Η αναζήτηση του νέου, η δοκιμασμένη συνταγή και το 2023 της κομματικής κρίσης

Μια χρονιά που περιλαμβάνει εκλογές είναι δύσκολη για όλα τα κόμματα. Για κάποια, όμως, που είτε αποτυγχάνουν να επιτύχουν τους στόχους τους, είτε στην προσπάθειά τους να το πράξουν βρίσκονται αντιμέτωπα με εσωτερικές διαφωνίες, οι δυσκολίες είναι σαφώς μεγαλύτερες και δημιουργούν αλυσιδωτές συνέπειες, που σε κάποιες περιπτώσεις οδηγούν σε παρατεταμένη εσωστρέφεια ή ακόμη και σοβαρή κρίση. Το 2023 ήταν μια κακή χρονιά για δύο πολιτικές δυνάμεις, τον ΔΗΣΥ και το Κίνημα Οικολόγων, οι οποίες μπαίνουν στο 2024 αναζητώντας ακόμη τα πατήματά τους.

Παρόλο που οι δύο περιπτώσεις είναι πολύ διαφορετικές, όπως άλλωστε και τα μεγέθη, κοινό στοιχείο αποτελεί ότι και στα δύο κόμματα τα συστατικά στοιχεία της κρίσης που εκδηλώθηκε το 2023 προϋπήρχαν και έχουν τις ρίζες τους σε καταστάσεις και χειρισμούς που έγιναν σε προηγούμενο χρόνο και, όταν βρήκαν εύκρατο κλίμα, βγήκαν στην επιφάνεια.

Ο ΔΗΣΥ ήταν αδιαμφισβήτητα το κόμμα που απασχόλησε περισσότερο κατά τη διάρκεια του 2023. Όχι μόνο επειδή έχασε τις εκλογές μετά από δέκα χρόνια στην εξουσία, αλλά γιατί αναπτύχθηκε στο εσωτερικό της παράταξης ένα κλίμα που παρέπεμπε σε εμφύλιο πόλεμο. Εκ των υστέρων, αναλόγως ποια πλευρά ρωτήσεις, θα ακούσεις πολλές και διαφορετικές εκδοχές για το πώς έφτασαν τα πράγματα μέχρι εδώ και ποιοι είναι οι πραγματικοί φταίχτες. Η πραγματικότητα είναι πως ένα σημαντικό ποσοστό της εκλογικής βάσης του κόμματος δεν πίστεψε και δεν υποστήριξε την υποψηφιότητα του τότε προέδρου της παράταξης και προτίμησε να ψηφίσει τον Νίκο Χριστοδουλίδη, με αποτέλεσμα ο ΔΗΣΥ να μείνει μετέωρος, εκτός δευτέρου γύρου των εκλογών, με δίλημμα κατά πόσον θα υποστηρίξει τον «αιώνιο εχθρό» ή κάποιον που αποκαλούσε «αποστάτη» και βαθιά λαβωμένος.

Ο διχασμός που προκάλεσε η κατάσταση αυτή αποτελούσε την κορύφωση της υπόγειας διαμάχης μεταξύ των δύο ισχυρότερων, τότε, στελεχών του κόμματος, του Νίκου Αναστασιάδη και του Αβέρωφ Νεοφύτου. Πρόκειται για μία αντιπαράθεση που πάντοτε σιγόβραζε, αλλά κρυβόταν καλά κάτω από τον μανδύα της εξουσίας. Όταν, όμως, ο Αβέρωφ Νεοφύτου δημοσίως εξέφρασε το παράπονό του για τον Νίκο Αναστασιάδη και την υποστήριξη στην υποψηφιότητά του, έγινε η μεγάλη έκρηξη και ο ΔΗΣΥ βυθίστηκε στην εσωστρέφεια, ενώ βρισκόταν στο μέσο μιας δύσκολης προεκλογικής εκστρατείας. Το κόμμα χωρίστηκε σε «αβερωφικούς» και «αναστασιαδικούς», ειπώθηκαν πολύ βαριές κουβέντες και κατηγορίες, ενώ μέχρι και προπηλακισμοί σημειώθηκαν στο Πολιτικό Γραφείο μεταξύ πρώτου και δευτέρου γύρου. Σε αυτή την αντιπαράθεση είναι που εδράζονται και οι διαφορετικές φιλοσοφίες για την ενάσκηση αντιπολίτευσης, όπως και η εσωκομματική αντιπολίτευση που εκδηλώνεται κατά καιρούς. Η πραγματικότητα είναι πως οι πικρίες που δημιουργήθηκαν επιβιώνουν μέχρι και σήμερα και βρίσκουν κατά καιρούς τρόπο να εκφραστούν, δημιουργώντας νέα προβλήματα στην προσπάθεια για αποκατάσταση της ηρεμίας και της ενότητας.

Μέσα σε αυτό το πολεμικό κλίμα, αναδείχθηκε στην προεδρία της παράταξης η Αννίτα Δημητρίου, με το προφίλ της νεαρής, μη συγκρουσιακής και συναινετικής πολιτικού και την υπόσχεση να επαναφέρει την ενότητα και να ξανακολλήσει τα κομμάτια του Συναγερμού. Λίγες εβδομάδες αργότερα, στις τακτικές εκλογές, εξελέγη και η υπόλοιπη ανώτατη ηγεσία. Πρόκειται για ένα μείγμα ατόμων που έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό την πολύ καλή επαφή με τη βάση, ένας τομέας στον οποίο ο ΔΗΣΥ ξεκάθαρα νοσούσε το προηγούμενο διάστημα. Στόχος της ηγεσίας είναι να καλύψει σιγά σιγά το χάσμα που είχε δημιουργηθεί με τον απλό Συναγερμικό και να ξαναχτιστούν οι γέφυρες επικοινωνίας και αυτό φαίνεται να άρχισε να επιτυγχάνεται. Ωστόσο, η απουσία συναγωνιστικού κλίματος έφερε στην επιφάνεια προσωπικές ατζέντες και φιλοδοξίες, οι οποίες κατέστησαν πολύ περίπλοκη την προσπάθεια της ηγεσίας να κάνει συνεργασίες με άλλα κόμματα και να βρει τους καταλληλότερους υποψήφιους για τα ανώτατα αξιώματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ακόμη απειλείται η συνοχή από αντάρτες.

Η περίπτωση των Οικολόγων είναι αρκετά διαφορετική, καθώς ποτέ δεν έφτασαν σε κλίμα μεγάλου διχασμού, που να παραπέμπει σε εμφύλιο. Διαμορφώθηκαν διαφορετικές σχολές σκέψεις, αλλά στην πραγματικότητα δεν αναπτύχθηκαν μεγάλες εχθρότητες. Αυτές οι διαφορετικές προσεγγίσεις, ωστόσο, ήταν που δεν επέτρεψαν στο κόμμα να υποστηρίξει κάποιο υποψήφιο στις Προεδρικές Εκλογές και να μην μπορέσει να διεκδικήσει μερίδιο εξουσίας. Και παρόλο που αυτό έχει ξανασυμβεί, το γεγονός πως στελέχη εκδήλωναν δημοσίως της προτιμήσεις τους και σε κάποιες περιπτώσεις ενεπλάκησαν και σε επιτελεία, δημιούργησε προς τα έξω μία εικόνα αποσύνθεσης, η οποία ίσως να ήταν και πιο διογκωμένη από την πραγματικότητα.

Τα αίτια αυτής της κατάστασης εντοπίζονται από πολλούς στο γεγονός πως έγιναν ανοίγματα τα προηγούμενα χρόνια προς πρόσωπα με τα οποία δεν υπήρχε πλήρης συνταύτιση, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις σε διάφορα σημαντικά ζητήματα και ενδεχομένως διαφορετικές ατζέντες. Η αδυναμία του κινήματος να λειτουργήσει σωστά σε επίπεδο πειθαρχικό και οργανωτικό (η οποία θεωρητικά έχει διορθωθεί με τις πρόσφατες καταστατικές αλλαγές) για πολύ καιρό δεν του επέτρεπε να πραγματοποιήσει εκλογές, ενώ ενεπλάκησαν μέχρι και τα Δικαστήρια, δημιουργώντας αρνητικές εντυπώσεις για την κατάσταση που επικρατούσε.

Τα πυρά που εξαπέλυσε η Αλεξάνδρα Ατταλίδου, ανακοινώνοντας την αποχώρησή της, επιβεβαίωσαν την πεποίθηση πως ευδοκιμούσαν ετερόκλιτες προσεγγίσεις, καθώς έδειξε να της είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι οι Οικολόγοι είχαν πρόθεση να αλλάξουν κάποιες από τις θέσεις τους ή τον τρόπο λειτουργίας του κόμματος. Η αποχώρηση της κ. Ατταλίδου και η συνεπακόλουθη προσχώρησή της στο Βολτ Κύπρος, στο οποίο ανέλαβε τη συμπροεδρία, σε κάποιο βαθμό φαίνεται να συνέβαλαν στην προσπάθεια αποκατάστασης της ηρεμίας στο κόμμα, καθώς αποτελούσε την ισχυρότερη φωνή για συγκεκριμένες αλλαγές και πλέον αυτή η φωνή ανήκει στην ηγεσία ενός ανταγωνιστικού κόμματος.

Σε αντίθεση με τον ΔΗΣΥ, που αναζήτησε το νέο στο πρόσωπο της Αννίτας Δημητρίου, η λύση για τους Οικολόγους, μετά την παραίτηση του Χαράλαμπου Θεοπέμπτου από την προεδρία, ήταν να στραφούν στη παλιά, δοκιμασμένη συνταγή, που ήξεραν πως σίγουρα δουλεύει. Και έτσι επέστρεψε με σχετική ευκολία στην ηγεσία τους ο Γιώργος Περδίκης, με στόχο να βάλει το κόμμα σε μια τάξη, να γεφυρώσει τα όποια χάσματα είχαν δημιουργηθεί και να καταργήσει τις συνθήκες εσωστρέφειας που είχαν προκληθεί. Το γεγονός ότι οι διπλές εκλογές είναι χαμηλών προσδοκιών για το κόμμα, δεδομένου ότι τα ποσοστά του δεν του επιτρέπουν την κατάληψη έδρας στο Ευρωκοινοβούλιο και ποτέ δεν ήταν οι δυνατές του εκλογές αυτές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ενδεχομένως να δίνει περισσότερο χρόνο στην ηγεσία για να βρει τα πατήματά της και να επαναφέρει το κόμμα σε μια πορεία ηρεμίας και συναγωνιστικότητας.

Οι επόμενες εκλογές θα πραγματοποιηθούν σε έξι μήνες. Και ενδεχομένως να δημιουργήσουν προβλήματα και παγίδες για άλλα κόμματα. Άλλωστε, το 2024 δεν μπορεί να είναι η χρονιά όλων…