Μηδέν έλεγχοι για προσβασιμότητα ΑμεΑ σε ιατρεία-Μπαλάκι ευθυνών από αρμόδιους

Τρύπιοι φαίνεται να είναι οι έλεγχοι του κράτους σε σχέση με την προσβασιμότητα Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ) σε χώρους παρόχων υγείας, που σύμφωνα με την έκθεση του Επιτρόπου Εποπτείας του ΓεΣΥ, στην πλειοψηφία τους δεν είναι προσβάσιμοι, με το μπαλάκι της ευθύνης να πηγαίνει και να έρχεται.

Σημειώνεται πως, πέραν της έκθεσης του Επιτρόπου Εποπτείας του ΓεΣΥ, στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι από τους 1447 παρόχους υγείας που είναι συμβεβλημένοι με το ΓεΣΥ στη Λευκωσίας, μόλις οι 34 δηλώσαν ότι οι χώροι τους είναι προσβάσιμοι, σε σχετικές εισηγήσεις προς τους αρμόδιους φορείς προχώρησε και η Επίτροπος Διοικήσεως.

Στην έκθεσή της, η Επίτροπος Διοικήσεως σημειώνει πως η ευθύνη βαραίνει τον Οργανισμό Υπηρεσιών Υγείας (ΟΑΥ), αλλά και το Υπουργείο Υγείας, από τους οποίους αναμένει μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου τη δημιουργία νέων πρωτοκόλλων. Από πλευράς του, το Υπουργείο Υγείας θεωρεί ως αρμόδια αρχή για τους ελέγχους το Υπουργείο Εσωτερικών, που δίνει τις σχετικές κτηριακές άδειες. Από την άλλη, ο ΟΑΥ θεωρεί πως το Υπουργείο Υγείας θα έπρεπε να λάβει σχετικά μέτρα από το 2011, στη βάση της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ.

Όπως ανέφερε η εκπρόσωπος του Επιτρόπου Εποπτείας του ΓεΣΥ, η έκθεση συστάθηκε μετά από καταγγελία ατόμου που δυσκολευόταν να μεταβεί σε ιατρείο. Από εκεί διαφάνηκε ο μεγάλος αριθμός παρόχων που δεν είναι προσβάσιμοι. «Εμείς θεωρούμε ότι η νομοθεσία του ΓεΣΥ είναι ξεκάθαρη. Ότι δηλαδή έχει δημιουργηθεί ένα σύστημα υγείας, με ισότιμη πρόσβαση ασθενών. Επίσης, σύμφωνα με τις εισηγήσεις της Επιτρόπου Διοικήσεως δόθηκε περιθώριο μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου να προωθηθεί ο κατάλογος κριτηρίων από το Υπουργείο Υγείας και ο ΟΑΥ για να ενημερώσει τους παρόχους του για τις νέες απαιτήσεις όσον αφορά την προσβασιμότητα. Θέση μας είναι ότι ο ΟΑΥ θα πρέπει να προχωρεί έστω σε δειγματοληπτικούς ελέγχους. Ο ΟΑΥ υιοθετεί και προχωρεί σε σύμβαση συμφωνίας με παρόχους εφόσον υπάρχουν οι πολεοδομικές άδειες», ανέφερε.

Από την πλευρά της, η εκπρόσωπος της Επιτρόπου Διοικήσεως, είπε πως σύμφωνα με την δική τους έκθεση, που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2023, διαπιστώθηκε ότι ο ΟΑΥ δεν θέτει ως κριτήριο την προσβασιμότητα ΑμεΑ για σύναψη συμφωνίας με παρόχους. «Ζητήσαμε να υπάρξει συνεννόηση μεταξύ Υπουργείου Υγείας και ΟΑΥ, με τις δύο πλευρές να προχωρούν σε διαβούλευση με τις οργανώσεις ασθενών ώστε να συσταθεί ο κατάλογος κριτηρίων προς τους παρόχους», είπε.

Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Υγείας, διαβεβαίωσε ότι έγινε διαβούλευση κατά την οποία τέθηκε θέμα θεσμοθέτησης σύστασης, αλλά κρίθηκε αναγκαίο για να τεθούν διαφορετικά κριτήρια για κάθε πάροχο, ενώ τέθηκε θέμα , οι πάροχοι να λαμβάνουν άδειες από το Υπουργείο Εσωτερικών και μετά από το Υπουργείο Υγείας. «Κρίνουμε ότι πρέπει να γίνουν διαφορετικά κριτήρια για κάθε παροχο, να υπάρχουν γενικά και ειδικά κριτήρια για συγκεκριμένες κατηγορίες παροχών. Υπάρχει νομοθεσία από το 2018 για προσβασιμότητα στα κτήρια περί οικοδομών νόμος. Τα νοσηλευτήρια παίρνουν άδειες από το Υπουργείο Εσωτερικών, δηλαδή από τους δήμους και μετά από το Υπουργείο Υγείας», εξήγησε.

Σημείωσε επίσης, ότι για το ζήτημα που προκύπτει ζήτησαν συνάντηση από το Υπουργείο Εσωτερικών, αλλά αποτάθηκαν και στην Νομική Υπηρεσία. «Ζητήσαμε εναρμόνιση των νομοθεσιών, αλλά δεν πήραμε απάντηση ακόμη», ανέφερε.

Ως απάντηση εκπρόσωποι του ΟΑΥ ανέφεραν πως, το Υπουργείο Υγείας είναι εκείνο που όφειλε από το 2011, και σύμφωνα με την σύμβαση του ΟΗΕ, να λάβει σχετικά μέτρα και να ετοιμάσει κριτήρια όσον αφορά την προσβασιμότητα των ΑμεΑ. «Ο ΟΑΥ δεν μπορεί να κάνει επί τόπου ελέγχους», ανέφεραν ρίχνοντας τον μπαλάκι ευθύνης στο Υπουργείο Υγείας.

Πέραν από την προσβασιμότητα σε χώρους των παρόχων υγείας, ο πρόεδρος της ΟΠΑΚ, Δημήτρης Λαμπριανίδης, αναφέρθηκε και στην απουσία εξοπλισμών στα νοσηλευτήρια, δίνοντας μάλιστα παραδείγματα ασθενών σε τροχοκάθισμα που χρειάστηκαν να μετακινηθούν από τον ένα όροφο στον άλλο, γιατί δεν υπήρχε προσβάσιμη τουαλέτα. Ακόμη, αναφέρθηκε και σε ιατρεία που στεγάζονται σε πολυκατοικίες, χωρίς να τηρούν κριτήρια προσβασιμότητας, με απουσία χώρων στάθμευσης για ΑμεΑ.

Όπως σχολίασε ο κος Λαμπριανίδης, «παρόλο που το 2018 υπήρχε η πιο επικαιροποιημένη νομοθεσία για προσβασιμότητα ΑμεΑ, αυτή δεν έχει αναδρομική ισχύ. Έτσι, όπως εξήγησε, «όσα νοσηλευτήρια δημιουργήθηκαν πριν το 2018 δεν έχουν την υποχρέωση να εφαρμοστούν τις πρόνοιες αυτές. Όμως θεωρήσαμε από τη στιγμή που υπάρχει ο νόμος του ΓεΣΥ και είναι ξεκάθαρος, ότι οι υπηρεσίες υγείας θα παρέχονται χωρίς διακρίσεις για όλους, θα έπρεπε να αναγκάσει ο ΟΑΥ τους παρόχους».

Σημείωσε πως, «υπάρχουν ασθενείς που νοσηλεύονται σε θαλάμους του Ογκολογικού και χρειάζονται βοήθεια ακόμη και για να κάνουν το μπάνιο τους. Πρέπει να υπάρχει χώρος για να γίνει η διαδικασία με ασφάλεια και αξιοπρέπεια. Θα πρέπει επίσης να υπάρξει προσβασιμος εξοπλισμός. Παραδείγματος χάριν, όταν πηγαίνω σε ένα γιατρό για εξέταση, θα πρέπει το κρεβάτι να είναι πιο χαμηλό. Επίσης, μια γυναίκα πάει για μαστογράφο και δεν μπορεί να εξεταστεί αν βρίσκεται στο τροχοκάθισμα, αφού δεν υπάρχει υποδομή για να γίνει η εξέταση όπως πρέπει».

«Εκδόθηκε αυτή η σύσταση και ελπίζουμε ότι θα βάλουμε τα πράγματα στη σωστή πορεία. Θα πρέπει να ενταχθούν στην νομοθεσία που αλλάζει», κατέληξε.

Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία, η Πρόεδρος της Επιτροπής και Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, επεσήμανε ότι ο ΟΑΥ έχει την δυνατότητα να υποχρεώσει τους παρόχους υπηρεσιών υγείας να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις για καθολική διασφάλιση της προσβασιμότητας σε όλους, όταν προχωρεί σε σύναψη ή ανανέωση σύμβασης με τους παρόχους. Εξήγησε, όμως, ότι «από τη στιγμή όμως που το Υπουργείο Υγείας δεν έχει ετοιμάσει τα κριτήρια και τους κανονισμούς που θα καθορίζουν τις απαιτήσεις, τον έλεγχο και τις συνέπειες μη συμμόρφωσης, δεν μπορεί να επέλθει συμμόρφωση».

Σημείωσε, ακόμα, ότι με την εκπόνηση των εκθέσεων, η Επίτροπος Διοικήσεως έχει δώσει διορία στο Υπουργείο Υγείας μέχρι το τέλος του τρέχοντος μήνα, αλλά η εκπρόσωπος του Υπουργείου ανέφερε ότι ακόμα δεν έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητες διεργασίες. Πρόσθεσε, δε, ότι ο προγραμματισμός προβλέπει έξι μήνες μεταβατική περίοδο, ενώ στη συνεχεία ο ΟΑΥ θα αφήσει περιθώριο ένα ακόμη χρόνο μέχρι την πλήρη συμμόρφωση.

«Θεωρώ ανεπίτρεπτο μετά από τόσα χρόνια να μην είναι έτοιμο το Κράτος να διασφαλίσει την ισότιμη πρόσβαση στις ιατρικές υπηρεσίες σε όλους τους πολίτες του και δεν μπορώ να μην υπογραμμίσω αυτή την τεράστια παράλειψη από πλευράς το Υπουργείου Υγείας», κατέληξε.

Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν ανέφερε στις δηλώσεις της ότι κατά τη συνεδρία «αναδείχθηκε η πολυπλοκότητα του θέματος, οι ευθύνες των αρμοδίων υπηρεσιών που δεν αναλαμβάνονται στον βαθμό που επιβάλλεται, οι ολέθριες γραφειοκρατικές καθυστερήσεις, η μη τήρηση των συμβατικών μας υποχρεώσεων και κατ’ επέκταση για κάποιους η έλλειψη ευαισθησίας».

«Υπογραμμίζουμε τη σοβαρότητα του θέματος και καλούμε πρώτα το Υπουργείο Υγείας να προχωρήσει τάχιστα στην τροποποίηση και εναρμόνιση των νομοθεσιών και στην προώθηση όλων των σχεδιασμών που βρίσκονται στο τραπέζι, καθώς και όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες και οργανισμούς να εφαρμόσουν τις συστάσεις της Επιτρόπου Διοίκησης για τις συμβάσεις με τον ΟΑΥ», κατέληξε.

Στις δηλώσεις της η Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, εξέφρασε τη λύπη της για το γεγονός ότι 12 χρόνια μετά την κύρωση της Συνθήκης των ΗΕ, δεν υπάρχουν ακόμα προδιαγραφές, κανονισμοί και πρωτόκολλα για διασφάλιση της πρόσβασης των ΑμεΑ σε υπηρεσίες ιατρικής φροντίδας.

«Αναμένουμε άμεσα από το Υπουργείο Υγείας να καταθέσει τα πρωτόκολλα και τις προδιαγραφές για να μπορεί ο ΟΑΥ να ζητήσει από όλους τους παρόχους, όπως πληρούν τις προϋποθέσεις, διαφορετικά θα πρέπει να διακοπούν τα συμβόλαια», υπογράμμισε.

Ακολούθως χαιρέτισε τη σύσταση της Επιτρόπου Διοικήσεως προς το Υπουργείο Υγείας και προς τον ΟΑΥ και πρόσθεσε «αναμένουμε από το Υπουργείο από τον ΟΑΕΔ, από τις πολεοδομικές αρχές να συντονιστούν μεταξύ τους, ούτως ώστε να μην υπάρχει κανένα κτίριο στο οποίο παρέχονται ιατρικές υπηρεσίες που να μην πληροί τις προδιαγραφές, αλλά και να μην υπάρχει κανένας πάροχος ο οποίος δεν έχει τον απαραίτητο εξοπλισμό για τις εξετάσεις που χρειάζονται να κάνουν οι συμπολίτες μας με κινητικά προβλήματα».