Πέραν των 3600 οι νομικές αρωγές σε ένα χρόνο-Συζητά αλλαγές η Βουλή, αντιδρούν οι δικηγόροι

Νέος γύρος συζητήσεων, ενώπιον της επιτροπής Νομικών της Βουλής μετά και από το αναθεωρημένο κείμενο του Νομοσχεδίου που κατατέθηκε, αρχίζει σήμερα, σε σχέση με το θέμα της Νομικής Αρωγής, που λαμβάνουν στα Δικαστήρια οι πολίτες που δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν δικηγόρο για να τους εκπροσωπήσει.

Υπενθυμίζεται πως οι αλλαγές στη διαδικασία της νομικής αρωγής, συζητούνται εδώ και καιρό, μετά από διαβούλευση που πραγματοποιήθηκε μεταξύ του Ανωτάτου Δικαστηρίου, του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου και της Νομικής Υπηρεσίας, ενώ το Νομοσχέδιο πέρασε πριν από ακριβώς ένα χρόνο από το Υπουργικό Συμβούλιο.

Οι αλλαγές που προωθούνται περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

(α) τον εκ περιτροπής διορισμό δικηγόρων σε όλα τα είδη νομικής αρωγής, βάσει καταλόγου που θα καταρτίζεται με αλφαβητική σειρά

(β) την υποχρέωση αιτιολόγησης της δικαστικής απόφασης, στην περίπτωση που δεν εγκρίνεται η παραχώρηση δωρεάν νομικής αρωγής

(γ) την κατάργηση της ετοιμασίας της κοινωνικοοικονομικής έκθεσης για τους αιτητές διεθνούς προστασίας

(δ) τη μη παραχώρηση νομικής αρωγής όταν η προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας είναι εκπρόθεσμη

(ε) τη θέσπιση ποινικού αδικήματος όταν δικηγόρος που παρέχει υπηρεσίες με νομική αρωγή από το Κράτος, αμείβεται και εισπράττει επιπλέον αμοιβή από τον αιτητή

(στ) την αύξηση της ποινής σε περίπτωση που πρόσωπο προβαίνει σε ψευδή δήλωση ή απόκρυψη στοιχείων, προκειμένου να εξασφαλίσει δωρεάν νομική αρωγή

Συγκεκριμένα δικηγόρος που παρέχει υπηρεσίες με νομική αρωγή και εισπράττει επιπλέον αμοιβή από τον πελάτη του είναι ένοχος αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε φυλάκιση για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα δύο έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις τρεις χιλιάδες ευρώ ή και στις δύο αυτές ποινές.

Σύμφωνα με τις πρόνοιες του Νομοσχεδίου, προβλέπεται πως, οι δικηγόροι θα αναλαμβάνουν τις υποθέσεις που εγκρίνεται η Νομική Αρωγή, εκ περιτροπής, σε όλες τις κατηγορίες υποθέσεων, με εξαίρεση τις ποινικές, λόγω της ιδιάζουσας φύσης τους. Σημειώνεται πως βάσει νομολογίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που τέθηκε ενώπιον της Βουλής, η εκ περιτροπής νομική αρωγή θεωρείται συνταγματική και επιτρεπτή.

Πάντως, η εκ περιτροπής νομική αρωγή δεν εφαρμόζεται στη περίπτωση που αιτητής έχει περισσότερες υποθέσεις του ίδιου κλάδου και είδους νομικής αρωγής. Στην περίπτωση αυτή, ο δικηγόρος δικαιούται να εκπροσωπεί τον αιτητή σε όλες τις υποθέσεις του ίδιου κλάδου και ή είδους.

Στο Νομοσχέδιο προβλέπεται επίσης η εισαγωγή πρόνοιας, σύμφωνα με την οποία οι λήπτες του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος εγκρίνονται για παροχή δωρεάν νομικής αρωγής, χωρίς να απαιτείται, ως σήμερα προνοεί ο νόμος γενικά, η κοινωνικοοικονομική έκθεση του Τμήματος Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας αλλά και πρόνοια για μηνιαία αναπροσαρμογή του καταλόγου νομικής αρωγής, σε σχέση με τον αριθμό των ονομάτων των δικηγόρων που αναγράφονται σε αυτόν.

Μάλιστα υιοθετήθηκε πρόνοια ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αναγράφεται στον κατάλογο αριθμός ονομάτων κατώτερος των πενήντα, εφόσον υπάρχει τέτοιος αριθμός δικηγόρων που είναι πρόθυμοι να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Σε ότι αφορά τον κατάλογο των δικηγόρων Νομικής Αρωγής, στο Νομοσχέδιο συμπεριλαμβάνεται πρόνοια διαχωρισμού του,, όχι μόνο κατά κλάδο και είδος της νομικής αρωγής, ως ισχύει σήμερα, αλλά και κατά επαρχία. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος, με τη βοήθεια των τοπικών δικηγορικών συλλόγων, πρέπει να τηρεί ξεχωριστούς καταλόγους για κάθε επαρχία.

Οι αντιδράσεις

Η Νομική Αρωγή ως θεσμός στο Κυπριακό Δικαστικό σύστημα, ουσιαστικά έχει ως στόχο να διασφαλίσει πως ο κάθε πολίτης, ανεξαρτήτως των οικονομικών του δεδομένων, έχει το δικαίωμα πρόσβασης στο Δικαστήριο. Αυτό που καταγράφηκε ωστόσο τα τελευταία χρόνια, είναι μια αυξανόμενη χρήση αυτού του μέτρου, ειδικά με την έλευση των ροών μεταναστών προς την Κύπρο. Μάλιστα κατά καιρούς, υπήρξαν σοβαρές καταγγελίες για κυκλώματα, τα οποία εκμεταλλεύονταν τα κενά της Νομοθεσίας για τη Νομική Αρωγή και θησαύριζαν εις βάρος του κράτους και των συναδέλφων τους.

Πάντως ομάδα δικηγόρων αντέδρασε έντονα όταν το Νομοσχέδιο είχε κατατεθεί στην προηγούμενη του μορφή στη Βουλή, καταγγέλλοντας πως θα μείνουν χωρίς δουλειά αφού οι ίδιοι έχουν κτίσει μια πελατεία από ανθρώπους που είναι δικαιούχοι αρωγής, ωστόσο συνδέθηκαν μαζί τους. Μάλιστα ξεκαθάριζαν πως αν η σειρά των δικηγόρων ,η λίστα δηλαδή εφαρμοστεί μόνο σε αιτητές ασύλου που εκ των πραγμάτων δεν γνωρίζουν κανένα δικηγόρο στην Κύπρο αφού δεν ζούσαν ποτέ στην Κύπρο είναι ένα ζήτημα αδιάφορο για αυτούς, ωστόσο αν αυτό εφαρμοστεί για παράδειγμα στο ποινικό τα αποτελέσματα θα είναι ότι αδικαιολόγητα, παράνομα και αντισυνταγματικά θα κλείσουν πολλά μικρά γραφεία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Δικάζουν» τις αλλαγές στη νομική αρωγή οι δικηγόροι-Προειδοποιούν για κλείσιμο γραφείων

Οι αριθμοί

Σημειώνεται πως με βάση τα στοιχεία που δόθηκαν στη Βουλή από τα Πρωτοκολλητεία των Κυπριακών Δικαστηρίων, υπολογίζεται πως για το 2022 εγκρίθηκαν Παγκύπρια πέραν των 3600 νομικών αρωγών, εκ των οποίων οι περισσότερες στα Δικαστήρια Ποινικής Δικαιοδοσίας. Σημειώνεται πως στο Ανώτατο Δικαστήριο καταχωρήθηκαν 22 αιτήσεις, εκ των οποίων εγκρίθηκαν μόλις οι τρεις από το Δικαστήριο Πολιτικής Δικαιοδοσίας, ενώ στο Δικαστήριο Ποινικής Δικαιοδοσίας καταχωρήθηκαν 816 Νομικές Αρωγές, εκ των οποίων εγκρίθηκαν 550 ενώ εκκρεμούν οι εκθέσεις του Γραφείου Ευημερίας για 84 υποθέσεις.

Το Δικαστήριο που ενέκρινε τις περισσότερες νομικές αρωγές, ήταν αυτό της Λεμεσού, όπου εγκρίθηκαν συνολικά 1364 νομικές αρωγές για το 2022.