Γύρισε μπούμερανγκ για Εισαγγελία η νέα έκθεση Σταυριανού-Το σκεπτικό της απόφασης που τον απέκλεισε και ως μάρτυρα

Μπούμερανγκ γύρισε για την Εισαγγελία η κατάθεση νέας ιατροδικαστικής έκθεσης από τον Πανίκο Σταυριανό, στα πλαίσια της θανατικής ανάκρισης για την υπόθεση του Θανάση Νικολάου, στην οποία είχε κληθεί να καταθέσει ως μάρτυρας για την πλευρά της Δημοκρατίας, παρά την ένσταση που είχε υποβληθεί από τους δικηγόρους της οικογένειας, ενώ είχε απορριφθεί και το αίτημα του για να συμμετέχει ως ενδιαφερόμενο μέρος στη διαδικασία.

Την ημέρα που ήταν προγραμματισμένο να καταθέσει ο Πανίκος Σταυριανός, στο επίκεντρο τέθηκε η νέα ιατροδικαστική έκθεση που κατέθεσε και παρέδωσε στην πλευρά της οικογένειας μόλις μερικές μέρες προηγουμένως, κάτι που προκάλεσε την έντονη αντίδραση τους. Ως εκ τούτου, οι δικηγόροι, Λητώ Καριόλου και Αθηνά Δήμα, υπέβαλαν ένσταση, στα πλαίσια της οποίας επιχειρηματολόγησαν, εξαπολύοντας δριμύ κατηγορώ κατά του ιατροδικαστή, παραπέμποντας μεταξύ άλλων, τόσο στην απόφαση του ΕΔΑΔ που καταδίκασε την Κυπριακή Δημοκρατία για πλημμελή διερεύνηση, όσο και σε πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου, που αφορούσε υπόθεση αστυνομικού που καταδικάστηκε γιατί αυνανιζόταν σε παραλία μπροστά σε ανήλικα παιδιά. Στην εν λόγω υπόθεση, ο Πανίκος Σταυριανός, όπως αναφέρθηκε, είχε κληθεί ως μάρτυρας υπεράσπισης, με το Δικαστήριο ωστόσο να αναφέρει μεταξύ άλλων στην απόφαση του, πως «στην αγωνία του να εξυπηρετήσει παρέβη το καθήκον του σαν εμπειρογνώμονας, να παρουσιάσει δηλαδή την ανεξάρτητη γνώμη του αντικειμενικά και αμερόληπτα, ενώ κατά την κρίση μου δεν τεκμηρίωσε επαρκώς και με πειστικότητα τα ευρήματα και συμπεράσματα του».

Στο επίκεντρο της ένστασης, βρέθηκε η απόφαση της θανατικής ανακρίτριας που είχε προηγηθεί και με την οποία απέρριψε επίσης το αίτημα της Εισαγγελίας για να καταθέσει ο ιατροδικαστής Ανδρέας Μαρνερίδης. Για το συγκεκριμένο αίτημα, το Δικαστήριο που αποδέχθηκε την ένσταση των δικηγόρων της οικογένειας, είχε αναφέρει μεταξύ άλλων πως: «Η παρούσα εξέταση διεξάγεται μετά τη διαταγή διατάγματος για επανάνοιγμα της υπόθεσης. Ο Γενικός Εισαγγελέας διόρισε τον Δρ. Αγαπητό. Τα ευρήματα είναι στον φάκελο της υπόθεσης. Μετά την απόφαση του ΕΔΑΔ, διόρισε ποινικούς ανακριτές. Καθίσταται φανερό πως ο φάκελος της υπόθεσης συμπληρώθηκε και τέθηκε ενώπιον του θανατικού ανακριτή. Το αίτημα της δικηγόρου του Γενικού Εισαγγελέα δεν δικαιολογείται. Εάν γίνει αποδεκτό είναι σαν να ανοίγω ξανά την υπόθεση και τέτοιο δικαίωμα δεν έχω».

Στην βάση αυτής της κατάληξης, οι δικηγόροι της οικογένειας κάλεσαν το Δικαστήριο να απορρίψει την νέα ιατροδικαστική έκθεση του Πανίκου Σταυριανού, γύρω από την οποία άφησαν σκιές ως προς το σύντομο χρονικό πλαίσιο που ετοιμάστηκε, ενώ την ίδια ώρα, υπέβαλαν ξανά αίτημα, ώστε να αποκλειστεί από την όλη διαδικασία, υποδεικνύοντας στη θανατική ανακρίτρια πως δεν μπορεί να θεωρείται ανεξάρτητος και αντικειμενικός μάρτυρας, όπως ανέφεραν χαρακτηριστικά. Και αυτό διότι, όπως υπέδειξαν οι δικηγόροι, είχε λάβει μέρος στην διερεύνηση, την οποία χαρακτηρίζει πλημμελή το ΕΔΑΔ που καταδίκασε την Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς και ότι γνωρίζει πως εναντίον του θα καταχωρηθεί ιδιωτική ποινική δίωξη, αφού η Εισαγγελία δεν προχώρησε με ποινικές διώξεις μετά το πόρισμα Μάτσα-Αλεξόπουλου που καταλόγιζε ευθύνες.

Παρέπεμψε στην απόφαση του ΕΔΑΔ

Και ενώ το Δικαστήριο είχε εγκρίνει το αίτημα για να καταθέσει ως μάρτυρας της Εισαγγελίας ο Πανίκος Σταυριανός, η ενέργεια να καταθέσει νέα ιατροδικαστική έκθεση, γύρισε μπούμερανγκ για την πλευρά της Εισαγγελίας που εκπροσωπείται από τη δικηγόρο Ξένια Ξενοφώντος, αφού όχι μόνο απορρίφθηκε η έκθεση, αλλά το Δικαστήριο αποφάσισε όπως τον αποκλείσει και ως μάρτυρα, έχοντας ως φάρο την καταδικαστική για την Δημοκρατία απόφαση του ΕΔΑΔ.

Στην απόφαση της η Δικαστής, Ντόρια Βαρωσιώτου, ανέφερε πως:

«Το καθοριστικό κατά τη γνώμη μου στοιχείο στην υπόθεση, δημιουργήθηκε με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ημερομηνίας 28/01/2020 στην Προσφυγή Appilcation no.29068/10 Case of Nicolaoy v. Cyprus. Οι συγγενείς του αποβιώσαντος προσέφυγαν στο ΕΔΑΔ προβάλλοντας τη θέση ότι παραβιάστηκε το δικαίωμα του στη ζωή. Και τούτο γιατί, σύμφωνα με τις θέσεις της οικογένειας, οι έρευνες που έγιναν από την αστυνομία για την αιτία θανάτου του αποβιώσαντος στις οποίες περιλαμβανόταν και η ιατροδικαστική γνώμη του κου Π. Σταυριανού ήταν πλημμελείς και δεν οδήγησαν στα πραγματικά αίτια του θανάτου.

Το ΕΔΑΔ στην πολυσέλιδη απόφαση που εξέδωσε στις 28/01/2020 αποδέχθηκε την προσφυγή με τις πιο πάνω θέσεις της οικογένειας. Για σκοπούς της παρούσας διαδικασίας συνοψίζω τις καταληκτικές σκέψεις του ΕΔΑΔ, ότι δηλαδή ολόκληρη η έρευνα της αστυνομίας ήταν πλημμελής γιατί από την αρχή θεωρήθηκε πως η παρούσα υπόθεση επρόκειτο για μια απλή συνήθη περίπτωση αφύσικου θανάτου. Το αποτέλεσμα της έρευνας της αστυνομίας στηρίχθηκε στα ευρήματα της ιατροδικαστικής γνώμης του κου. Π. Σταυριανού ο οποίος διαπίστωσε πως ο αποβιώσας πιθανότατα να αυτοκτόνησε. Το ΕΔΑΔ προχώρησε μάλιστα και υπέδειξε πως δεν έγινε οποιαδήποτε προσπάθεια να ανιχνευθεί άλλη πιθανή αιτία θανάτου. Αντί αυτού, το πόρισμα για την αιτία θανάτου στηρίχθηκε μόνο στην εικασία και γνώμη του κου Π. Σταυριανού ως προς την αιτία θανάτου.

Οι δε κατονομαζόμενες παραλείψεις, όπως ανέφερε το ΕΔΑΔ, υπονόμευσαν την αληθοφάνεια των πορισμάτων της αρχικής έρευνας και τροφοδότησαν τις υποψίες της οικογένειας για συγκάλυψη. Μια πιο προσεκτική και ενδελεχής συλλογή αποδεικτικών στοιχείων θα μπορούσε να είχε ρίξει φως σε ορισμένες κρίσιμες πτυχές της υπόθεσης».

«Ο Σταυριανός συμμετείχε στην έρευνα που κρίθηκε πλημμελής»

Στην απόφαση της η Δικαστής, αναφέρεται παράλληλα στις ενέργειες που έγιναν μετά την απόφαση του ΕΔΑΔ, όπου η υπόθεση άνοιξε ξανά, ενώ ο Γενικός Εισαγγελέας προχώρησε στον διορισμό ανεξάρτητων ποινικών ανακριτών για να διεξάγουν νέα έρευνα αναφορικά με τις συνθήκες θανάτου του αποβιώσαντος.

Μετά το διάταγμα επανανοίγματος, εκδόθηκε διάταγμα εκταφής στις 09/12/2020 και διάταγμα στις 26/01/2021 ως τροποποιήθηκε στις 12/02/2021 για μεταφορά του υοειδούς οστού του αποβιώσαντος για εξιδεικευμένες εξετάσεις στο εξωτερικό.

«Οι πιο πάνω ενέργειες του Γενικού Εισαγγελέα για επανεξέταση της υπόθεσης έγιναν προφανώς για να συμμορφωθούν τα αρμόδια όργανα της Κυπριακής Δημοκρατίας με την απόφαση του ΕΔΑΔ, ως η υποχρέωση τους. προφανώς, είναι γι’ αυτό το λόγο που ο Γενικός Εισαγγελέας ανέθεσε την έρευνα της υπόθεσης όχι η στην αστυνομία, η οποία προέβη στην αρχική έρευνα για τα αίτια θανάτου του αποβιώσαντος, αλλά δε ανεξάρτητους ποινικούς ανακριτές. Όπως αποφάσισε όμως το ΕΔΑΔ στην προαναφερόμενη απόφαση του, η αρχική έρευνα της αστυνομίας για τα αίτια θανάτου του αποβιώσαντος βασίστηκε στα ευρήματα του κου Π. Σταυριανού. Επομένως, ο κος Π. Σταυριανός συμμετείχε μαζί με την αστυνομία στην αρχική έρευνα, την οποία έρευνα το ΕΔΑΔ χαρακτήρισε συνολικά ως πλημμελή και γι’ αυτό αποδέχθηκε την προσφυγή των συγγενών του αποβιώσαντος.

Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αποτελεί μέρους του Κυπριακού Δικαίου με βάση το Ν. 39/1962 που κύρωσε τη Σύμβαση (ο περί της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως διά την Πράσπισιν των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Κυρωτικός) Νόμος του 1962) και σύμφωνα με το Άρθρο 169 του Συντάγματος έχει αυξημένη ισχύ έναντι οποιουδήποτε ημεδαπού νόμου. Η Κυπριακή Δημοκρατία, δεσμεύεται από τις διατάξεις της ΕΣΔΑ. Περαιτέρω η Κυπριακή Δημοκρατία, αποδέκτηκε τη δικαιοδοσία του ΕΔΑΔ. Ως εκ τούτου, οι αποφάσεις του ΕΔΑΔ που αφορούν την Κυπριακή Δημοκρατία έχουν δεσμευτική ισχύ. Σύμφωνα με το άρθρο 46 της ΕΣΔΑ, η Κύπρος έχει καθήκον και υποχρέωση να συμμορφώνεται με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ. Η υποχρέωση τούτη δεν περιορίζεται στην καταβολή χρηματικής αποζημίωσης στα θύματα της παραβίασης των σχετικών διατάξεων της ΕΣΔΑ, αλλά εκτείνεται και στη λήψη μέτρων για την αποκατάσταση της παραβίασης στο μέτρο που αυτό είναι εφικτό. Οι αποφάσεις του ΕΔΑΔ είναι δεσμευτικές για όλα τα όργανα και θεσμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους και στο πεδίο που τους αφορά. Συνεπώς, τα Δικαστήρια της χώρας μας έχουν υποχρέωση και καθήκον να συμμορφώνονται με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ.

Στην υπό εξέταση υπόθεση, το ΕΔΑΔ με την απόφαση του για την οποία γίνεται μνεία πιο πάνω, σημειώνει τις πλημμελείς και ελλιπείς ενέργειες που ακολούθησε η αστυνομία που θεώρησε την υπόθεση ως απλή συνήθη περίπτωση αφύσικου θανάτου. Το πιο σημαντικό όμως είναι το ΕΔΑΔ υπέδειξε επιπλέον πως δεν έγινε καμία προσπάθεια διερεύνησης άλλων αιτιών που προκάλεσαν το θάνατο στον αποβιώσαντα.

Στο σκεπτικό της απόφασης του ΕΔΑΔ διαφαίνονται και οι κατευθύνσεις που θα έπρεπε να ακολουθηθούν για την εμπεριστατωμένη διερεύνηση της υπόθεσης. Προφανώς είναι γι’ αυτό τον λόγο που εκδόθηκαν τα διατάγματα εκταφής και μεταφοράς του υοειδούς οστού για εξιδεικευμένες εξετάσεις στο εξωτερικό. Το υοειδές οστό έχει εξεταστεί από τον Δρ. Εμμανουήλ Αγαπητό ο οποίος διορίστηκε από τον Γενικό Εισαγγελέα και την Δρ. Καραγιάννη η οποία διορίστηκε από την οικογένεια. Οι εμπειρογνώμονες αυτοί εξέτασαν το υοειδές οστό μετά την εκταφή και θεωρώ πως η μαρτυρία τους είναι ουσιαστική και πρέπει να παρουσιαστεί στο Δικαστήριο».

Πλήρης αποκλεισμός Σταυριανού

Αναφορικά με την εισήγηση της δικηγόρου της Εισαγγελίας, Ξένιας Ξενοφώντος, ότι ο Πανίκος Σταυριανός ήταν παρών κατά την εκταφή, εξέταση, καταγραφή και αξιολόγηση των σκελετικών κακώσεων του αποβιώσαντος και ότι γι’ αυτό το λόγο πρέπει να δώσει μαρτυρία, η Δικαστής ανέφερε πως «παρατηρώ από τα τεκμήρια που έχουν κατατεθεί ήδη ενώπιον μου από την Εισαγγελία, πως εκτός από τη φυσική του παρουσία, ο κος Π. Σταυριανός δεν είχε οποιοδήποτε άλλο ρόλο στην εξέταση των οστών κατά την εκταφή. Ήταν απλώς παρατηρητής».

Τούτο καταδεικνύεται από τα τεκμήρια που κατέθεσε ο Υπαστυνόμος Μενέλαος Αντωνίου, ο οποίος κλήθηκε ως μάρτυρας από την Εισαγγελία, ανέφερε στην απόφαση της η Δικαστής, ενώ υπέδειξε πως «το διάταγμα που εκδόθηκε από τον Θανατικό Ανακριτή – Δικαστή του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού επέτρεπε στον κον Π. Σταυριανό να παρευρίσκεται στη διαδικασία εκταφής και να επιθεωρήσει και να ετοιμάσει την έκθεση του αν επιθυμούσε. Όπως όμως προανέφερα ο κος Π. Σταυριανός δεν είχε οποιοδήποτε ρόλο στη διαδικασία κατά την εκταφή. Ο ρόλος του κου Π. Σταυριανού για τη διερεύνηση των αιτιών θανάτου του αποβιώσαντος εξαντλήθηκε με την αυτοψία και νεκροψία που διενεργήθηκε το 2005 και με τη σύνταξη της ιατροδικαστικής του έκθεσης 9 μήνες μετά, η οποία έκθεση βρίσκεται ήδη κατατεθειμένη ως τεκμήριο στο φάκελο του Δικαστηρίου».

Ως εκ τούτου, στη βάση των πιο πάνω, η θανατική ανακρίτρια απέρριψε το αίτημα για κατάθεση της νέας του ιατροδικαστικής έκθεσης, ενώ τον απέκλεισε πλέον και ως μάρτυρα στη διαδικασία, υποδεικνύοντας πως είναι η υποχρέωση του Δικαστηρίου για συμμόρφωση με την απόφαση του ΕΔΑΔ.

«Αυτά που ανέφερα σχετικά με την παρουσία του κου Π. Σταυριανού κατά την εκταφή είναι παρατηρήσεις στις εισηγήσεις της κας Ξενοφώντος ως προς το ζήτημα αυτό. Τα σχόλια μου αυτά, δεν έχουν καμία επίπτωση στη βασική σκέψη της απόφασης μου ως έχει τεθεί πιο πάνω, για τον αποκλεισμό του κου Π. Σταυριανού, ως μάρτυρα στη διαδικασία», κατέληξε η Δικαστής.