Τα σενάρια Γκουτέρες, το concept paper της Ολγκίν και τα επόμενα βήματα επί τάπητος

Ιδιαίτερα σημαντικές για την πορεία του Κυπριακού κρίνονται οι επόμενες ώρες. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συναντάται το απόγευμα στο Λονδίνο με τον Πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, δηλαδή της χώρας που διαδραματίζει ρόλο, μεγαλύτερο από κάθε άλλη, στο εθνικό μας ζήτημα. Αμέσως μετά, θα ξαναμπεί στο αεροπλάνο για να μεταβεί στη Νέα Υόρκη, όπου τα ξημερώματα της Τετάρτης θα παρακαθίσει για πρώτη φορά σε δείπνο με τον Ερσίν Τατάρ, υπό την αιγίδα του ΓΓ του ΟΗΕ. Λίγες ώρες αργότερα και εν μέσω συζητήσεων για αναζωογόνηση του ευρωτουρκικού διαλόγου, θα μεταβεί στις Βρυξέλλες για τη συνεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου θα έχει την ευκαιρία να ενημερώσει τους εταίρους του για όσα έγιναν στην τριμερή, ενόψει και των όποιων σκέψεων γίνονται σε σχέση με τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας.

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης τόνισε, στις τελευταίες του δηλώσεις πριν από την αποχώρησή του από την Κύπρο, πως μεταβαίνει στη Νέα Υόρκη με τον απαραίτητο ρεαλισμό, αναγνωρίζοντας τα εμπόδια που θα θέσει η άλλη πλευρά, στην προσπάθεια για επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Ο ίδιος φρόντισε να επαναλάβει, για άλλη μία φορά, ότι διαθέτει την αυτοπεποίθηση και την αποφασιστικότητα για να μπει το Κυπριακό σε τροχιά διαπραγματεύσεων, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα και τις κόκκινες γραμμές του: Πως θα συζητήσει για τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ένα διζωνικό, δικοινοτικό κράτος, που να διασφαλίζει τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα για όλους τους νόμιμους πολίτες του, που είναι Ευρωπαίοι, και θα καθιστά την πατρίδα μας ένα κανονικό κράτος, χωρίς κατοχικά στρατεύματα, εγγυητές και επεμβατικά δικαιώματα.

Η αναφορά αυτή του Προέδρου αποκλείει, ουσιαστικά, οτιδήποτε διαφημίζει ότι θα καταθέσει ο εγκάθετος της κατοχής, ο οποίος, σε αντίθεση με τον Νίκο Χριστοδουλίδη, που οδεύει στην κοινή συνάντηση με θετική διάθεση θεωρώντας ότι μόνο και μόνο η πραγματοποίησή της μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στον στόχο, πάει στη Νέα Υόρκη μουδιασμένος, καθώς φαίνεται ότι θα συμμετέχει στην τριμερή παρά τη θέλησή του, έχοντας δεχθεί σχετικές εντολές από την Άγκυρα.

Παρά τη φυσική προσέλευσή του, το μυαλό του Τατάρ δείχνει να βρίσκεται ακόμη σε όλα αυτά που διακηρύσσει σταθερά το τελευταίο διάστημα, τα οποία ουδεμία σχέση έχουν με το πλαίσιο των συνομιλιών, όπως αυτό καθορίζεται από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Για την ακρίβεια, δεν έχουν σχέση ούτε με τον στόχο της επίλυσης του Κυπριακού, αλλά με τον διχοτομικό στόχο της τουρκικής πλευράς. Για αυτό και δηλώνει πως θα πάει στη Νέα Υόρκη για να θέσει την «εθνική πολιτική» του, που στοχεύει στην «επιβεβαίωση της κυριαρχικής ισότητας και του ίσου διεθνούς καθεστώτος» και να καλέσει σε «συνεργασία» την ελληνική πλευρά.

Επί της ουσίας, ο Τατάρ χρησιμοποιεί διαφορετικές λέξεις για να περιγράψει τη «συνεργασία» μεταξύ δύο «κρατών», θεωρώντας ότι η όποια συζήτηση για το Κυπριακό περνά μέσα από την αναγνώριση του ψευδοκράτους. Σε αυτό αποσκοπούν και τα περιβόητα «τρία άλφα» του, δηλαδή η αποδοχή που αξιώνει για απευθείας πτήσεις, απευθείας εμπόριο και απευθείας διεθνείς σχέσεις. Ταυτόχρονα, τονίζει πως επιθυμεί την απρόσκοπτη παρουσία της Τουρκίας στην Κύπρο, χαρακτηρίζοντας μάλιστα «τρέλα» μία συμφωνία χωρίς στρατούς και εγγυήσεις.

Θα φανεί, βέβαια, τι από όλα αυτά που λέει δημοσίως, θα τα πει και πίσω από τις κλειστές πόρτες της κοινής συνάντησης, καθώς δημοσίως δήλωνε πως δεν επρόκειτο να συνηγορήσει στην πραγματοποίησή της και τελικά επέστρεψε στην Κύπρο με διαφορετικό αποτέλεσμα. Δεν είναι γνωστό ποιες ακριβώς είναι οι οδηγίες που έχει από την Άγκυρα, η οποία παρουσιάζει μια ελαφρώς διαφοροποιημένη στάση το τελευταίο διάστημα, ενδεχομένως έχοντας κατά νουν τα εμπόδια που θέτει το Κυπριακό στα ευρωτουρκικά και την ανάγκη που δημιουργείται για κάποια κινητικότητα, αλλά είναι ξεκάθαρο πως η επιμονή του σε αυτές τις θέσεις δεν μπορεί να οδηγήσει σε επόμενα βήματα στο Κυπριακό, ακόμη και αν συμφωνήσει σε κάποιου είδους διαδικασία για την συνέχεια σε πρακτικό επίπεδο.

Για αυτό τον λόγο και ο Αντόνιο Γκουτέρες, αν θέλει όντως να προχωρήσει μια διαδικασία στο Κυπριακό, θα πρέπει με κάποιο τρόπο να επαναφέρει τον Τατάρ στην πραγματικότητα για το ποιες είναι οι αποδεκτές γραμμές στις οποίες κινείται το Κυπριακό και από τις οποίες δεσμεύεται ως επικεφαλής του ΟΗΕ. Δεδομένου, όμως, ότι κρατά κλειστά τα χαρτιά του ευρύτερα για τον τρόπο που θα κινηθεί, δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ούτε και ως προς τη διαχείριση που προτίθεται να κάνει σε ό,τι αφορά την αδιαλλαξία της τουρκικής πλευράς.

Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως ο ΓΓ έχει στα χέρια του concept paper που ετοίμασε η προσωπική του απεσταλμένη, Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, το περιεχόμενο του οποίου δεν κοινοποιήθηκε στις δύο πλευρές. Η κ. Ολγκίν κατέθεσε προς τον κ. Γκουτέρες κάποιες ιδέες, αλλά δεν υπάρχει εικόνα κατά πόσον τις έχει υιοθετήσει στην ολότητά τους, αν χρησιμοποίησε τα συμπεράσματά της για να αναπτύξει αυτός άλλες ιδέες και ποια σενάρια θα θέσει στο τραπέζι ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας και του κατοχικού ηγέτη. Αυτό που δεν επιδέχεται αμφισβήτησης είναι η πρόθεσή του για επανέναρξη του διαλόγου στο Κυπριακό. Η αναβίωση της διαδικασίας, ωστόσο, μπορεί να έχει πολλές και διαφορετικές αφετηρίες.

Ένα σενάριο είναι να συγκαλέσει μία πενταμερή διάσκεψη, στην οποία θα τεθούν επί τάπητος τα ανοιχτά ζητήματα του Κυπριακού με την συμμετοχή και των τριών εγγυητριών δυνάμεων, δεδομένου ότι αρκετά από τα μεγαλύτερα αγκάθια αφορούσαν πάντοτε την εξωτερική πτυχή, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης των εγγυητικών και επεμβατικών δικαιωμάτων. Άλλο σενάριο είναι να παρουσιάσει ο ΓΓ ένα έγγραφο, το οποίο θα αποτελέσει το σημείο εκκίνησης των διαπραγματεύσεων, έχοντας κωδικοποιήσει τα σημαντικότερα σημεία απόκλισης, επί των οποίων θα πρέπει να γίνει περισσότερος διάλογος. Άλλο ένα σενάριο είναι, ιδιαίτερα αν δεν διακρίνει πως είναι ώριμες οι συνθήκες, να δημιουργήσει μία διαδικασία γέφυρα που να αφορά κάποιου είδους μεταφορά ιδεών από την κ. Ολγκίν ή κάποιο άλλο πρόσωπο που θα επιλέξει, για προετοιμασία του εδάφους. Μπορεί, βέβαια, να ακουστούν και άλλες ιδέες ή να προκύψουν και άλλα σενάρια κατά τη διάρκεια της συζήτησης, αναλόγως της πορείας που θα λάβει.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:

• Έτοιμος για άμεσες διαπραγματεύσεις ο Πρόεδρος-«Μεταβαίνω στη Νέα Υόρκη με ρεαλισμό»
• Με συγκρατημένη αισιοδοξία για θετικό αποτέλεσμα μεταβαίνει στη Νέα Υόρκη ο ΠτΔ
• Εξηγεί την «εθνική πολιτική» στο δείπνο στη Νέα Υόρκη ο Τατάρ-Θα καλέσει την ε/κ πλευρά σε συνεργασία
• Διαβουλεύσεις Τατάρ ενόψει Νέας Υόρκης-«Μια συμφωνία χωρίς στρατιώτες και εγγυήσεις θα ήταν τρέλα»