Οι καλοί, οι κακοί και οι «αόρατοι»-Οι εντολές του Προέδρου και ο πήχης του ανασχηματισμού

Αναμφίβολα, κάποια από τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, θα έλεγε κανείς πως μπήκαν παροπλισμένα στην μάχη, αφού δεν άργησαν, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, να βρεθούν στο στόχαστρο των επικρίσεων της κοινής γνώμης, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα αρνητικό κλίμα με το «καλημέρα» γύρω από το όνομα τους.

Η αναφορά πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στο πλαίσιο του ανασχηματισμού που προανήγγειλε αλλά παραμένει άγνωστο πότε θα πραγματοποιήσει, θα απομακρύνει όσους δημιούργησαν περισσότερα προβλήματα αντί να λύσουν, δείχνει πως ο Νίκος Χριστοδουλίδης, αν και σε κάποιες περιπτώσεις δεν έλαβε κατά τον ουσιώδη χρόνο τις απαιτούμενες αποφάσεις -και μάλιστα επικρίθηκε για αυτό- τοποθέτησε όλα τα δεδομένα στη ζυγαριά του, όπως συνολικά έχουν διαμορφωθεί τον τελευταίο περίπου ένα χρόνο.

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, κατά τις διαβεβαιώσεις των υπουργών του, είχε ανεβάσει το πήχη ψηλά, σε μια προσπάθεια να ανταποκριθεί στις προσδοκίες της κοινής γνώμης, η οποία τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται κουρασμένη με την γενικότερη κατάσταση. Είτε αυτή αφορά σε καθημερινά προβλήματα, όπως η οικονομία, η ακρίβεια, οι συντάξεις κτλ, είτε σε θεσμικά, οι πολίτες γυρίζουν την πλάτη στην πολιτεία και χάνουν την εμπιστοσύνη τους στους θεσμούς και την πολιτική ευρύτερα.

Μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στις εντολές του προς τα μέλη του Κυβερνητικού του σχήματος, είχε αναφέρει «ανεβάστε τον πήχη του ήθους ψηλά, κρατώντας τους τόνους χαμηλά» και να «είστε έτοιμοι να παραιτηθείτε πριν σας το ζητήσω εγώ». Σε ό,τι αφορά την πρώτη αναφερόμενη εντολή, υπήρξαν και συνεχίζουν να υπάρχουν μέχρι σήμερα υπουργοί, που επιλέγουν να διατηρούν χαμηλούς τόνους, να επιτελούν αθόρυβα έργο και να βγαίνουν μπροστά όταν έχουν κάτι ουσιαστικό να ανακοινώσουν, με χειροπιαστά αποτελέσματα, αφού γνωρίζουν πολύ καλά πως ο κόσμος κρίνει επί των αποτελεσμάτων και όχι με τα «θα».

Από την άλλη, υπάρχουν υπουργοί που επέλεξαν την υπερπροβολή μέσα από καθημερινές τους τοποθετήσεις στα ΜΜΕ, από την πρώτη κιόλας μέρα ανάληψης των καθηκόντων τους. Από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες, πριν καλά καλά αποκτήσουν συνολική εικόνα για τα θέματα τα οποία θα έπρεπε να διαχειριστούν και πριν προβούν σε οποιεσδήποτε ενέργειες, ενώ γνώριζαν πως ανέλαβαν καυτά χαρτοφυλάκια, εμφανίστηκαν ως οι υπουργοί που μετρούν ήδη επιτυχίες. Η σχεδόν καθημερινή έκθεσή τους, που πολλές φορές ήταν αχρείαστη και χωρίς να προσθέτει κάτι πέραν της γενικολογίας, έφερε γρηγορότερη κριτική, ειδικότερα στις περιπτώσεις όπου τα γεγονότα ανέτρεπαν το αφήγημα.

Πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί πως κανείς δεν στοχοποιείται στο σκέλος του ήθους και αυτή η εντολή έχει τηρηθεί από όλους τους Υπουργούς. Οι επικρίσεις αγγίζουν την ικανότητά τους ή συγκεκριμένες αποφάσεις και χειρισμούς τους, αλλά δεν έχουν τεθεί σοβαρά ζητήματα διαφθοράς και διαπλοκής για παράδειγμα.

Αναφορικά με την δεύτερη εντολή του Νίκου Χριστοδουλίδη, πέραν του Μιχάλη Χατζηγιάννη, ο οποίος είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων με ορισμένες ενέργειες του, προκαλώντας αρνητικό αντίκτυπο στην εικόνα της Κυβέρνησης, εξού και οι πληροφορίες έφεραν τον Πρόεδρο να κάνει δεύτερες σκέψεις για την επιλογή του, ουδείς άλλος μέσα σε αυτούς του δέκα μήνες αποχώρησε οικειοθελώς. Επίσης, ουδείς εξέφρασε την πρόθεση να παραιτηθεί ή να υπέβαλε την παραίτηση του στον Πρόεδρο, ακόμη και όταν τα γεγονότα οδηγούσαν σε παραιτήσεις για λόγους ευθιξίας ή ανάληψης πολιτικής ευθύνης.

Η συζήτηση για τον ανασχηματισμό, ωστόσο, ήταν η σταγόνα που φαίνεται να ξεχείλισε το ποτήρι για τον Φίλιππο Χατζηζαχαρία, ο οποίος συχνά πυκνά δεχόταν επικρίσεις ότι, επειδή προέρχεται από τον οικονομικό κλάδο, δεν γνώριζε επαρκώς το αντικείμενο του χαρτοφυλακίου του. Ο Υφυπουργός Καινοτομίας, αφού διάβασε κατ' επανάληψη ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σκοπεύει να τον θέσει εκτός κυβερνητικού σχήματος, επέλεξε να αποχωρήσει ο ίδιος και έτσι έγινε το δεύτερο μέλος που υπέβαλε την παραίτησή του και προς το παρόν θα εκτελεί τα καθήκοντά του ο Υπουργός Μεταφορών.

Υπουργοί πολλών ταχυτήτων

Είναι ξεκάθαρο πως τα μέλη του κυβερνητικού σχήματος δεν κινούνται όλα στις ίδιες ταχύτητες. Ορισμένοι δείχνουν να έχουν μπει στα βαθιά, να ανέλαβαν πρωτοβουλίες, να εκπόνησαν σχέδια δράσης και να έχουν προχωρήσει στο στάδιο της υλοποίησης, έχοντας επιτύχει και την απαραίτητη πολιτική συναίνεση για κάποιες αποφάσεις τους. Αυτοί οι υπουργοί, που έχουν παράγει έργο και που βγάζουν την Κυβέρνηση ασπροπρόσωπη, αναμένεται να παραμείνουν στις θέσεις τους, με τον κ. Χριστοδουλίδη να αναγνωρίζει τη συνεισφορά τους και το γεγονός πως έχουν τραβήξει ουσιαστικά το κουπί της διακυβέρνησης τους τελευταίους δέκα μήνες.

Υπάρχει όμως και μια άλλη κατηγορία υπουργών και υφυπουργών, που ελέγχονται για συγκεκριμένους χειρισμούς τους και δη σε κρίσιμα ζητήματα, καθώς δίνουν την εντύπωση πως πέρασαν κάτω από τον πήχη και δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν επαρκώς στα καθήκοντά τους. Υπουργοί που φάνηκαν κατώτεροι των περιστάσεων, που δεν ασκούσαν ικανοποιητικό έλεγχο και έμειναν εκτεθειμένοι από ενέργειες των υφιστάμενών τους, υπουργοί που έκαναν άστοχες δηλώσεις για σημαντικά ζητήματα και επικρίθηκαν και υπουργοί που γενικότερα δίνουν την αίσθηση στους πολίτες ότι δεν είναι τα πιο κατάλληλα πρόσωπα για τα συγκεκριμένα χαρτοφυλάκια. Γύρω από αυτούς τους ανθρώπους είναι που επικεντρώνεται οι σκέψεις του Προέδρου της Δημοκρατίας για ανασχηματισμό, καθώς είναι η εξεύρεση των δικών τους, καταλληλότερων αντικαταστατών που θα μπορούσε να δώσει την απαιτούμενη ώθηση στην Κυβέρνηση για την επόμενη τετραετία.

Ανάμεσα στις δύο αυτές κατηγορίες υπουργών και υφυπουργών βρίσκονται και αυτοί που θα μπορούσαν να θεωρηθούν «μέτριοι» ή ακόμη και οι «αόρατοι». «Αόρατα» είναι τα μέλη της Κυβέρνησης για τα οποία η κοινή γνώμη δύσκολα μπορεί να διαμορφώσει ξεκάθαρη άποψη, καθώς είτε δεν έχουν έργο να επιδείξουν είτε έχουν αλλά δεν είναι σε θέση να το υποστηρίξουν και να το προωθήσουν στη δημόσια σφαίρα, με αποτέλεσμα να μην φαίνεται ότι έχουν κάνει οτιδήποτε στους μήνες που κατέχουν τα αξιώματά τους. «Μέτριοι» θεωρούνται αυτοί που δεν έχουν τις υψηλές επιδόσεις των κορυφαίων υπουργών αλλά δεν έχουν κάνει ούτε κάποιο μεγάλο ή ασυγχώρητο λάθος και γενικά δεν θεωρείται ότι αφήνουν την Κυβέρνηση εκτεθειμένη αλλά χρειάζεται να κάνουν περισσότερα. Σε ό,τι αφορά τις δύο αυτές κατηγορίες, ενδεχομένως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να έχει πολύ πιο καθαρή εικόνα από την κοινή γνώμη και να κρατήσει όσα από αυτά τα πρόσωπα θεωρεί ότι όντως παράγουν ικανοποιητικό έργο με βάση τα δικά του κριτήρια, παρά την χλιαρή ή ανύπαρκτη άποψη της κοινής γνώμης για αυτούς και να απομακρύνει εκείνους που θεωρεί ότι δεν έχουν περιθώρια βελτίωσης, παρά το γεγονός πως δεν έκαναν κάποιο σοβαρό λάθος.