Η παράξενη δυναμική Προέδρου-συμπολίτευσης και η πιθανότητα εκλογικών επιπτώσεων

Αφού καταστάλαξε η ιστορία με τον ανασχηματισμό, με την πάροδο λίγων ημερών από την πραγματοποίησή του, δύο πράγματα έμειναν ως δυσάρεστη γεύση: Ο χειρισμός που έγινε από πλευράς του Προέδρου της Δημοκρατίας και του προεδρικού περιβάλλοντος, ο οποίος δημιούργησε μια ασφυκτική κατάσταση για την Κυβέρνηση, και η πιο προφανής, μέχρι στιγμής, δημόσια έκφραση δυσαρέσκειας από τα κόμματα της συμπολίτευσης για την παράκαμψή τους από τον Νίκο Χριστοδουλίδη.

Σε ό,τι αφορά το κομμάτι των χειρισμών, αυτοί ανήκουν πλέον στο παρελθόν, με τη λογική προσδοκία να είναι πως ο Πρόεδρος και οι συνεργάτες του έχουν πάρει το μάθημά τους και στο μέλλον θα αποφύγουν να προκαλούν από μόνοι τους κρίσεις στην Κυβέρνηση. Το κομμάτι, όμως, των κομμάτων δεν είναι τόσο απλό, καθώς αποτελεί πλήγμα στις σχέσεις τους με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ενώ παραμένουν στη συμπολίτευση και ενώ η Κυβέρνηση συνεχίζει να στηρίζεται πάνω τους για πολλά ζητήματα και σε πολλά επίπεδα. Ο Πρόεδρος αποφάσισε να διορθώσει την απόφαση που έλαβε κατά τον αρχικό σχηματισμό της Κυβέρνησης, η οποία ήταν να μην αξιοποιήσει άτομα που αποτελούν προβεβλημένα στελέχη των συμπολιτευόμενων δυνάμεων, και επέλεξε κάποια πρόσωπα με πιο κομματικά χαρακτηριστικά. Όμως αυτό το έκανε χωρίς διαβούλευση με τους κομματικούς του συνεργάτες, χωρίς να καταγράψει τις απόψεις και τις εισηγήσεις τους και κυρίως χωρίς να ακούσει τη δική τους αξιολόγηση, η οποία ενδεχομένως να διέφερε από αυτήν που γίνεται από το Προεδρικό, επειδή τα κόμματα φιλτράρουν τα πράγματα διαφορετικά από το τεχνοκρατικό –ως επί το πλείστον- περιβάλλον του Νίκου Χριστοδουλίδη.

Είναι σαφές πως και κατά καιρούς οι αρχηγοί ή και άλλα στελέχη του ΔΗΚΟ, της ΔΗΠΑ και της ΕΔΕΚ εξέφραζαν την διαφωνία ή την ανησυχία τους για χειρισμούς συγκεκριμένων Υπουργών, ωστόσο δεν αναμείχθηκαν σε κανένα βαθμό στην απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας ως προς τα ποια πρόσωπα θα αντικαταστήσει. Επίσης δεν είχαν καθόλου ανάμειξη στην απόφασή του για τα πρόσωπα που θα διορίσει, καθώς η επικοινωνία του μαζί τους είχε απλώς ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως με τον Νικόλα Παπαδόπουλο είχε μια πιο έντονη και πιο εκτεταμένη συζήτηση από ό,τι με τους Μάριο Καρογιάν και Μαρίνο Σιζόπουλο, ωστόσο κανένας από τους τρεις δεν κλήθηκε να δώσει στον Πρόεδρο εισηγήσεις, ούτε και υπήρχε το περιθώριο για εις βάθος συζήτηση των επιλογών που έκανε.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αισθανόταν την ανάγκη να λάβει αυτή την απόφαση μόνος του, χωρίς να υπάρχει περιθώριο επηρεασμού του από τους κομματικούς του συνεργάτες. Και αυτή δεν ήταν η μοναδική απόφαση στην οποία επέλεξε να λειτουργήσει με αυτόν τον τρόπο. Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί θεωρούσε ότι θα ήταν υπέρ του ο αποκλεισμός των κομμάτων από τη συζήτηση, ο οποίος μάλιστα συνοδεύτηκε από τη δήλωσή του, κατά την τελετή διαβεβαίωσης των νέων Υπουργών, πως η Κυβέρνηση δεν είχε δεδομένη κομματική στήριξη. Η Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη είχε δεδομένη κομματική στήριξη προεκλογικά αλλά και κατά διάρκεια της μέχρι στιγμής παρουσίας της στην εξουσία και μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, ως αποτέλεσμα συμβιβασμού από πλευράς των συμπολιτευόμενων δυνάμεων ή εκ των υστέρων επιστράτευσής τους να βγάλουν τα κάρβουνα από τη φωτιά. Αυτό που δεν έχει με τα τρία κόμματα του Κέντρου είναι την στενή σχέση Προέδρου-κυβερνώντος κόμματος, αφενός επειδή δεν υπάρχει σε αυτή την περίπτωση κυβερνών κόμμα και αφετέρου επειδή ο Νίκος Χριστοδουλίδης επιλέγει να τηρεί αποστάσεις από τα κόμματα (και κυρίως να καλλιεργεί την εντύπωση των αποστάσεων), χωρίς να είναι ξεκάθαρο γιατί επιδιώκει να υπάρχει αυτό το κενό μεταξύ τους αντί μια πιο στενή σχέση και ποιο πολιτικό κέρδος αποκομίζει από αυτό, δεδομένου ότι κίνητρα που υπήρχαν στο παρελθόν και σχετίζονταν με τον ΔΗΣΥ και τους ψηφοφόρους του έχουν πλέον εκλείψει.

Η πραγματικότητα, όπως επιβεβαιώνουν πηγές από τα τρία κόμματα, είναι πως και διαβούλευση υπάρχει και συνεργασία υπάρχει μεταξύ των δύο πλευρών. Απλώς δεν έχει το βάθος στο οποίο είμαστε συνηθισμένοι στο πολιτικό σύστημα της Κύπρου. Αυτό από μόνο του δεν είναι λάθος ή πρόβλημα. Η πολιτική, άλλωστε, είναι μια συνεχώς μεταβαλλόμενη κατάσταση. Αυτό που εκφράζεται ως παράπονο είναι πως ο κ. Χριστοδουλίδης δεν αξιοποιεί στο έπακρο τις δυνατότητες που μπορούν να του προσφέρουν τα τρία κόμματα. Όχι μόνο σε επίπεδο στελέχωσης της Κυβέρνησης, αλλά κυρίως σε επίπεδο γνώσεων και αντιλήψεων του πολιτικού παιγνιδιού. Δεδομένου ότι η πλειοψηφία των στενών συνεργατών του Προέδρου δεν έχουν προηγούμενη πολιτική τριβή, τα κόμματα θα μπορούσαν να καλύψουν αυτό το κενό πολύ περισσότερο από όσο τους ζητείται να το πράττουν σήμερα. Πολλές φορές, η αίσθηση που υπάρχει είναι τα κόμματα έχουν μεγαλύτερο ρόλο στην Κυβέρνηση να λύνουν εκ των υστέρων προβλήματα, παρά να παράγουν πολιτική.

Αυτό είναι που ενδεχομένως διακρίνουν τόσο τα στελέχη όσο και οι ψηφοφόροι του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ και της ΔΗΠΑ και αναπτύσσεται μουρμούρα στο εσωτερικό τους. Οι απλοί στρατιώτες που θεωρούν ότι τράβηξαν κουπί για την υποψηφιότητα Χριστοδουλίδη, σήμερα δεν βλέπουν απλώς τις υπουργικές καρέκλες να καταλαμβάνονται από άγνωστα σε αυτούς πρόσωπα. Βλέπουν αστοχίες τις οποίες θα μπορούσε να είχε αποτρέψει η κομματική εμπειρία. Βλέπουν μπερδέματα, τα οποία θα μπορούσαν να αποφευχθούν με καλή συνεννόηση. Βλέπουν τα στελέχη πρώτης γραμμής των κομμάτων τους στα τηλεοπτικά πάνελ να προσπαθούν να υπερασπιστούν άτσαλους χειρισμούς, που θεωρούν ότι ποτέ δεν θα έκαναν τα ίδια τα κόμματα. Και αυτό προκαλεί μουρμούρα και απογοήτευση.

Ένα ερώτημα που όσο πλησιάζει η 9η Ιουνίου παίζει όλο και περισσότερο, είναι κατά πόσον αυτή η κατάσταση θα έχει οποιαδήποτε επίπτωση στα εκλογικά αποτελέσματα. Οι δημοσκοπήσεις που γίνονται τώρα, χωρίς να υπάρχουν ακόμα όλα τα εκλογικά δεδομένα επί τάπητος, αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο τα τρία κόμματα να υφίστανται φθορά τόσο από τη συμμετοχή τους στην Κυβέρνηση, όσο και από αυτή την παράξενη δυναμική που φαίνεται να αναπτύχθηκε μεταξύ τους και του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ενδεχομένως, λένε κάποιες εκτιμήσεις, αν όντως θα υπάρξει κακή εκλογική επίπτωση, αυτή να σχετίζεται με το επίπεδο συνταύτισης που έχει αναπτυχθεί μεταξύ των κομμάτων και της Κυβέρνησης. Όπως διαπιστώνουν όσοι παρακολουθούν στενά την κατάσταση, αλλιώς επιδιώκει να συνταυτίζεται το ΔΗΚΟ, αλλιώς η ΔΗΠΑ και αλλιώς η ΕΔΕΚ με την Κυβέρνηση και ενδεχομένως αυτό να έχει και διαφορετικό αντίκτυπο.

Το σίγουρο είναι πως, σε περίπτωση που παρατηρηθούν τέτοια φαινόμενα, η μουρμούρα στο εσωτερικό των κομμάτων θα ενταθεί, επειδή αναμένεται η κύρια ερμηνεία που θα γίνεται να σχετίζεται με αυτήν την ιδιότυπη πολιτική συμβίωση. Το ΔΗΚΟ, η ΔΗΠΑ και η ΕΔΕΚ δεν άλλαξαν ηγεσίες στο μεσοδιάστημα (σ.σ. στο ΔΗΚΟ πραγματοποιήθηκαν εκλογές αλλά δεν επήλθαν μεγάλες αλλαγές) και η πολιτική των τριών κομμάτων δεν διαφοροποιήθηκε. Συνεπώς, αυτό που είναι πραγματικά διαφορετικό μεταξύ του θριάμβου των Προεδρικών και ενός πιθανού κακού αποτελέσματος στις διπλές εκλογές, είναι, στα δικά τους μάτια, αυτή η παράξενη σχέση που ανέπτυξαν με την Κυβέρνηση. Μια σχέση που καμιά πλευρά δεν θέλει να διαλύσει, αλλά η συνύπαρξη έχει εμφανή σκαμπανεβάσματα.