Η ακαδημία ποδοσφαίρου ως σχολείο ζωής

Μετά την ολοκλήρωση της ποδοσφαιρικής μου καριέρας, με τις ακαδημαϊκές παιδαγωγικές μου γνώσεις αλλά μέσα και από γνώσεις και εμπειρίες που μου προσφέρουν οι νέες επαγγελματικές δράσεις μου, που εξακολουθούν να περιλαμβάνουν πολύ αναπτυξιακό ποδόσφαιρο και γενικότερα αθλητισμό, θέλω να σταθώ στο προνόμιο που μου δίνεται τα τελευταία χρόνια να εμπλέκομαι στο έργο ακαδημιών ποδοσφαίρου στην Κύπρο.

Καταρχάς πρέπει να σημειώσω ότι πέρα από επαγγελματίας στο χώρο του αθλητισμού, είμαι και πατέρας, έτσι δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι οι γονείς είναι οι πιο σημαντικοί άνθρωποι στη ζωή των παιδιών. Οι σχέσεις κάθε παιδιού με τους γονείς του επηρεάζουν σημαντικά την ψυχολογία του και το κτίσιμο του χαρακτήρα τους. Για παράδειγμα, είναι πέραν πάσης αμφιβολίας αποδεδειγμένο ότι οι γονείς που είναι υποστηρικτικοί και ενθαρρυντικοί συμβάλλουν στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης των παιδιών τους και οι γονείς που είναι υπερβολικά απαιτητικοί ή επικριτικοί μπορεί να προκαλέσουν άγχος και χαμηλή αυτοεκτίμηση στα παιδιά τους.

Όμως, για κάθε παιδί στη ζωή του υπάρχουν πολλοί άλλοι θεσμοί, πέραν του σπιτιού, της οικογένειας και των γονιών, που αναπόφευκτα γίνονται πυλώνες στο κτίσιμο του χαρακτήρα και της υγείας τους τόσο σωματικής όσο και ψυχικής. Είναι το σχολείο, οι φίλοι, οι εξωσχολικές τους δραστηριότητες και άλλοι. Εδώ ακριβώς είναι που έρχεται να προστεθεί ο ρόλος του προπονητή-μέντορα στο σύνολο του παζλ των συμπεριφορών και των παραδειγμάτων που εκπέμπονται προς ένα παιδί.

Νιώθω ιδιαίτερα και θέλω να το τονίσω, τη μεγάλη ευθύνη που έχουν οι ακαδημίες ποδοσφαίρου ως οργανισμοί αλλά κυρίως εμείς οι άνθρωποι-προπονητές, στη διαμόρφωση χαρακτήρων κατά την εύπλαστη και ευαίσθητη ηλικία των 4 με 14 περίπου χρόνων που αποτελεί τον κυρίως κορμό των παιδιών που συμμετέχουν σε αυτές. Φυσικά, εξίσου σημαντικός είναι ο ρόλος του προπονητή στο εύπλαστο και νεφελώδες συνήθως πλαίσιο της εφηβικής ηλικίας, όπου το χτίσιμο και η εκ των έσω ανακάλυψη της ταυτότητας και της πορείας του κάθε ανθρώπου, λαμβάνει χώρα.

Το ποδόσφαιρο στην Κύπρο είναι το πιο διαδεδομένο άθλημα και η πλειοψηφία των παιδιών εισπράττουν μηνύματα ποδοσφαιρικά ακόμα και από τη βρεφική τους ηλικία. Στην πορεία τα ερεθίσματα αυξάνονται και στην εξίσωση προστίθενται οπαδικές προτιμήσεις, τα ινδάλματα, οι φιλοδοξίες και τα όνειρα για το μέλλον τόσο των ίδιων των παιδιών όσο και των γονιών τους. Εδώ είναι που αυτά τα συστατικά θα σπρώξουν στην αναζήτηση της ακαδημίας ποδοσφαίρου που θα υποσχεθεί να κάνει το όνειρο πραγματικότητα, παντρεύοντας τη φιλοδοξία, με το ταλέντο και την εκπαίδευση-προπόνηση, αλλά και σε μια μεγάλη πλειοψηφία παιδιών θα τους δώσει την ευκαιρία για μεγαλύτερη κοινωνικοποίηση, αφού πολλές φορές δυστυχώς παιδιά που δεν έχουν μεγάλο ταλέντο στο ποδόσφαιρο και αδυνατούν να συμμετέχουν σε αγώνες σε σχολείο και εκδηλώσεις, δυστυχώς περιθωριοποιούνται, άρα οι γονείς ψάχνουν λύση και διέξοδο σε ακαδημίες ποδοσφαίρου για εκπαίδευση και πιθανότατα μεγαλύτερη αποδοχή των παιδιών τους στο φιλικό περιβάλλον. Τέτοια λοιπόν, είναι η δύναμη του ποδοσφαίρου.

Σε αυτό το σημείο είναι που η εξεύρεση της σωστής ακαδημίας πρέπει να αξιολογηθεί με μεγάλη προσοχή, αυστηρά αλλά και πολύ απλά κριτήρια: πού δίνει έμφαση στο αγωνιστικό κομμάτι και πόση επαφή έχει το κάθε παιδί με την μπάλα καθημερινά, πως διαχειρίζεται τα αρνητικά αποτελέσματα, πόση ελευθερία δίνει στα παιδιά για πειραματισμό και λάθη, πώς επικοινωνούν οι προπονητές με τα παιδιά εντός και εκτός γηπέδων, πόσο ψύχραμη είναι η συμπεριφορά του προπονητή κατά τη διάρκεια προπονήσεων και αγώνων, ποιες είναι οι ρουτίνες τους πριν και μετά την προπόνηση, ποιά είναι η πολιτική και η φιλοσοφία αγώνων, τι στοχεύουν, πώς δουλεύουν, ποιες είναι οι αρχές τους, ποιες οι γνώσεις τους και κυρίως η νοοτροπία ανάπτυξης του παιδιού μου πώς θα καλλιεργηθεί;

Ο αθλητισμός προσφέρει πολλαπλά οφέλη στα παιδιά σε πολλούς τομείς, όχι μόνο στη σωματική άσκηση. Στην ακαδημία ποδοσφαίρου, πρέπει να είμαστε συνειδητοποιημένοι ότι αναλαμβάνουμε τον ρόλο δασκάλου της ανάπτυξης, όχι μόνον της τεχνικής πτυχής του ποδοσφαίρου και των μυών αλλά και της συνολικής ανάπτυξης των παιδιών. Σώμα, νου και πνεύμα. Η ακαδημία ποδοσφαίρου είναι σχολείο και όχι απλώς ένα γήπεδο ή ένα γυμναστήριο. Η άσκηση είναι ζωτικής σημασίας για τη φυσική υγεία των παιδιών. Στην ακαδημία όμως, οφείλουμε να προωθούμε όχι μόνον τις ποδοσφαιρικές δεξιότητες αλλά και τη γενικότερη φυσική κατάσταση. Μέσα από προπονήσεις προσαρμοσμένες στην ανάλογη ηλικία, να ενθαρρύνουμε τη σωματική ενεργητικότητα και την υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών. Επιπλέον, αναπόσπαστα η εκμάθηση του ποδοσφαίρου δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στον αγωνιστικό χώρο. Στο πλαίσιο της ακαδημίας, οφείλουμε να ενθαρρύνουμε την πνευματική ανάπτυξη μέσω της εκμάθησης δεξιοτήτων καθημερινής ζωής (life skills) όπως μεταξύ άλλων η συνεργασία, η διαχείριση άγχους και έντασης, ο συνδυασμός σχολείου με αθλητισμό, ο σεβασμός συμπαιχτών, προπονητών και αντιπάλων και η αφοσίωση. Οι ποδοσφαιρικές ικανότητες αν δεν συνδυάζονται με τον σεβασμό προς τους άλλους και το πνεύμα της ομαδικότητας, είναι καύσιμο που θα εξαντληθεί πολύ σύντομα. Ακόμη, σε μια ακαδημία δεν πρέπει να αγνοούμε κατ’ ουδένα λόγο την ψυχική ευεξία, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της συνολικής ανάπτυξης. Στην ακαδημία, είμαστε υποχρεωμένοι να προσέχουμε διαρκώς την ψυχική κατάσταση των παιδιών, παρέχοντας ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον. Πρέπει να προωθούμε την αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση και την αντιμετώπιση των προκλήσεων με θετική στάση.

Στόχος μας πρέπει να είναι να δημιουργήσουμε όχι μόνον επιδέξιους ποδοσφαιριστές αλλά και υγιείς, ευφυείς και ευτυχισμένους νέους πολίτες. Είναι υποχρέωση της κάθε ακαδημίας ποδοσφαίρου να αντιμετωπίζει υπεύθυνα την ύπαρξή της ως θεμέλιο της υγιούς ανάπτυξης της νεολαίας μας.

*Νεκτάριος Αλεξάνδρου

Τεχνικός Διευθυντής Liverpool FC IA Cyprus