσταλμένη του, Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, επί του οποίου ανέπτυξε τις ιδέες του. Στον τ/κ Τύπο αναφέρεται πως ενδεχομένως να τους το παρουσιάσει ο ΓΓ, αν και πιο πιθανόν είναι να παρουσιάσει τα δικά του συμπεράσματα και τους δικούς του σχεδιασμούς στη βάση των ευρημάτων της προσωπικής του απεσταλμένης, κατόπιν της επεξεργασίας που έχει κάνει.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Τα σενάρια Γκουτέρες, το concept paper της Ολγκίν και τα επόμενα βήματα επί τάπητος

Η αντίληψη που υπάρχει είναι πως ο κ. Γκουτέρες θα προτείνει τρόπους για επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων, αν και υπάρχουν πολλές επιλογές για το πώς μπορεί να γίνει αυτό και δεν είναι όλες απαραίτητα αποδεκτές και από τις δύο πλευρές. Ανάμεσα στα σενάρια που κυκλοφορούν είναι η παρουσίαση ενός εγγράφου με βασικά ζητήματα προς διαπραγμάτευση μεταξύ των δύο πλευρών, η πραγματοποίηση πολυμερούς συνάντησης ή εκ νέου ενεργοποίηση της κ. Ολγκίν, χωρίς να αποκλείονται και άλλες επιλογές.

Το κυριότερο πρόβλημα στο Κυπριακό αυτή τη στιγμή ωστόσο, δεν είναι η μεθοδολογία αλλά σαφέστατα η ουσία. Ενώ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραμένει δεσμευμένος στο συμφωνημένο πλαίσιο, στο οποίο τραβά και την κόκκινη γραμμή του πολύ ξεκάθαρα, δέσμευση η οποία εκτείνεται αυτόματα και στον ΓΓ, λόγω των ψηφισμάτων του ΣΑ του ΟΗΕ, ο Ερσίν Τατάρ επιμένει πως ο μόνος λόγος που θα συμμετέχει στην τριμερή είναι για να εξηγήσει τα αιτήματά του για «κυριαρχία» του ψευδοκράτους και να προωθήσει την ατζέντα του για αναγνώριση.

Αναχωρώντας τη Δευτέρα για τη Νέα Υόρκη, ο Τατάρ προέβη σε μία σειρά από εμπρηστικές δηλώσεις, που στόχο δείχνουν να έχουν να τορπιλίσουν το δείπνο και να δημιουργήσουν συνθήκες που θα δυσκολέψουν σοβαρά τις προσπάθειες του ΓΓ για επανεκκίνηση της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Μεταξύ άλλων είπε πως «το κοινό έδαφος είναι η κυριαρχική μας ισότητα, το ίσο διεθνές καθεστώς, εν ολίγοις το δικαίωμά μας στην κυριαρχία» και πως αν πρόκειται να ξεκινήσει μία διαδικασία διαπραγμάτευσης, θα πρέπει οπωσδήποτε «να μας δοθούν τα υφιστάμενα δικαιώματά μας όσον αφορά τις απευθείας πτήσεις, το απευθείας εμπόριο και τις απευθείας επαφές».

Ο εγκάθετος της κατοχής δήλωσε ακόμη πως πίσω του υπάρχει μια δυνατή μητέρα πατρίδα και, με τις αναφορές του Ερντογάν, «το δεφτέρι της ομοσπονδίας έκλεισε». Απέρριψε, επίσης, τη θέση για μηδέν εγγυήσεις και μηδέν στρατεύματα, υποστηρίζοντας ότι «οποιαδήποτε συμφωνία θα γίνει στο εξής στην Κύπρο θα έχει τη μορφή συνεργασίας μεταξύ των δύο κρατών». Έδειξε, μάλιστα, να ενδιαφέρεται περισσότερο να «καταγγείλει» στον ΓΓ το γεγονός πως η Κυπριακή Δημοκρατία διώκει τους σφετεριστές ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα, ένα ζήτημα για το οποίο δέχεται πιέσεις ο ίδιος, παρά να συνομιλήσει για λύση του Κυπριακού.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Προσπαθεί να επιβάλει την ατζέντα του στην τριμερή ο Τατάρ-«Ας λένε ότι θέλουν στην νότια Κύπρο»

Είναι σαφές ότι κανένα από αυτά τα αιτήματα του Τατάρ δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος επαναλαμβάνει πως ο ίδιος θα συζητήσει για μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ένα διζωνικό, δικοινοτικό κράτος, στο οποίο θα διασφαλίζονται τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και θα καθιστά την πατρίδα μας ένα κανονικό κράτος, χωρίς κατοχικά στρατεύματα, εγγυητές και επεμβατικά δικαιώματα.

Το ερώτημα είναι αν μπορούν να υπάρξουν όντως επόμενα βήματα, εάν δεν υπάρχει πλάνο από τα ΗΕ για αντιμετώπιση της τουρκικής αδιαλλαξίας. Η πολιτική των ίσων αποστάσεων που συνήθως τηρούν προφανώς και δεν μπορεί να βοηθήσει, ιδιαίτερα εάν συνοδευτεί από πιέσεις προς τον Νίκο Χριστοδουλίδη να προσεγγίσει τις τουρκικές θέσεις για να μοιραστεί η απόσταση. Ο ίδιος πάντως, πριν από μερικές ημέρες, απέρριψε κατηγορηματικά ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ερωτηθείς εάν έχει βολιδοσκοπηθεί κατά πόσον μπορεί να «τεντώσει λίγο» τις κόκκινες γραμμές για να ξεμπλοκάρει η διαδικασία απάντησε «όχι, δεν έχουμε βολιδοσκοπηθεί και δεν προσφερόμαστε και για βολιδοσκόπηση».

Η εμπειρία του Κυπριακού, άλλωστε, έχει δείξει πως οι υποχωρήσεις της ελληνικής πλευράς δεν ήταν ποτέ αρκετές για να οδηγήσουν στη λύση του Κυπριακού, καθώς ανέκαθεν το πρόβλημα ήταν οι θέσεις που προβάλλει η Τουρκία. Και για άλλη μία φορά ο Τατάρ προϊδεάζει ότι θα συνεχίσει στο ίδιο, απαράδεκτο τέμπο, προσπαθώντας να οδηγήσει τη διαδικασία σε ναυάγιο, πριν καν ξεκινήσει. Ενδεχομένως, βέβαια, αυτές του οι δηλώσεις να ενέχουν το στοιχείο της υπερβολής, λόγω των πιέσεων που δέχεται, αφενός από την Άγκυρα για να παρακαθίσει στην τριμερή χωρίς να το επιθυμεί πραγματικά και αφετέρου από τα κατεχόμενα, όπου βρίσκεται σε εξέλιξη πολιτική κρίση και υπάρχουν φωνές μέχρι και για παραίτησή του για την στάση που τηρεί. Θα φανεί στην πράξη πόσα από όλα αυτά που λέει θα εκφραστούν και στην έδρα των ΗΕ και πόσα συνιστούν απλώς άμυνα από μέρος του. Το σίγουρο είναι πως θα πρέπει να κάνει πολλά βήματα προς τον στόχο, για να μπορέσει να ανεβεί πραγματικά ο πήχης των προσδοκιών.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Παραίτηση Τατάρ ζητά το ΡΤΚ-«Ασχολείται με τις ανούσιες εσωτερικές κρίσεις στη ''βουλή''»

Από πλευράς Κυβέρνησης, πάντως, συνεχίζει να τονίζεται η ανάγκη για επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, παρά τα τουρκικά τερτίπια. «Μπορώ να σας πω μετά βεβαιότητος ότι πηγαίνω να πράξω ό,τι είναι δυνατό για να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα. Για εμάς θετικό αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο από την επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού. Γνωρίζουμε παρά πολύ καλά πού θέλουμε να πάμε, τους στόχους μας και είμαστε έτοιμοι να επαναρχίσουν τις συνομιλίες. Μόνο αν καθίσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θα μπορούμε με περισσότερη σιγουριά να δούμε και τις προοπτικές για επίλυση. Για εμάς η παρούσα κατάσταση πραγμάτων δεν μπορεί να αποτελεί τη λύση», τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, μετά τη συνάντησή του με τον Βρετανό Πρωθυπουργό τη Δευτέρα στο Λονδίνο.

Δήλωσε, ταυτόχρονα, πως βλέπει από τη νέα βρετανική Κυβέρνηση επιθυμία ενίσχυσης της σχέσης και συνεργασίας και ότι αυτό ισχύει και σε σχέση με την προοπτική επανέναρξης των συνομιλιών και επίλυσης του Κυπριακού, λαμβάνοντας υπόψη τον ρόλο της Βρετανίας ως εγγυήτρια δύναμη, μόνιμο μέλος του ΣΑ και συντάκτρια των ψηφισμάτων του ΣΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες, πίσω από τις κλειστές πόρτες, ο κ. Στάρμερ διαβεβαίωσε τον Πρόεδρο πως το ΗΒ παραμένει προσηλωμένο στο συμφωνημένο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, παρά τις κατά καιρούς «δημιουργικές» προτάσεις που προέρχονται από τη βρετανική πλευρά και που δείχνουν να προσεγγίζουν τις τουρκικές θέσεις, γι' αυτό και ο κ. Χριστοδουλίδης είπε πως βρισκόμαστε στην ίδια σελίδα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Επαναβεβαίωσε στον Πρόεδρο την προσήλωση του ΗΒ στο συμφωνημένο πλαίσιο ο Στάρμερ