Ο οικονομικός προσανατολισμός και οι επτά προτεραιότητες του ΠτΔ για την πενταετία

Το στίγμα των προτεραιοτήτων και των σχεδιασμών της Κυβέρνησης του, έδωσε στη διάρκεια του χαιρετισμού του στην τακτική Συνεδρία του Διοικητικού Συμβούλιου της ΟΕΒ, κάνοντας λόγο για μια οικονομία που παρά της προκλήσεις και παρά τον σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας, παρουσιάζει μεσοπρόθεσμα θετικές προοπτικές.

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης υπενθύμισε πως ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2024 προβλέπεται να είναι περίπου 2,9%. «Αν και αυτό αποτελεί χαμηλότερη ανάπτυξη σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια είναι αρκετά πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, ο οποίος προβλέπεται να ανέλθει στο 1,4%. Για τα έτη 2025 και 2026, αναμένεται αύξηση του ΑΕΠ περίπου στο ίδιο επίπεδο. Επιπλέον, ο πληθωρισμός συνεχίζει την πτωτική του τάση και αναμένεται στο 2,5% για το 2024 και στο 2,0% για το 2025 και 2026. Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται στο 5,8% το 2024 και θα μειωθεί στο 5,0% έως το 2026», είπε.

Ο προϋπολογισμός του 2024

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπενθύμισε το τρίπτυχο της προσέγγισης του για δημοσιονομική σοβαρότητα και υπευθυνότητα, σταθερός και υγιής χρηματοπιστωτικός τομέας και διαρκείς θαρραλέες μεταρρυθμίσεις. «Αυτό το τρίπτυχο καθορίζει όλες τις αποφάσεις που καλούμαστε να λάβουμε», είπε, ενώ μεταξύ άλλων είπε πως το δημοσιονομικό ισοζύγιο το 2024 εκτιμάται ότι θα είναι πλεονασματικό και θα ανέλθει στο 2,2% του ΑΕΠ. Μεσοπρόθεσμος στόχος μας, ως το 2026, είναι η μείωση του δημόσιου χρέους στο 60%.

Και πρόσθεσε πως, «ο προϋπολογισμός του 2024, δίνει το γενικότερο στίγμα των πολιτικών μας προτεραιοτήτων και μετουσιώνει τις βασικές αρχές του προγράμματος διακυβέρνησης σε κοστολογημένα και υλοποιήσιμα έργα και μεταρρυθμίσεις, έχοντας τον άνθρωπο στο επίκεντρο όλων των πολιτικών αποφάσεων. Δίνουμε έμφαση στην πραγματική οικονομία, μέσα από αναπτυξιακές δαπάνες, οι οποίες βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα καθώς και τις απολαβές των εργαζομένων στο σύνολό τους και παράλληλα δημιουργούν νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας».

Μόλις 52 θέσεις στο δημόσιο το 2024

Η υπεύθυνη προσέγγιση της διακυβέρνησης στην κατάρτιση του ετήσιου προϋπολογισμού, είπε ο Νίκος Χριστοδουλίδης, «αποτυπώνεται, ανάμεσα σε άλλα, και στην κατά πολύ μειωμένη αύξηση των μόνιμων θέσεων εργασίας στο δημόσιο με τη δημιουργία μόνο 52 νέων θέσεων το 2024 σε σύγκριση με 485 στον προϋπολογισμό του 2023. Άρα, λάβαμε υπόψη αυτή τη διάσταση. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας είναι αυτή που θα επιτρέψει την υλοποίηση στοχευμένων δράσεων σε σημαντικούς τομείς όπως της παιδείας, της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας. Σημαντικοί πυλώνες της διακυβέρνησης μας», πρόσθεσε.

Οι επτά προτεραιότητες

Μπαίνοντας στα πιο βαθιά των οικονομικών, μιλώντας στους Σύνεδρους του ΟΕΒ, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, είπε πως, «η έγκριση του πρώτου προϋπολογισμού της διακυβέρνησης αποτυπώνει τον στρατηγικό προσανατολισμό μας για την πενταετία, στη βάση φιλόδοξων, αλλά ρεαλιστικών προτεραιοτήτων, που θα καθοδηγούν τις ενέργειές μας έως το 2028, πάντα σε συνάφεια πάντα με τη μακροπρόθεσμη στρατηγική Όραμα 2035. Δεν είμαι εξ αυτών που πιστεύουν ότι η οικονομία, οι στόχοι της οικονομίας, το μοντέλο της οικονομίας πρέπει να επηρεάζεται από τους εκλογικούς κύκλους.

«Δεν είναι», υπέδειξε, «ένδειξη σοβαρότητας σε μια χώρα αν κάθε φορά που έχουμε αλλαγή Κυβέρνησης αλλάζει και το οικονομικό μοντέλο. Άρα, δουλεύουμε πάνω στο όραμα 2035 που υιοθετήθηκε από την προηγούμενη Κυβέρνηση, είναι συμβατό με τους στόχους μας, είναι υλοποιήσιμο».

Μεταναστευτικό, στεγαστικό, κυκλοφοριακό

Η πρώτη προτεραιότητα, αφορά στην άμεση και αποτελεσματική επίλυση χρόνιων θεμάτων που απασχολούν τους πολίτες, δίδοντας έμφαση σε τρεις τομείς: μεταναστευτικό, στεγαστικό και κυκλοφοριακό.

Ξεκινώντας από το κυκλοφοριακό, ο Νίκος Χριστοδουλίδης είπε πως ξεκίνησε μια φιλόδοξη προσπάθεια με τον Αλέξη Βαφειάδη, «είδαμε τα πρώτα αποτελέσματα, είδατε πώς άλλαξαν τα πρώτα αποτελέσματα μέσα σε μια δυο βδομάδες, βλέπουμε μια αυξητική τάση και θα συνεχίσουμε αυτή την πορεία και όσον αφορά τα σχολεία και άλλα, θα έρθουμε Λεμεσό, βλέπουμε ότι κτίζετε σιγά σιγά η κουλτούρα, δεν ήταν εύκολο, αλλά ήταν σημαντικό ότι υπάρχει ανταπόκριση από την κοινωνία».

Το στεγαστικό, πρόσθεσε, «είναι ένα τεράστιο πρόβλημα, ειδικότερα στη Λεμεσό. Την πρώτη βδομάδα Οκτωβρίου, εγκρίθηκε και σήμερα στον προϋπολογισμό, ο Υπουργός Εσωτερικών θα προχωρήσει με ανακοίνωση συγκεκριμένων προγραμμάτων για το στεγαστικό με πλάνο τετραετίας».

«Στο μεταναστευτικό, υπάρχει μια διάσταση που σας ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Είναι σημαντικό ότι για πρώτη φορά φεύγουν περισσότεροι από τη χώρα μας από όσοι έρχονται. Έχουμε επιταχύνει τις διαδικασίες, έχουμε περισσότερα άτομα να εξετάζουν τις αιτήσεις, η ομπρέλα των προσπαθειών μας είναι να σταματήσει η χώρα μας να θεωρείται ελκυστικός προορισμός. Σε κάποιο βαθμό από κάποιες περιοχές το έχουμε πετύχει, έχουμε ανησυχίες, για παράδειγμα, τις τελευταίες μέρες από τον Λίβανο όπου υπάρχουν περίπου 200 χιλιάδες Σύριοι και λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση στον Λίβανο είναι κάτι που μας ανησυχεί. Λαμβάνουμε μέτρα ώστε να μην έχουμε μια νέα μεταναστευτική οδό από πλευράς Λιβάνου. Την ίδια στιγμή για να σταματήσει η χώρα μας να είναι ελκυστικός προορισμός πρέπει να αλλάξουμε κάποια από τα κίνητρα, διότι πρόκειται για κίνητρα σε κάποιες περιπτώσεις, που χρησιμοποιούν οι διακινητές για να φέρουν μετανάστες στην Κύπρο και οι οποίοι δεν ξέρουν καν πού είναι η Κύπρος», είπε.

Την ίδια ώρα ξεκαθάρισε πως όσον αφορά τις διεθνείς υποχρεώσεις, για αυτούς που χρήζουν διεθνούς προστασίας δεν τίθεται θέμα συζήτησης. «Είμαστε ένα κράτος που θα ανταποκριθούμε σε όλες τις διεθνείς και ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις.Την ίδια στιγμή είναι μηδενική ανοχή που πρέπει να επιδείξουμε σε αυτούς που δεν δικαιούνται. Και ένας σημαντικός αριθμός αιτητών ασύλου εργάζονται ευρύτερα είτε στην ξενοδοχειακή είτε στις άλλες βιομηχανίες. Υπάρχει μια απόφαση που τελειώνει μέχρι την 1η Οκτωβρίου. Δεν είναι πρόθεση μου να την ανανεώσουμε, θέλω να είμαι απόλυτα ειλικρινής μαζί σας, αλλά την ίδια στιγμή επεξεργαζόμαστε με το Υπουργείο Εργασίας ένα πλάνο από την 1η Ιανουαρίου, όταν γίνονται αιτήσεις για να έρθει ξένο προσωπικό στην Κύπρο, σε ένα μήνα θα υπάρχει απάντηση από πλευράς της Κυβέρνησης. Σήμερα μπορεί να πάρει τρεις – τέσσερεις μήνες, πολλές φορές δίνονται εγκρίσεις μετά που θα περάσει η σεζόν».

Στο 7% του πληθυσμού οι μετανάστες

Και πρόσθεσε πως, «δεν μπορούμε να συνεχίσουμε τούτη την τακτική όσον αφορά το μεταναστευτικό. Περίπου φτάνουμε στο 7% του πληθυσμού. Αντιλαμβάνεστε τις επιπτώσεις και τις συνέπειες, κοινωνικές και άλλες, άρα πρέπει η χώρα μας να σταματήσει να θεωρείται ελκυστικός προορισμός. Άρα, προβαίνουμε σε όλες τις ενέργειες, ακόμη και σε θέματα επιδομάτων. Για παράδειγμα, το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα. Για να είναι κάποιος δικαιούχος αν είναι Κύπριος ή πολίτης της ΕΕ πρέπει να ζει στη χώρα μας για πέντε συναπτά έτη. Αυτό δεν υπάρχει στο θέμα των μεταναστών. Είναι κάτι που αλλάξαμε, Έχουμε βρει διάφορα τέτοια που χρησιμοποιούνται από τους διακινητές, οι πλείστοι που έρχονται στην Κύορο δεν γνωρίζουν καν πού είναι η Κύπρος, άρα έχουμε βρει όλα αυτά τα σημεία τα οποία καθιστούσαν τη χώρα μας ελκυστικό προορισμό, τα αλλάζουμε έτσι ώστε να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα, να σταματήσει πλέον η Κύπρος να θεωρείται ελκυστικός προορισμός. Άρα, η πρώτη προτεραιότητα, μετανάστευση, στεγαστικό, κυκλοφοριακό είναι θέματα για τα οποία ήδη εργαζόμαστε πολύ συγκεκριμένα».

Ισχυρή και ανθεκτική οικονομία

Η δεύτερη στόχευση αφορά τη διασφάλιση μιας ισχυρής και ανθεκτικής οικονομίας. Σε αυτή την προτεραιότητα εντάσσεται η μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος. Η τελευταία μεταρρύθμιση έγινε το 2002.

Επίσης η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, η βελτίωση δεξιοτήτων για την αγορά εργασίας και η διασύνδεση της με το εκπαιδευτικό σύστημα. Χρειάζεται να γίνουν τομές στην Παιδεία, η εκπαίδευση μας πρέπει να διασυνδεθεί με την αγορά εργασίας και τις ανάγκες της κυπριακής οικονομίας.

Την ίδια στιγμή ένα ισχυρό τραπεζικό σύστημα είναι απαραίτητο για μια εύρωστη οικονομία. Δεν είμαι από αυτούς που προσεγγίζουν τις τράπεζες ως εχθρούς, ως αντίπαλους, δεν υιοθετώ τέτοιου είδους προσεγγίσεις ούτε συμφωνώ, την ίδια στιγμή, όμως, οι τράπεζες πρέπει να καταλάβουν ότι σε χρονιές όπως η φετινή όπου τα κέρδη τους είναι αυξημένα, είναι σημαντικό να προβαίνουν σε κινήσεις για βελτίωση της οικονομικής κατάστασης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, είτε αυτό αφορά καταθετικά και δανειστικά επιτόκια ή και άλλες διευκολύνσεις.

Εκσυγχρονισμός του κράτους

Η τρίτη στόχευση αφορά τον εκσυγχρονισμό του Κράτους, ώστε να καταστεί ένα αποτελεσματικό κράτος δικαίου. «Είναι μια έντονη ανησυχία της κυπριακής κοινωνίας. Στρέφουμε ιδιαίτερα την προσοχή μας στο θέμα της λογοδοσίας και της αξιοκρατίας. Μία από τις πρώτες πράξεις ως Πρόεδρος, λίγες μέρες μετά που ανέλαβα ήταν να αντιμετωπίσω τις συνέπειες των κυρώσεων των ΗΠΑ και του ΗΒ στέλνοντας από την αρχή ένα σαφές μήνυμα μηδενικής ανοχής και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό», είπε.

Και πρόσθεσε ο ΠτΔ: «Νομίζω στο εξωτερικό εκτιμήθηκε λίγο περισσότερο. Επιπλέον, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, η Κυβέρνηση αποφάσισε πέντε συγκεκριμένα μέτρα. Αυτά περιλαμβάνουν την εκπόνηση μελέτης, η οποία θα παρέχει συστάσεις για την ενίσχυση της διακυβέρνησης και εποπτείας των παρόχων διοικητικών υπηρεσιών. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται η σύσταση Ενιαίας Εποπτικής Αρχής για τις υπηρεσίες αυτές στο πρότυπο που υπάρχει σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ».

Στο ίδιο πλαίσιο, είπε, «προωθούμε την αποτελεσματικότητα στην παραγωγή πολιτικής και στην υλοποίηση των αποφάσεων της εκτελεστικής εξουσίας. Ήταν μια αδυναμία που είδαμε. Λαμβάνονται πολλές φορές πολύ σωστές αποφάσεις σε επίπεδο εκτελεστικής εξουσίας, είχαμε ένα πρόβλημα στο θέμα προώθησης της υλοποίησης των αποφάσεων που λαμβάνονται. Και είναι για αυτό τον λόγο που έγινε η σύσταση της Γραμματείας Συντονισμού και Υποστήριξης του κυβερνητικού έργου. Κάποιοι είπαν ότι βάλαμε δημόσιους υπαλλήλους να ελέγχουν τους Υπουργούς, Καμία σχέση. Αυτό είναι το πρότυπο που ακολουθεί το επιτελικό κράτος, στηριχθήκαμε σε πρότυπα άλλων κρατών μελών της ΕΕ ώστε να παρακολουθείται η υλοποίηση του κυβερνητικού έργου με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, με πλήρη λογοδοσία και προς την κοινωνία που οφείλουμε να ενημερώνουμε συνεχώς», ανέφερε.

Πράσινη μετάβαση

Η τέταρτη προτεραιότητα είναι η πράσινη μετάβαση, πλήρως συμβατή με τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις. «Αντιλαμβάνομαι απόλυτα το κόστος, στο συγκεκριμένο θέμα πρέπει να δούμε λίγο μακροπρόθεσμα το τι πρέπει να γίνει. Ο πρωταρχικός στόχος αυτής της προσπάθειας είναι να διασφαλίσουμε ότι τόσο τα νοικοκυριά όσο και οι επιχειρήσεις θα έχουν πρόσβαση σε καθαρή ενέργεια χαμηλού κόστους. Πρόσθετα με τα υπόλοιπα σχέδια για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που υπήρχαν και από την προηγούμενη διακυβέρνηση και κάποια ανανεώθηκαν και κάποια έχουν ενισχυθεί, επεξεργαζόμαστε τις τελικές λεπτομέρειες του Σχεδίου Φωτοβολταικά για όλους, που θα ολοκληρωθεί τις επόμενες δυο βδομάδες και θα περάσει από το Υπουργικο Συμβούλιο και το οποίο θα αφορά εγκατάσταση οικιακών ΦΒ, με δυνατότητα αποπληρωμής μέσω δόσεων για όσους δυσκολεύονται να χρηματοδοτήσουν την επένδυση με ίδια κεφάλαια, με περιορισμό στην εγκατεστημένη ισχύ του φωτοβολταϊκού συστήματος».

Εκπαίδευση και Υγεία

Σύμφωνα με όσα είχα πει προεκλογικά, είπε ο Νίκος Χριστοδουλίδης, «ως πέμπτη προτεραιότητα θέτουμε τα θεμέλια για ένα καλύτερο αύριο, έχοντας στο επίκεντρο την εκπαίδευση και την υγεία, στα οποία δίνει ιδιαίτερη έμφαση η δική μας διακυβέρνηση. Είναι δύο τομείς που το κράτος οφείλει να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο».

Και πρόσθεσε: «Πρέπει το εκπαιδευτικό μας σύστημα να μεταρρυθμιστεί ώστε να εξοπλίσει τους σημερινούς και μελλοντικούς μαθητές με δεξιότητες που θα χρειαστούν στο εγγύς μέλλον και να είναι συμβατές με τις ανάγκες τις κυπριακής οικονομίας. Εξίσου σημαντικό, να προστατεύσουμε το σύστημα υγείας τολμώντας να διορθώσουμε κακώς έχοντα. Γιατί όποιος ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχουν στρεβλώσεις ή κακώς έχοντα είναι εκτός πραγματικότητας».

Rebranding της Κύπρου

Έβδομη προτεραιότητα είναι το θέμα του rebranding της Κύπρου. «Είναι ένας άλλος τομέας που πρέπει να δουλέψουμε μαζί», ανέφερε ο ΠτΔ και πρόσθεσε πως, «στον προϋπολογισμό που εγκρίναμε σήμερα έχουμε ειδικό κονδύλι στη βάση του οποίου θα εργαστούμε σε διεθνές επίπεδο για το rebranding της χώρας μας, με τη συνεργασία όλων εσάς, του Invest Cyprus, πολλών άλλων φορέων και μέσα από αυτή την προσπάθεια στοχεύουμε να ενισχύσουμε το όνομα της χώρας μας και τη φήμη της σε διεθνές επίπεδο. Είμαι σίγουρος ότι όλοι αντιλαμβάνεστε τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν μέσα από μια τέτοια εξέλιξη».