Στο μικροσκόπιο της Επ. Περιβάλλοντος οι ενέργειες για παραχώρηση δασικής γης για κατασκήνωση στο Μαχαιρά

Τις ενέργειες της Κυβέρνησης, όσον αφορά στην παραχώρηση τη γης στο δάσος του Μαχαιρά σε σωματείο, ώστε να ανεγερθεί κατασκήνωση, αλλά και κατά πόσο υπήρχαν μελέτες που να καταδεικνύουν ότι υπήρξε η δυνατότητα να παραχωρηθεί η εν λόγω γη, θέλει να εξετάσει η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, η οποία κάλεσε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για να δώσουν τις απόψεις τους.

Το θέμα με την παραχώρηση δασικής γης στην περιοχή «Μάντρα του Καμπιού» στην περιοχή του Μαχαιρά, έχει απασχολήσει τις προηγούμενες εβδομάδες, τόσο την κοινή γνώμη όσο και τους αρμόδιους, αφού μετά τις αποκαλύψεις ότι ενδεχομένως να μην έγιναν οι σωστές κινήσεις, έχουν προκληθεί σωρεία ερωτημάτων ως προς τον τρόπο με τον οποίο κινήθηκαν οι αρμόδιοι, όταν έγινε η παραχώρηση του χώρου στους αιτητές. Σημειώνεται πως η έγκριση της παραχώρησης της συγκεκριμένης γης ήταν απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της προηγούμενης Κυβέρνησης.

Μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν και τη δημόσια συζήτηση που άνοιξε, το Τμήμα Περιβάλλοντος αποφάσισε όπως σταματήσει τις διαδικασίες για παραχώρηση της γης και να ξεκινήσει ειδική οικολογική αξιολόγηση της περιοχής, για να διαπιστωθεί κατά πόσο πρόκειται για προστατευόμενη περιοχή. Μία ενέργεια που έπρεπε να γίνει πριν παραχωρηθεί η οποιαδήποτε άδεια, κάτι που έχει προκαλέσει και την ενόχληση των βουλευτών της Επιτροπής Περιβάλλοντος, η οποία εξετάζει όλες τις παραμέτρους της εν λόγω υπόθεσης, για να έχει μία σφαιρική εικόνα για τις ενέργειες των αρμοδίων.

«Ο χώρος που έχει διατεθεί παλιά ήταν στρατόπεδο. Εκεί, βάσει της τοποθέτησης των αιτητών, θα γίνουν μικρές αλλαγές, για να ετοιμαστεί και να γίνει κατασκήνωση. Είναι ένας χώρος βαθιά μέσα στο δάσος και το καυτό θέμα είναι αν πρόκειται για μία περιοχή που είναι προστατευμένη. Πριν δοθούν άδειες έπρεπε να γίνει μελέτη αν πρόκειται για προστατευμένη περιοχή», εξήγησε στον REPORTER ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος και βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου.

Στο μεταξύ, εκτός από το γεγονός ότι φαίνεται να πάρθηκε απόφαση από πλευράς Κυβέρνησης, για παραχώρηση δασικής έκτασης, που ενδεχομένως να θεωρείται προστατευόμενη, ώστε να μετατραπεί σε κατασκήνωση, έντονο προβληματισμό προκαλεί το ότι αιτητής του εν λόγω χώρου είναι ένα σωματείο.

«Το αίτημα για να αξιοποιηθεί ο συγκεκριμένος χώρος ήρθε από ένα σωματείο. Το ερώτημα που εγείρεται από κάποιους είναι πώς γίνεται ένα σωματείο να αιτείται να του παραχωρηθεί κρατικό δάσος. Θέλουμε να λάβουμε απαντήσεις, επειδή από όσο ξέρουμε δεν γίνεται. Είναι ένα σωματείο που έκαναν οι πρόσκοποι, για να κάνουν δραστηριότητες. Το σωματείο ιδρύθηκε από προσκόπους, όμως το χώρο δεν τον ζητούν οι πρόσκοποι αλλά το σωματείο, που λέει ότι θα φέρνει τους πρόσκοπους. Είναι μία περίεργη κατάσταση».

Πάντως, για το εν λόγω ζήτημα υπάρχει σε εξέλιξη και έρευνα του Γενικού Ελεγκτή, ο οποίος κλήθηκε ενώπιον της Επιτροπής Περιβάλλοντος, για να ενημερώσει τους. «Ο Ελεγκτής παρακολουθεί εδώ και καιρό το θέμα και εμείς θέλουμε να λάβουμε ενημέρωση για τα μέχρι στιγμής ευρήματά του. Θέλουμε να ακούσουμε τις θέσεις των καλεσμένων για να διαμορφώσουμε μία ξεκάθαρη εικόνα για το συγκεκριμένο έργο».

Υπογραμμίζουν τα κενά οι περιβαλλοντικές οργανώσεις

Σημειώνεται πως σε υπόμνημα που έχει αποσταλεί στην Επιτροπή Περιβάλλοντος από τις οργανώσεις Terra Cypria-Tο Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος και BirdLife Cyprus, υπογραμμίζονται τα κενά που υπάρχουν, όσον αφορά στις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν από πλευράς Κυβέρνησης, στην παραχώρηση της σχετικής άδειας στο Σωματείο που έκανε την αίτηση.

Συγκεκριμένα, στο υπόμνημα αναφέρεται πως «στις 20.05.2020 ετοιμάστηκε Έκθεση Πληροφοριών και στις 09.06.2020 υποβλήθηκε αίτηση χορήγησης Πολεοδομικής Άδειας από το Τμήμα Δασών, για λογαριασμό του Σωματείου «Φίλοι του 72ου Συστήματος Προσκόπων Στροβόλου». Στις 05.03.2021 εκδόθηκε Περιβαλλοντική Έγκριση (Αιτιολογημένη Διαπίστωση) από το Τμήμα Περιβάλλοντος, χωρίς το προτεινόμενο έργο να υποβληθεί σε Δέουσα Εκτίμηση (Appropriate Assessment), γνωστή και ως Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (ΕΟΑ)».

Οι δύο περιβαλλοντικές οργανώσεις τονίζουν πως «πέραν της Αιτιολογημένης Διαπίστωσης, η Περιβαλλοντική Αρχή δεν εξέδωσε Έκθεση ΕΟΑ ή έστω Έκθεση Προελέγχου (Screening Report). Με βάση τα πιο πάνω, το προτεινόμενο έργο δεν εξετάστηκε από την Ad-hoc Επιτροπή για την ΕΟΑ ή/και την Επιτροπή Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Στις 08.06.2021 χορηγήθηκε Πολεοδομική Άδεια από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως. Προτού υποβληθεί από το Τμήμα Δασών αίτηση χορήγησης Άδειας Οικοδομής στην Επαρχιακή Διοίκηση Λευκωσίας και συγκεκριμένα στις 18.01.2024, η Περιβαλλοντική Αρχή ζήτησε την υποβολή του προτεινόμενου έργου σε Δέουσα Εκτίμηση, μέσω της εκπόνησης και εξέτασης της αναγκαίας Μελέτης ΕΟΑ από την Ad-hoc Επιτροπή για την ΕΟΑ».

Συνεχίζοντας, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις υπογραμμίζουν ότι στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Έγκρισης (Αιτιολογημένης Διαπίστωσης):

- Δεν γίνεται αναφορά στα προστατευτέα αντικείμενα (ενδιαιτήματα και είδη χαρακτηρισμού) και στους στόχους διατήρησης των δύο προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000. Συνεπώς, δεν μπορεί να υποστηριχθεί, πέραν πάσης εύλογης αμφιβολίας ή/και επιστημονικής επιφύλαξης, ότι το προτεινόμενο έργο δεν δύναται να επιφέρει σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις στους στόχους διατήρησης και στην ακεραιότητα των εν λόγω περιοχών.

- Δεν εκτιμήθηκαν δεόντως οι δυνητικά σημαντικές και αρνητικές επιπτώσεις (π.χ. ανέγερση κτιριακών εγκαταστάσεων, αναβάθμιση ή/και επέκταση υποδομών ηλεκτροδότησης, συνεπακόλουθη αφαίρεση φυσικής βλάστησης ή/και απώλεια φυσικών οικοτόπων, προκληθείσα όχληση των ειδών ή/και διατάραξη των ενδιαιτημάτων, κ.α.) στους στόχους διατήρησης των δύο προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000.

- Δεν εκτιμήθηκαν καθ’ οιονδήποτε τρόπο οι έμμεσες και κυρίως οι συσσωρευτικές επιπτώσεις στις δύο προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000, σε συνδυασμό με άλλα έργα και σχέδια που χωροθετούνται εντός ή/και πλησίον αυτής.

Πάντως, όσον αφορά στις εισηγήσεις τους επί του θέματος, στο υπόμνημα αναφέρεται πως το Terra Cypria-Το Κυπριακό Ίδρυμα Προστασίας του Περιβάλλοντος και το BirdLife Cyprus (Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου) θεωρούν ότι, στα πλαίσια εξέτασης του προτεινόμενου έργου, θα πρέπει επίσης να διασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή τριών βασικών προνοιών της ισχύουσας νομοθεσίας για τη διατήρηση της φύσης και την προστασία της βιοποικιλότητας:

-Η πρώτη αφορά τον καθορισμό στόχων διατήρησης και τη θέσπιση μέτρων διαχείρισης των δύο προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000, μέσω της έκδοσης των αναγκαίων Διαταγμάτων Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής για την ΕΖΔ Δάσος Μαχαιρά, καθώς και των Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων για την ΖΕΠ Περιοχή Τζιόνια.

-Η δεύτερη αφορά την κήρυξη αυστηρά προστατευόμενων περιοχών στην Κύπρο, όπως το Δάσος Μαχαιρά και η Βουνοκορφή Τζιόνια, με βάση την ισχύουσα Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Βιοποικιλότητα με ορίζοντα 2020-2030.

-Η τρίτη αφορά την αποκατάσταση ή/και βελτίωση της κατάστασης διατήρησης ενδιαιτημάτων και ειδών χαρακτηρισμού στις προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000, κυρίως σε υποβαθμισμένες τοποθεσίες όπως ένα εγκαταλελειμμένο στρατόπεδο, με βάση την Οδηγία για τους Οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ) και την Οδηγία για τα Πουλιά (2009/147/ΕΚ, πρώην Οδηγία 79/409/ΕΟΚ), καθώς και το νέο Κανονισμό της ΕΕ για την Αποκατάσταση της Φύσης.