Για τη βία στα γήπεδα έχουν ευθύνη πολλοί, για τη δημόσια τάξη μόνο το κράτος

Ο Αρχηγός της Αστυνομίας, Στέλιος Παπαθεοδώρου, κατά τον απολογισμό του για τα όσα ντροπιαστικά συνέβησαν στο Στάδιο Άλφαμεγα, δήλωσε πως «η Αστυνομία δεν είναι η μόνη αρμόδια αρχή να αντιμετωπίσει τα φαινόμενα βίας εντός των γηπέδων». Και έχει δίκαιο. Στο κομμάτι της βίας στα γήπεδα υπάρχουν πολλές διαστάσεις και, κατ’ επέκταση, πολλοί εμπλεκόμενοι. Όμως για τη δημόσια τάξη ευθύνη έχει μόνο το κράτος, μέσω της Αστυνομίας.

Για άλλη μία φορά γίναμε μάρτυρες περιστατικών που μόνο σε τάξη δεν παραπέμπουν. Οι έλεγχοι δεν ήταν αποτελεσματικοί και δεκάδες παράνομα αντικείμενα πέρασαν στις κερκίδες του σταδίου και άρχισαν να εκτοξεύονται, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό δύο ατόμων, εκ των οποίων το ένα παιδί. Ακόμη και αν αληθεύουν οι εικασίες πως αυτά δεν βρέθηκαν εκεί μέσω των θυρών, αλλά είτε τα έκρυψαν από πριν στους χώρους του σταδίου, είτε μεταφέρθηκαν από παράγοντες, όπως αφήνεται να νοηθεί, τότε η Αστυνομία ελέγχεται για την απόφασή της να μην ελέγξει καλά τους χώρους του γηπέδου εκ των προτέρων και να μην προβεί σε εξίσου «εξονυχιστικούς» ελέγχους σε παράγοντες.

Ο πρώτος λόγος για την εφαρμογή των προνοιών της νομοθεσίας ανήκει στην Αστυνομία, όπως είναι και δική της ευθύνη η τήρηση της δημόσιας τάξης. Και οποιαδήποτε φαινόμενα χουλιγκανισμού, από οποιονδήποτε και αν προέρχονται, όχι μόνο δεν δίνουν την αίσθηση πως υπάρχει τάξη και ασφάλεια στην Κύπρο, αλλά καθιστούν τους πολίτες πολύ ευάλωτους στη βία, λόγω του χώρου και του χρόνου. Σοβαρά επεισόδια σημειώθηκαν τον τελευταίο χρόνο τόσο σε αθλητικούς χώρους, όσο και σε δημόσιους δρόμους. Και συνέβησαν πρωί, απόγευμα και βράδυ. Σε χώρους που θεωρούνται, υπό φυσιολογικές συνθήκες, ασφαλείς για οποιονδήποτε πολίτη, μικρό ή μεγάλο, Κύπριο ή αλλοδαπό, μετανάστη ή τουρίστα. Αθώοι άνθρωποι κινδύνευσαν, καταστράφηκαν περιουσίες και η Αστυνομία, αντί να είναι σε θέση να αποτρέψει τα περιστατικά αυτά ή να μην τους επιτρέψει να εξελιχθούν περαιτέρω, παρουσιαζόταν ανεπαρκής και με τη δικαιολογία έτοιμη στην άκρη της γλώσσας.

Τα κρούσματα χουλιγκανισμού των τελευταίων εβδομάδων συνέπεσαν χρονικά με την έξαρση και στο σοβαρό και οργανωμένο έγκλημα, το οποίο και πάλι η Αστυνομία εμφανίζεται ανήμπορη να αντιμετωπίσει, με αποτέλεσμα το αίσθημα ασφάλειας των απλών πολιτών να βρίσκεται ήδη στο ναδίρ. Αδέσποτες σφαίρες σε πολυσύχναστους δρόμους το απόγευμα, εμπρησμοί και βόμβες σε αυτοκίνητα τα βράδια και πυροβολισμοί συνθέτουν το αστυνομικό δελτίο των τελευταίων ημερών, με την Αστυνομία να καθυστερεί ή να μην καταφέρνει να εντοπίσει τους ενόχους, οι οποίοι αποθρασύνονται αισθανόμενοι πως δεν κινδυνεύουν ιδιαίτερα να πληρώσουν για τα εγκλήματά τους.

Η Αστυνομία μέχρι στιγμής αποτυγχάνει να δράσει αποτελεσματικά, με τη βασική κριτική εις βάρος της να είναι πως το έγκλημα παρουσιάζεται πολύ πιο οργανωμένο από την ίδια, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να δράσει άμεσα και να φέρει ενώπιον της Δικαιοσύνης όσους προβαίνουν σε εγκληματικές πράξεις. Η πυκνότητα, δε, των ενεργειών, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι σε κάποιες από αυτές ήταν μάρτυρες ή επηρεάστηκε η περιουσία αθώων πολιτών, ενισχύει την εντύπωση πως δεν είναι σε θέση η Αστυνομία να τους προστατέψει.

Αν και τα προηγούμενα εικοσιτετράωρα ανακοινώθηκε ότι ενισχύθηκαν τα μέτρα για την εγκληματικότητα, είναι σαφές πως δεν ενισχύθηκε η εικόνα της Αστυνομίας και του κράτους, ως προς την ικανότητά τους να διασφαλίσουν πως δεν κινδυνεύουν αθώοι άνθρωποι από τις ορέξεις του οποιουδήποτε, είτε αυτός επιδεικνύει παραβατική συμπεριφορά, είτε προβαίνει σε σοβαρές εγκληματικές ενέργειες. Ο νέος Υπουργός δείχνει μεγαλύτερη αποφασιστικότητα από τις προκατόχους του ως προς αυτή την κατεύθυνση, στις λίγες ημέρες που βρίσκεται στο τιμόνι του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, ωστόσο, για άλλη μια φορά, η παρέμβαση του Αρχηγού Αστυνομίας δείχνει να απουσιάζει το στοιχείο της αυτοκριτικής από πλευράς της Δύναμης.

Είναι ουτοπική η απαίτηση να εξαλειφθεί εντελώς το οργανωμένο έγκλημα ή η παραβατικότητα. Κάτι τέτοιο δεν έχει επιτευχθεί πουθενά στον κόσμο και δεν αναμένει κανείς ότι θα χαράξουμε εμείς τον δρόμο. Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, πως πρέπει να επικρατούν συνθήκες αναρχίας, που ο καθένας να αισθάνεται ότι έχει την ευκαιρία να προβεί σε τέτοιου είδους ενέργειες χωρίς μεγάλη πιθανότητα αποτροπής και κυρίως χωρίς πολλές πιθανότητες να τιμωρηθεί ποτέ για τις πράξεις του (ας θυμηθούμε ότι ακόμη και το βράδυ της Τετάρτης, εν μέσω της κατάστασης που επικρατούσε, δεν έγινε καμία σύλληψη και θα αναζητηθούν οι υπαίτιοι μέσα από χαμηλής ευκρίνειας φωτογραφίες τις επόμενες ημέρες). Και εδώ είναι το πρόβλημα. Ότι αυτή η εντύπωση έχει αποκρυσταλλωθεί στον απλό κόσμο και δεν καταβάλλεται καν προσπάθεια να ανατραπεί.

Μπορεί να έχουν ρόλο στο κομμάτι της βίας στα γήπεδα πάρα πολλοί παράγοντες, από τα σωματεία μέχρι το εκπαιδευτικό σύστημα, μπορεί να είναι φαινόμενο κοινωνικό, οι ρίζες του οποίου πρέπει να αναζητηθούν την ώρα που οι κουκούλες βγαίνουν και όχι την στιγμή που φοριούνται, όμως κανένας από αυτούς δεν είναι υπεύθυνος εκείνη τη στιγμή που εκτυλίσσονται οι πράξεις βίας να την σταματήσει και να προστατεύσει τους πολίτες. Αυτή η ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στην Αστυνομία, η οποία κατ’ επανάληψη επέδειξε αδυναμία. Είναι ευθύνη του κράτους να μελετήσει σε επιστημονικό επίπεδο τους λόγους που μια μερίδα της νεολαίας μας οδηγείται σε τέτοιες συμπεριφορές, να χαράξει στη βάση των ευρημάτων στρατηγική και να εμπλέξει αυτούς που πρέπει στη διαδικασία της πρόληψης. Να φέρει, παράλληλα, τα σωματεία, τις ομοσπονδίες, τα πολιτικά κόμματα ή οποιονδήποτε άλλον εμπλέκεται προ των ευθυνών του και, εάν χρειάζεται, αντιμέτωπο με συνέπειες για τις πράξεις ή τις παραλείψεις του. Η καταστολή, όμως, είναι καθαρά αστυνομική δουλειά και εκεί οι ευθύνες δεν διαμοιράζονται. Το ίδιο ισχύει και για τη διασφάλιση της δημόσιας τάξης ευρύτερα.