Ευρωεκλογές, εκλογές σε Πορτογαλία-Βέλγιο, διεργασίες στις Κάτω Χώρες το 2024

Κρίσιμο εκλογικό και πολιτικό έτος θα είναι το 2024 για την Ευρώπη, όχι μόνο λόγω των πανευρωπαϊκών εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 6 - 9 Ιουνίου, αλλά και λόγω των έκτακτων βουλευτικών εκλογών στην Πορτογαλία, των προεδρικών εκλογών στη Λιθουανία, των ομοσπονδιακών εκλογών στο Βέλγιο το πρώτο μισό του έτους, καθώς και στην διαδικασία συγκρότησης κυβέρνησης στις Κάτω Χώρες, εξελίξεις που θα συμβάλουν στην πολιτική ατμόσφαιρα και τη διαμόρφωση του πολιτικού χάρτη στην Eυρωβουλή καθώς και στις ισορροπίες μεταξύ των ηγετών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Στο δεύτερο μισό του έτους ξεχωρίζουν οι βουλευτικές εκλογές στην Κροατία και στην Αυστρία, και οι προεδρικές εκλογές στη Ρουμανία, με τα αποτελέσματα να μπορούν να επηρεάσουν τις πολιτικές ισορροπίες για τη διαδικασία επιλογής των επικεφαλής των θεσμών (Πρόεδρος Επιτροπής, Πρόεδρος Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Πρόεδρος Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου) και στη συνέχεια του διορισμού και των ακροάσεων των μελών της Επιτροπής στο Κοινοβούλιο.

Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με προβλέψεις στη βάση μετανάλυσης αποτελεσμάτων δημοσκοπήσεων της πλατφόρμας Europe Elects, αν οι ευρωεκλογές πραγματοποιούνταν τον Δεκέμβριο του 2023 το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα διατηρεί την πρώτη θέση με 179 έδρες (-3 σε σχέση με 182 το 2019), και οι Σοσιαλδημοκράτες (S&D) παραμένει δεύτερο με 142 παρά τις σημαντικές απώλειες που αναμένονται (-12 από 154). Κερδισμένη βγαίνει η ακροδεξιά πολιτική ομάδα της Ταυτότητας και Δημοκρατίας (Identity and Democracy - ID) ανεβαίνοντας στην τρίτη θέση με 93 έδρες (+20 από 73), ενώ η ομάδα των φιλελευθέρων (Renew) πέφτουν στην τέταρτη θέση με 84 έδρες (-24 από 108), με πολύ μικρή διαφορά από τη δεξιά ομάδα των Συντηρητικών (European Conservatives and Reformists - ECR) που προβλέπεται να συγκεντρώσει 81 έδρες (+19 από 62). Μετά τους μη εγγεγραμμένους σε ομάδα (50 από 57 το 2019) αναμένεται να πέσουν κατά 25 έδρες οι Πράσινοι (49 έδρες από 74) και η Αριστερά (36 από 41, μείωση 5 εδρών). Προς το παρόν αναμένεται εκλογή 6 Eυρωβουλευτών των οποίων τα κόμματα δεν έχουν ευρωομάδα.

Σε επίπεδο κρατών μελών αναμένεται με ενδιαφέρον η κατάληξη της διαδικασίας σχηματισμού κυβέρνησης στις Κάτω Χώρες, μετά τη νίκη του ακροδεξίου PVV του Γκερτ Βίλντερς, το οποίο ωστόσο δεν έχει αρκετές έδρες για αυτόνομη κυβέρνηση λόγω του χαμηλού εκλογικού ορίου και των πολλών κομμάτων στο κοινοβούλιο της χώρας. Αν και δεν αποκλείεται συμμετοχή του Βίλντερς σε συνασπισμό, κυρίως με δεξιά ή ακόμα και κεντρώα κόμματα, σημαντικές πιθανότητες να σχηματίσουν κυβέρνηση έχουν και η συμμαχία Σοσιαλιστών - Πρασίνων (με Πρωθυπουργό των πρώην Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο της Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς) και το φιλελεύθερο VVD με το οποίο είχε εκλεγεί ο Μαρκ Ρούτε, και του οποίου ηγείται σήμερα η Ντιλάν Γιεσίλγκιοζ.

Στην Πορτογαλία, όπου η κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα κατέρρευσε εν μέσω σκανδάλου και κατηγοριών διαφθοράς, το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (PSD) που ανήκει στην κεντροδεξιά ομάδα του ΕΛΚ, βρίσκονται πολύ κοντά στην πρώτη θέση στις δημοσκοπήσεις, τη στιγμή που το ακροδεξιό Chega καταγράφει σταθερή ανοδική πορεία από το 2022 και παραμένει στην τρίτη θέση. Σύμφωνα με πληροφορίες, το όνομα του κ. Κόστα είχε ακουστεί για τη θέση του Πρόεδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Οι προγραμματισμένες να διεξαχθούν ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές τακτικές ομοσπονδιακές και τοπικές εκλογές στο Βέλγιο, το οποίο ασκεί την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του έτους, θα έχουν το δικό τους συμβολικό αλλά και πολιτικό βάρος.

Πρωθυπουργός είναι σήμερα ο Αλεξάντερ ντε Κρόο από το φλαμανδόφωνο φιλελεύθερο Open VLD, ωστόσο οι τάσεις είναι διαφορετικές στις τρεις περιφέρειες της χώρας, καθιστώντας δύσκολες τις προβλέψεις για το ποιος θα κυβερνήσει τη χώρα σε ομοσπονδιακό επίπεδο, αν και η ενίσχυση στις δημοσκοπήσεις της αυτονομιστικής ακροδεξιάς στη Φλάνδρα έχει επαναφέρει στον ορίζοντα την πιθανότητα διάσπασης της χώρας, αν και κάτι τέτοιο ακόμα θεωρείται σχετικά απομακρυσμένο ενδεχόμενο. Στη Φλάνδρα προηγείται το ακροδεξιό Vlaams Belang ακολουθούμενο από το συντηρητικό NVA, στη Βαλονία προηγούνται οι Σοσιαλιστές (PS) και οι φιλελεύθεροι (MR), ενώ στις Βρυξέλλες προηγούνται το MR, το αριστερό PVDA-PTB, το PS και το πράσινο Ecolo.

Πηγή: KΥΠΕ