«Ανεκτέλεστα εντάλματα» οι ευθύνες για το χάος

«Εγώ πάντως, ως Πρόεδρος τούτης της χώρας ντρέπουμε για τούτα ούλλα που είδα εψές, τζιαι ελπίζω τζιαι τζίνοι που ήταν υπεύθυνοι, να ντρέπουντε. Τζιαι εν έσσιει να κάμει τίποτε με το μεταναστευτικό. Δεν είναι το μεταναστευτικό το πρόβλημα. Τζιαι ξέρουμεν πολλά καλά ποιοι εμπλέκοντε σε τούτα τα πράματα. Εν μπορούμε να προστατέψουμε τους πολίτες μας, εν μπορούμε να προστατέψουμε τους πολίτες που έρκουντε σε τούτη τη χώρα, τζιαι ελπίζω να ακούσω απαντήσεις».

Αυτή η τοποθέτηση, δεν προέρχεται από οποιαδήποτε πολίτη. Προέρχεται από τον πρώτο πολίτη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τον Πρόεδρο αυτή της χώρας. Ανεξαρτήτως, αν ορθώς ή λανθασμένα ειπώθηκαν μπροστά από τις κάμερες, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, απευθυνόμενος στον Αρχηγό Αστυνομίας και την υπουργό Δικαιοσύνης, ανέφερε, όχι μόνο πως ντρέπεται για το χάος που προκάλεσαν κουκουλοφόροι στη Λεμεσό, σε συνέχεια των όσων έλαβαν χώρα στη Χλώρακα, αλλά πως «δεν μπορούμε να προστατέψουμε τους πολίτες αυτής της χώρας». Δηλαδή, ο ίδιος ο Πρόεδρος, με πιο κομψό τρόπο, είπε στον Αρχηγό Αστυνομίας, στον Αρχηγό του Σώματος ασφαλείας αυτής της χώρας, όχι σε οποιοδήποτε άλλο, πως η Αστυνομία εμμέσως πλην σαφώς είναι ανεπαρκής και ανίκανη να προστατεύσει τους πολίτες αυτής της χώρας ή τους τουρίστες που την επισκέπτονται.

Μπορεί κάποια πράγματα να αδικούν αυτούς που κάνουν σωστά τη δουλειά τους, χωρίς να ευθύνονται οι ίδιοι για τις αποφάσεις και τις οδηγίες των ανωτέρων τους, εντούτοις τα διαδοχικά σοβαρά λάθη στα επιχειρησιακά πλάνα και οι αδυναμίες, οι οποίες δεν είναι πρόσφατες αφού προηγήθηκαν ουκ ολίγα επεισόδια εδώ και ενάμιση χρόνο, ωστόσο έμπαιναν κάτω από το χαλί με επικοινωνιακές στρατηγικές ωραιοποιώντας καταστάσεις και κάνοντας το μαύρο άσπρο, οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση.

Μια κατάσταση που αφενός πλήττει το κύρος της Αστυνομίας, η οποία εδώ και πάρα πολύ καιρό δέχεται διαδοχικά πυρά για μια σειρά από λόγους που αφορούν διάφορες υποθέσεις και χειρισμούς, και αφετέρου οδηγεί τους πολίτες στο συμπέρασμα πως η Αστυνομία δεν μπορεί να ανταπεξέλθει και μοιάζει ανήμπορη να αντιμετωπίσει κάθε φορά τους 30-40 χούλιγκαν. Μοιάζει ανήμπορη να επιβάλει την τάξη, να προστατεύσει περιουσίες και ζωές, να διατηρήσει τη δημόσια ασφάλεια.

Σίγουρα η πραγματικότητα είναι πως στην Αστυνομία υπάρχουν ικανά πρόσωπα που μπορούν να κάνουν πολλά, ωστόσο η κατάρτιση των επιχειρησιακών πλάνων αφορά τα στελέχη, την ηγεσία και τον Αρχηγό. Πλάνα, τα οποία εδώ και πολύ καιρό δείχνουν πως μπάζουν, χωρίς όμως να κινητοποιούν κανένα, με αποτέλεσμα η Αστυνομία να τρέχει εκ των υστέρων και να δείχνει, εκ του αποτελέσματος, πως σε ένα παιχνίδι ενάντια στους χούλιγκαν, είναι η χαμένη.

Αποτέλεσμα, η Αστυνομία, όχι μόνο να αποτυγχάνει στην πρώτη της αποστολή, που είναι διατήρηση της δημόσιας ασφάλειας, αλλά η ίδια η Αστυνομία, λόγω της ανεπάρκειας των εντολών, να θέτει σε κίνδυνο τους πολίτες, τους οποίους θα έπρεπε να προστατεύει.

Η παραδοχή του ίδιου του Προέδρου της Δημοκρατίας, πως «δεν μπορούν να προστατεύσουμε τους πολίτες», από μόνη της οδηγεί σε μια απόφαση. Αυτή της παραίτησης! Ενδεχομένως και την ίδια ώρα. Και αυτό διότι, ο ίδιος ο Πρόεδρος - ανεξαρτήτως αν συμφωνείς ή διαφωνείς μαζί του - σου δείχνει πως η αποστολή σου απέτυχε. Αν και αρκετοί ήταν αυτοί που περίμεναν πως ο ίδιος ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα έπαιρνε αποφάσεις, μόνο από αυτή την τοποθέτηση του, έπρεπε ήδη οι παραιτήσεις, τόσο του Αρχηγού όσο και της Υπουργού Δικαιοσύνης, να ήταν στη διάθεση του, έστω για λόγους ευθιξίας.

Και όταν η αποστολή της Αστυνομίας αποτυγχάνει, ο πρώτος που αναλαμβάνει την ευθύνη, είναι ο ίδιος Αρχηγός, στον οποίο καταλογίζονται σοβαρές ευθύνες. Γιατί τα όσα έλαβαν χώρα, τόσο στη Χλώρακα - επί δύο συνεχόμενες ημέρες - όσο και στη Λεμεσό, δεν ήταν τα πρώτα επεισόδια που εκτυλίχθηκαν κατά τη θητεία του. Αντιθέτως, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, αφού εδώ και ενάμιση χρόνο οι πολίτες έγιναν μάρτυρες διαδοχικών επεισοδίων. Χούλιγκαν σε αρκετές περιπτώσεις μετέτρεψαν τα γήπεδα και τις γύρω περιοχές σε πεδίο μάχης. Οπαδός κινδύνευσε να καεί ζωντανός επειδή έτυχε να παίρνει το σκύλο του περίπατο. Οχήματα πολιτών έσπασαν ή κάηκαν επειδή ήταν σταθμευμένα σε «λάθος» σημείο. Περιουσίες πολιτών καταστράφηκαν γιατί «έτυχε» οι επιχειρήσεις τους να γειτνιάζουν με γήπεδα. Τα επεισόδια ήταν πολλά και κάπου το μέτρημα έχει χαθεί. Σίγουρα όμως, δεν ήταν τα πρώτα. Και ακόμα και στα τελευταία στο Ελευθέρια, όπου και πάλι ενώ υπήρχαν πληροφορίες η Αστυνομία πιάστηκε στον ύπνο με ένα τρύπιο επιχειρησιακό πλάνο, ο Αρχηγός, επικοινωνιακά δια του εκπροσώπου του, επιχείρησε να ρίξει το μπαλάκι των ευθυνών στον επόμενο, χωρίς διάθεση αυτοκριτικής ώστε να μην επαναληφθούν τα λάθη. Ούτε σε εκείνη την περίπτωση δεν ήταν σε θέση να δεχτεί πως κάτι δεν πάει καλά στα επιχειρησιακά πλάνα και πως θα πρέπει να εντοπιστούν και να διορθωθούν οι αδυναμίες. Έσπευσε, όπως σε κάθε περίπτωση, να προστατεύσει το σπίτι του (σ.σ ενδεχομένως τη δική του θέση), την ώρα που πέραν από την κοινή γνώμη, δεχόταν πυρά από τα ίδια τα μέλη της «οικογένειας» του. Τους αστυνομικούς που έλαβαν μέρος στην επιχείρηση και έδειχναν παραλήψεις.

Ο Αρχηγός της Αστυνομίας είχε άπειρες ευκαιρίες να αντιληφθεί πως το καράβι βουλιάζει και δεν μπορεί να σωθεί κρύβοντας προβλήματα και επενδύοντας στην επικοινωνιακή στρατηγική. Τα προβλήματα σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να επιλυθούν όταν εσύ ο ίδιος δεν αντιλαμβάνεσαι πως υπάρχουν. Δεν μπορούν να επιλυθούν όταν δεν είσαι σε θέση να ακούσεις τους αστυνομικούς που βιώνουν καταστάσεις. Δεν μπορούν να επιλυθούν όταν καταλογίζονται α λά καρτ ευθύνες. Δεν μπορούν να επιλυθούν όταν οι κανονισμοί και οι νόμοι εφαρμόζονται αναλόγως της περίπτωσης. Δεν μπορούν να επιλυθούν με διαρροές άλλων υποθέσεων για να μετατοπιστεί το βάρος της επικαιρότητας. Τα προβλήματα, για όσους έχουν γνώση καταστάσεων, είναι εκεί εδώ και πάρα πολύ καιρό και ηχούσαν καμπανάκι.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, απουσίαζε και απουσιάζει η πολιτική βούληση για ριζικές αλλαγές, οι οποίες θα είναι τέτοιες που θα αποκαθιστούσαν αφενός το αίσθημα ασφάλειας και αφετέρου θα κατάφερναν να επανακτήσουν την χαμένη εμπιστοσύνη των πολιτών έναντι του Σώματος Ασφαλείας, σε όλα τα επίπεδα.

Συνεπώς, καθοριστικό ρόλο για αυτές τις αλλαγές, διαδραματίζει ο πολιτικός προϊστάμενος της Αστυνομίας, ο οποίος θα πρέπει να είναι έτοιμος να αλλάξει καταστάσεις που θα οδηγήσουν Σώμα μπροστά. Μετά τον Ιωνά Νικολάου, που κατείχε τη θέση του υπουργού Δικαιοσύνης για επτά χρόνια, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, αν και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα χαρτοφυλάκια, αφέθηκε κατά κάποιο τρόπο, στον αυτόματο πιλότο. Και αυτό διότι, από το 2018 μέχρι σήμερα, δηλαδή μέσα σε περίπου πέντε χρόνια, έχουν αλλάξει τέσσερις υπουργοί, οι οποίοι στο πέρασμα τους, δεν κατάφεραν να κάνουν και πολλά, δεδομένου της σύντομης παραμονής τους, παρά μόνο να ολοκληρώσουν νομοσχέδια που άρχισε και άφησε σε εκκρεμότητα ο Ιωνάς Νικολάου.

Είτε συμφωνούσε, είτε διαφωνούσε κάποιος με τον Ιωνά Νικολάου, ήταν ένας από τους υπουργούς που δεν βρισκόταν πάντα σε κοινή συνισταμένη με τον Αρχηγό της Αστυνομίας. Εξάλλου, κατά τη θητεία του, παύθηκε από τον Νίκο Αναστασιάδη, ο τότε Αρχηγός, Μιχαλάκης Παπαγεωργίου, μετά από επεισόδια που σημειώθηκαν σε εκδήλωση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ στη Λεμεσό. Επίσης, παρά το γεγονός πως ο ίδιος δεν είχε οποιαδήποτε ευθύνη, αφού δεν είχε οποιαδήποτε εμπλοκή, στις υποθέσεις με τα θύματα του κατά συρροή δολοφόνου, υπέβαλε την παραίτηση του για λόγους ευθιξίας, αναγκάζοντας τον Πρόεδρο να παύσei στη συνέχεια τον Αρχηγό, Ζαχαρία Χρυσοστόμου, ο οποίος αρνείτο να αναλάβει την ευθύνη και να υποβάλει την παραίτηση του.

Πλέον, τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται πως ο εκάστοτε πολιτικός προϊστάμενος, ακολουθεί το αφήγημα της Αστυνομίας και του Αρχηγού, συμπέρασμα το οποίο εξάγεται μέσα από διάφορα γεγονότα. Δεν είδαμε τα τελευταία χρόνια την αποφασιστικότητα κανενός πολιτικού προϊσταμένου για αλλαγή δεδομένων στην Αστυνομία, ακόμα και στις περιπτώσεις που ανέμενε κανείς την παρέμβαση του Υπουργείο Δικαιοσύνης. Δεν είδαμε κανένα πολιτικό προϊστάμενο να ζητά απαντήσεις για καθυστερημένες έρευνες, για πειθαρχικές ευθύνες, για χειρισμούς, για υποθέσεις και ισχυρισμούς με οσμή σκανδάλου κτλ.

Αντιθέτως, είδαμε σε διάφορες περιπτώσεις τους πολιτικούς προϊστάμενους να παρέχουν πλήρη κάλυψη στους χειρισμούς και να εμφανίζονταν κυρίως ως συνήγοροι υπεράσπισης, υιοθετώντας το αφήγημα του Αρχηγού, από τον οποίον ενημερώνεται ο υπουργός, ακόμα και στις περιπτώσεις που τα γεγονότα και οι ισχυρισμοί επέβαλλαν πολιτική παρέμβαση, έστω για τους τύπους. Ενδεχομένως σημαντικό ρόλο να διαδραματίζει η άγνοια που ενδεχομένως να έχει κάποιος που διορίζεται σε θέση διαφορετική από το αντικείμενο με το οποίο ασχολείται.

Η Άννα Προκοπίου, αρχικά, εμφανίστηκε να διαφοροποιείται λίγο με τους προκατόχους της, αφού μετά τα πρώτα επεισόδια κατά τη θητεία της, διέταξε έρευνα για να διαπιστωθούν οι παραλήψεις και να αποδοθούν ευθύνες, την ώρα που η Αστυνομία υπεραμυνόταν των ενεργειών της και υποστήριζε πως ουδείς μεμπτό.

Ωστόσο, με το πέρασμα του χρόνου και στα επόμενα επεισόδια, αυτά της Χλώρακας, η υπουργός Δικαιοσύνης, ταυτίστηκε πλήρως με το αφήγημα του Αρχηγού Αστυνομίας, με αποτέλεσμα πλέον να καταλογίζονται και στην ίδια βαρύτατες ευθύνες. Εξάλλου, λίγο πριν τα επεισόδια, «διαφημιζόταν» η ετοιμότητα της Αστυνομίας για να αντιμετωπίσει φαινόμενα βίας στα γήπεδα, στα πλαίσια και των μέτρων που είχαν αποφασιστεί και ανακοινωθεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον περασμένο Μάρτιο. Ωστόσο πλέον τίθεται υπό αμφισβήτηση η ισχυριζόμενη ετοιμότητα, αφού τα επεισόδια που καταγράφηκαν στην Χλώρακα και τη Λεμεσό, αποτελούν φαινόμενα χουλιγκανισμού που βλέπαμε στα γήπεδα.

Η Άννα Προκοπίου, αντί να εστιάσει στα κενά σε σχέση με τα επεισόδια της πρώτης μέρας που εκτυλίχθηκαν στη Χλώρακα, επικεντρώθηκε στα γεγονότα της δεύτερης μέρας, που επίσης σημειώθηκαν επεισόδια, βλέποντας ως «επίτευγμα» πως δεν υπήρχαν συγκρούσεις μεταξύ Ελληνοκυπρίων και αλλοδαπών. Επίσης, εμφανιζόμενη ως συνήγορος υπεράσπισης της Αστυνομίας, ανέφερε πως δεν μπορεί να είναι παντού η Αστυνομία, φέρνοντας ως παράδειγμα τους διαδηλωτές που εισέβαλαν στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ. Σύγκρινε δηλαδή, την απόπειρα πραξικοπήματος με τα γεγονότα στη Χλώρακα. Από την άλλη, η υπερασπιστική γραμμή περιλάμβανε και τους χειρισμούς που έγιναν σε σχέση με το Σύρο, εναντίον του οποίου εκκρεμούσαν δύο εντάλματα σύλληψης. Η υπουργός παραδέχθηκε πως αντιλήφθηκαν ποιος ήταν απέναντι τους, δηλαδή αυτός που απειλούσε πως θα γύριζε την Πάφο ανάποδα, ωστόσο αποφασίστηκε να τον ενημερώσουν για την ποινική έρευνα σε βάρος, χωρίς να δώσουν εντολή για σύλληψη του. Κάτι, το οποίο η κ. Προκοπίου παρουσιάστηκε να το εκλαμβάνει ως φυσιολογικό.

Από εκεί και πέρα, ακολούθησαν τα ντροπιαστικά γεγονότα στην Λεμεσό. Και από τη στιγμή, που όλα κρίθηκαν φυσιολογικά, ικανοποιητικά και υπήρχε κοινή συνισταμένη μεταξύ Αρχηγού και υπουργού, τότε οι ευθύνες για το τι έγινε στο παραλιακό μέτωπο, βαραίνουν και τους δύο. Μέσα σε μερικά 24ωρα, κατάφεραν να γυρίσουν την Αστυνομία ανάποδα, να αποτελεί στόχος επικρίσεων και χλευασμού, αλλά το σημαντικότερο, να πείσουν και τους πιο δύσπιστους, πως το Σώμα Ασφαλείας αυτής της χώρας είναι εν αμφιβόλω εάν μπορεί να παρέχει ασφάλεια στους πολίτες και δεν θα καταλήγουν έρμαιο των χούλιγκαν. Κατάφεραν να οδηγήσουν την κατάσταση σε σημείο που η αξιοπιστία τους έχει τιναχθεί στον αέρα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Βαριές και ασήκωτες ευθύνες για τα βίαια επεισόδια, έπρεπε να υπήρχαν ήδη παραιτήσεις