Ευχή και κατάρα οι μη βεβιασμένες αποφάσεις Χριστοδουλίδη

Ένα γεμάτο επτάμηνο, συμπληρώνει στην Προεδρία της Δημοκρατίας, ο Νίκος Χριστοδουλίδης και πλέον υπάρχει ένα μεγάλο δείγμα, σε σχέση με τον τρόπο που επιλέγει να κινείται, ειδικά ενώπιον σημαντικών και δύσκολων καταστάσεων, που προκύπτουν καθημερινά. Από τον περασμένο Μάρτιο, όταν ανέλαβε, ομολογουμένως ο Νίκος Χριστοδουλίδης επέλεξε την οδό των χαμηλών τόνων.

Χωρίς μεγάλες εξαγγελίες, χωρίς μεγάλες κουβέντες, χωρίς εξεζητημένες ενέργειες, τις περισσότερες φορές, επιλέγει να μην βρίσκεται ο ίδιος στο επίκεντρο. Αντιθέτως, ακολουθεί ένα συγκεκριμένο μοτίβο, σύμφωνα με το οποίο, δεν γίνονται άμεσες παρεμβάσεις, ούτε υπάρχουν αμέσως δηλώσεις από κυβερνητικά στελέχη.

Αντιθέτως, ο Νίκος Χριστοδουλίδης επιλέγει να συγκαλεί έκτακτες συσκέψεις, να ενημερώνεται και ακολούθως να λαμβάνει τις αποφάσεις του. Αποφάσεις που ως συνήθως έχουν την κατεύθυνση της διαχείρισης μιας κρίσης, παρά της οριστικής επίλυσής προβλημάτων, οι οποίες δίνονται εν ευθέτω χρόνο.

Κάποιος θα έλεγε πως ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν τολμά με τομές να δώσει λύσεις και να ικανοποιήσει άμεσα την κοινή γνώμη. Από κυβερνητικής πλευράς, η ερμηνεία που δίνεται, είναι πως ο Πρόεδρος, δεν θέλει να κάνει βεβιασμένες κινήσεις, που ενδεχομένως σε βάθος χρόνου θα αποδειχθούν λανθασμένες.

Εκεί και όπου ο ίδιος ή η Κυβέρνηση του βρέθηκαν υπό πίεση, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, επιλέγει πρώτα να ενημερώνεται, ακολούθως να αφήνει τη σκόνη να κάθεται και στο τέλος παρεμβαίνει όπου και όπως χρειάζεται για να τροχοδρομηθούν λύσεις.

Οι κρίσεις του επταμήνου

Μια από τις πρώτες κρίσεις που κλήθηκε να διαχειριστεί ο Νίκος Χριστοδουλίδης, είχε να κάνει με το θέμα των διορισμών συμβούλων στην Κυβέρνηση του. Αφενός η κριτική για κάποιους υπουργούς και αφετέρου τα δημοσιεύματα για τον α ή β σύμβουλο είτε του ιδίου, είτε των υπουργών του που δεν είχαν πτυχίο κτλ. προκάλεσε μέσα στην κοινωνία μια συζήτηση που καθημερινά γιγαντωνόταν. Το γεγονός μάλιστα ότι αρχικά έζησε και το άδειασμα του Γενικού Ελεγκτή, προκάλεσε έντονες συζητήσεις και εκνευρισμό, ειδικά εντός της Κυβέρνησης.

Αν και θα μπορούσε να προβεί σε πιο άμεσες και «φιλολαϊκές» ενέργειες, ο Νίκος Χριστοδουλίδης επέλεξε έναν άλλο δρόμο, όπου αφού προσκάλεσε και συζήτησε με τον Γενικό Ελεγκτή, έθεσε ένα συγκεκριμένο πλάνο το οποίο ακολουθήθηκε και ουσιαστικά, έσβησε οριστικά τις όποιες αντιδράσεις.

Δύσκολη ήταν η κατάσταση για την Κυβέρνηση, μετά και από τα πολύ σοβαρά επεισόδια σε αθλητικούς χώρους. Ουσιαστικά σε εκείνη τη χρονική περίοδο, μετά από τα όσα έγιναν κατά τη διάρκεια των αγώνων καλαθόσφαιρας στο «Τάσσος Παπαδόπουλος-Ελευθερία», δεν υπήρχε καμία αμφιβολία πως το μέτρο της κάρτας φιλάθλου, είχε αποτύχει, ενώ τεράστιες ήταν και οι ευθύνες της Αστυνομίας η οποία αδυνατούσε να διαχειριστεί την κατάσταση μετά την επιστροφή των οργανωμένων από τον Μάιο του 2022.

Και σε αυτή την περίπτωση ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν κινήθηκε βεβιασμένα. Ζήτησε έκθεση γεγονότων, έδωσε οδηγίες στην αρμόδια υπουργό και αποφασίστηκαν μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα που θα βελτίωναν την κατάσταση. Στο ερώτημα αν έπιασαν τόπο τα όσα αποφασίσθηκαν τότε, θα απαντήσει ο χρόνος, αφού το ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα βρίσκεται στα αρχικά του στάδια και τις επόμενες εβδομάδες ακολουθούν κρίσιμα ντέρμπι.

Ένα σοβαρό ζήτημα που εδώ και περίπου τρία χρόνια ταλαιπωρεί την κυπριακή πολιτεία, είναι η κόντρα μεταξύ Νομικής Υπηρεσίας και Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Κι αν η προηγούμενη Κυβέρνηση, είχε επιλέξει συνειδητά στρατόπεδο και λειτουργήσει σε πλήρη συνεννόηση με τον Γενικό και τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, από νωρίς ο Νίκος Χριστοδουλίδης, φρόντισε να διατηρήσει τις ισορροπίες και να δημιουργήσει έναν ωφέλιμο δίαυλο επικοινωνίας με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη.

Προς αυτή την κατεύθυνση ήταν και η παρέμβαση του προς το Υπουργείο Άμυνας, για να παραδώσει τα στοιχεία που ζητούσε η Ελεγκτική Υπηρεσία, ενώ το θέμα το συζήτηση προσωπικά με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη, σε συνάντηση που είχαν στο Προεδρικό Μέγαρο. Πριν την προεδρική παρέμβαση, το Υπουργείο Άμυνας αρνήθηκε να παραδώσει τα στοιχεία, στηριζόμενο σε Γνωμάτευση που εξασφάλισε από τον Γενικό Εισαγγελέα. Πράγμα που είχε γίνει και στο παρελθόν, επί προηγούμενης Κυβέρνησης, για το ζήτημα των φακέλων του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος.

Η παρέμβαση Χριστοδουλίδη, κατέδειξε πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θα αποφύγει τις συγκρούσεις, και δη με τον Γενικό Ελεγκτή, ο οποίος χαίρει εκτίμησης, ανάμεσα στους πολιτευτές και τους ψηφοφόρους που τον στήριξαν προεκλογικά, όπως ο διάβολος το λιβάνι και σε αυτό το πλαίσιο επέλεξε να διατηρήσει ισορροπίες.

Ένα άλλο θέμα που προκάλεσε την κριτική από την κοινή γνώμη, ήταν αυτό των πυρκαγιών. Στη μεγαλύτερη πυρκαγιά του φετινού καλοκαιριού, αυτή που ξεκίνησε από την Άλασσα στις αρχές Αυγούστου, υπήρξε έντονη κριτική για το γεγονός ότι αυτή ενώ τέθηκε υπό έλεγχο, 24 ώρες μετά περίπου ξέφυγε και κατέκαψε σχεδόν τριπλάσια έκταση, φτάνοντας μέχρι την Αψιού.

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, θορυβημένος από τη συγκεκριμένη πυρκαγιά, έσπευσε πρώτος από τους πολιτειακούς αξιωματούχους στο Συντονιστικό Κέντρο της Πυροσβεστικής το βράδυ της Παρασκευής. Ακολούθησε η υπουργός Δικαιοσύνης το ίδιο βράδυ, όταν και η πυρκαγιά τέθηκε υπό έλεγχο μέχρι το πρωί του Σαββάτου.

Την Κυριακή το μεσημέρι ωστόσο, από μια αναζωπύρωση η πυρκαγιά ξέφυγε και κατέκαψε τεράστιές εκτάσεις, ενώ κινδύνευσαν τρία χωριά της περιοχής. Με τον ίδιο τον Πρόεδρο να απουσιάζει από την Κύπρο από το Σάββατο για τις θερινές του διακοπές, το βάρος έπεσε στην αρμόδια υπουργό, οι χειρισμοί της οποίας τέθηκαν στο στόχαστρο της δημόσιας κριτικής.

Μάλιστα πληροφορίες ήθελαν τον Νίκο Χριστοδουλίδη να μην είναι ευχαριστημένος με την απόδοση της Άννας Κουκκίδου Προκοπίου, ωστόσο δεν προχώρησε σε οποιαδήποτε ενέργεια, πέραν από το να δώσει οδηγίες για να υπάρξει το συντομότερο δυνατό βελτίωση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων και ιδιαίτερα του συντονισμού μεταξύ Πυροσβεστικής και Τμήματος Δασών.

Παραμονές δεκαπενταύγουστου ξέσπασε το σήριαλ Κανάρη-Γιαννάκη, με τις ανταλλαγές επιστολών και τη δημοσιοποίηση τους, από την υπουργό και τη Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας. Υπενθυμίζεται πως το ζήτημα προέκυψε μετά από μια σειρά αναρτήσεων από parody account στο X (Twitter) με το όλο θέμα να λαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Το γεγονός ότι η υπουργός και η Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου, ήταν οι πρωταγωνίστριες μιας κόντρας που έκανε ζημιά στην εικόνα της Κυβέρνησης, προκάλεσε τον εκνευρισμό του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο οποίος αμέσως μετά την αργία του δεκαπενταύγουστου, κάλεσε στο Προεδρικό και τις δύο για να δώσουν εξηγήσεις. Πολλοί εκτιμούσαν πως ο Νίκος Χριστοδουλίδης, θα προέβαινε ακόμα και στην απομάκρυνση και των δύο από το Υπουργείο Υγείας, κάτι που τελικά δεν συνέβη. Αντιθέτως, μέσα από το διάλογο και τις αμοιβαίες εξηγήσεις που δόθηκαν, έπεσαν οι τόνοι, ενώ δεν υπήρξε καμία νέα δημόσια παρέμβαση από τις δύο κυρίες.

Και εδώ, δηλαδή, ο Νίκος Χριστοδουλίδης επιχείρησε να χαμηλώσει τους τόνους και απέφυγε τις τολμηρές αποφάσεις, που ενδεχομένως να έλυναν οριστικά το πρόβλημα, το οποίο πάντως παραμένει εντός του Υπουργείου, αφού οι σχέσεις των Κανάρη-Γιαννάκη δεν έχουν αποκατασταθεί.

Χωρίς ο ίδιος να ρίξει λάδι στη φωτιά, και επιτυγχάνοντας μια διεθνή κατακραυγή, που ενδεχομένως να ήταν πιο επιδραστική, από δικές του αυστηρές δηλώσεις που θα έλεγαν τα αυτονόητα, επέλεξε να διαχειριστεί και την κρίση που ξέσπασε στην Πύλα, με την επίθεση από Τούρκους και Τουρκοκύπριους στους κυανόκρανους.

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, επέλεξε την οδό της ψυχραιμίας, άνοιξε διαύλους επικοινωνίας και συνεννόησης με διεθνής παράγοντες εντός και εκτός Ευρώπης και αφού συγκάλεσε σύσκεψη στο Προεδρικό, όπου κατέγραψε την πλήρη εικόνα, διαχειρίστηκε το ζήτημα με τρόπο που χαρακτηρίσθηκε κι από τους ηγέτες της αντιπολίτευσης, ως επιτυχημένος, μετά και από την πρόσφατη συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου.

Αναμφίβολα, το Μεταναστευτικό αποτελεί μια διαρκή κρίση που εδώ και χρόνια δεν έτυχε των ορθών χειρισμών και η ευθύνη δεν βαραίνει την παρούσα Κυβέρνηση. Ωστόσο ο Νίκος Χριστοδουλίδης και η Κυβέρνηση του κλήθηκαν να διαχειριστούν τη μεγαλύτερη κρίση από τότε που ξεκίνησε να αποτελεί πρόβλημα το Μεταναστευτικό. Η απόφαση της Κυβέρνησης, να δώσει τέλος στην γκετοποίηση της Χλώρακας, με την εφαρμογή των Διαταγμάτων και των Νόμων, προκάλεσε την αντίδραση των μεταναστών.

Ακολούθησαν οι αντιδράσεις και οι διαδηλώσεις των κατοίκων της Χλώρακας, με την κατάσταση να βγαίνει εκτός ελέγχου το βράδυ της 27ης Αυγούστου. Αλλεπάλληλες επιθέσεις σε Ελληνοκύπριους και αλλοδαπούς, πογκρόμ σε σπίτια, ζημιές σε αυτοκίνητα συνέθεσαν ένα πρωτοφανές σκηνικό για τα κυπριακά δεδομένα. Η συνέχεια δόθηκε την επόμενη ημέρα με τη συγκέντρωση των αλλοδαπών, τις γνωστές απειλές, ότι θα γυρίσουν την Πάφο ανάποδα, το γνωστό φιάσκο με τη συνάντηση της υπουργού και του Αρχηγού με τον Σύρο που εναντίον του εκκρεμούσε σωρεία ενταλμάτων και την κορύφωση το βράδυ με τα νέα σοβαρά επεισόδια, με μολότοφ, πέτρες, δακρυγόνα και την γνωστή υπόθεση απαγωγής Εθνοφρουρού από Σύρους.

Την επόμενη ημέρα το πρωί και με όλο το βάρος πλέον να βρίσκεται στην Κυβέρνηση, λόγω και της εμπλοκής της υπουργού, η οποία παρά το γεγονός ότι το βράδυ της Δευτέρας βρισκόταν στη Χλώρακα, τα επεισόδια δεν αποφεύχθηκαν. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, όπως και στην περίπτωση της κας. Κανάρη, δεν έλαβε καμία βεβιασμένη απόφαση. Αντιθέτως, έθεσε ως μείζον ζήτημα να χαμηλώσουν οι τόνοι, την ώρα που πολλοί εκτιμούσαν πως θα λάμβανε πολύ πιο τολμηρές αποφάσεις, που θα άγγιζαν την υπουργό και τον Αρχηγό.

Το ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε και πέντε ημέρες μετά. Την περασμένη Παρασκευή, ακολούθησαν τα ακόμα πιο σοβαρά επεισόδια στη Λεμεσό, με την Αστυνομία να έχει ενώπιον της όλες τις πληροφορίες που καθιστούσαν την εκδήλωση των ακροδεξιών ως υψηλού κινδύνου. Ωστόσο η κατάσταση ξέφυγε από πολύ νωρίς, με τα γνωστά ντροπιαστικά αποτελέσματα, τον τραυματισμό Κύπριων, αλλοδαπών μεταναστών και τουριστών, τα πογκρόμ σε καταστήματα αλλοδαπών και τις δεκάδες φωτιές σε όλη την έκταση του παραλιακού από το Παλιό Λιμάνι μέχρι τον ΓΣΟ, στη Γλάσδτωνος και την Ανεξαρτησίας.

Και πάλι ο Νίκος Χριστοδουλίδης, δεν ενήργησε εν βρασμώ. Συγκάλεσε νέα σύσκεψη όπου ενημερώθηκε από τους αρμοδίους για το τι συνέβη. Υπήρξε άλλωστε και το γνωστό βίντεο με τον ίδιο να απευθύνεται σε έντονο ύφος στην πολιτική και την επιχειρησιακή ηγεσία της Αστυνομίας για την κατάσταση. Και πάλι πολλοί εκτιμούσαν πως Αρχηγός και υπουργός θα απομακρύνονταν.

Κι ενώ όλοι ανέμεναν τις ανακοινώσεις, ο Πρόεδρος και οι συνεργάτες του αποφάσισαν πως δεν θα γίνει καμία επίσημη δήλωση ή ενημέρωση για το περιεχόμενο της σύσκεψης. Και πάλι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιχείρησε να ρίξει τους τόνους και να δώσει άλλη μια ευκαιρία.

Το συμπέρασμα

Συμπερασματικά, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, τείνει να μη λαμβάνει εν βρασμώ αποφάσεις και να δίνει χρόνο, ενδεχομένως για να έχει πιο ολοκληρωμένη εικόνα και πιο καθαρό μυαλό, πριν λάβει μια απόφαση που ενδεχομένως μελλοντικά να μην αποδειχθεί η ορθή. Αυτό ενδεχομένως σε κάποιες περιπτώσεις να λειτούργησε θετικά για τον ίδιο και άλλοτε αρνητικά.

Άλλωστε στα τελευταία γεγονότα της Χλώρακας και της Λεμεσού, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ουσιαστικά έχει πλέον αναλάβει και μέρος της ευθύνης στο απευκταίο σενάριο, να επαναληφθούν οι αποκρουστικές εικόνες των επεισοδίων.