Οι πολλές διαστάσεις του μεταναστευτικού, η ανάγκη για ενσωμάτωση και η βία

Είναι ξεκάθαρο πως το μεταναστευτικό δεν μπορεί να λυθεί από τη μία ημέρα στην άλλη. Είναι πολυσύνθετο ζήτημα, με πάρα πολλές παραμέτρους, στο οποίο έχουν εμπλοκή διεθνείς οργανισμοί, τρίτες χώρες, μη κρατικοί παράγοντες, κυκλώματα, και η Κυπριακή Δημοκρατία για πολλά θέματα δεν αποφασίζει μόνη της, καθώς δεσμεύεται από διεθνείς υποχρεώσεις.

Το μεταναστευτικό έχει επίσης πολλές διαστάσεις. Την ανθρωπιστική, την οικονομική, τη διάσταση της ασφάλειας. Κρύβει μέσα του προσφυγιά, κρύβει μέσα του εκμετάλλευση. Δεν είναι επίπεδο και δεν μπορεί να λαμβάνεται υπόψη μόνο μία παράμετρος. Είναι συνεχές, καθώς οι ροές, παρά τις κατά καιρούς αυξομειώσεις, δεν σταματούν ποτέ και, στην περίπτωση της Κύπρου, πλήρως εργαλειοποιημένο από την Τουρκία, η οποία εκμεταλλεύεται αυτούς τους ανθρώπους για να μας δημιουργήσει προβλήματα, φροντίζοντας να τους διοχετεύσει στις ελεύθερες περιοχές από τη στεριά ή τη θάλασσα.

Όσοι αντικρίζουν το ζήτημα ψύχραιμα, αναγνωρίζουν ότι δεν μπορεί να γίνει κάποιο θαύμα παρά μόνο προσπάθειες σταδιακής αντιμετώπισης. Οι αιτήσεις για άσυλο είναι συσσωρευμένες, προστίθενται καινούριες και είναι χρονοβόρα η εξέτασή τους, ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχει συνεργασία από τους αλλοδαπούς, πολλοί εκ των οποίων έχουν από το κράτος την παράλογη απαίτηση να ικανοποιήσει τις υποσχέσεις που τους έδωσαν οι διακινητές τους. Και ούτε μπορούν εύκολα να γίνουν καλύτερες οι συνθήκες γι’ αυτούς, όταν ο όγκος τους είναι τεράστιος σε σχέση με τον πληθυσμό και οι υποδομές περιορισμένες.

Τους τελευταίους μήνες και με την ανάληψη της εξουσίας από τη νέα Κυβέρνηση, έγιναν βήματα και ενέργειες προς τη σωστή κατεύθυνση. Δέχθηκαν χτυπήματα τα κυκλώματα των μεταναστών, με συλλήψεις ατόμων που εμπλέκονται στη διακίνηση και σε άλλες πτυχές, είδαμε περισσότερες καταδίκες και υπάρχει μια γενικότερη αίσθηση αποφασιστικότητας. Έγιναν κάποιες επαναπροωθήσεις προς Λίβανο, αυξήθηκαν αισθτητά οι αναχωρήσεις και επιταχύνθηκε αρκετά η εξέταση αιτήσεων.

Παράλληλα, η Κυβέρνηση ολοκλήρωσε το νομοθετικό έργο για τη δημιουργία Υφυπουργείου Μετανάστευσης και το προώθησε στη Βουλή, με στόχο οι σχετικές υπηρεσίες να συγκεντρωθούν κάτω από μία διοίκηση, γεγονός που αναμένεται, όταν εφαρμοστεί, να διευκολύνει σε κάποιο βαθμό τη διαχείριση της κατάστασης. Το Υφυπουργείο θα ασχολείται με ζητήματα αποτροπής των παράνομων ροών και καταπολέμησης των δικτύων, τη διαχείριση των αιτήσεων ασύλου, τις επιστροφές, καθώς και ζητήματα ένταξης όσων παραμένουν στην Κύπρο.

Η τελευταία εξαγγελία αφορούσε την αντιμετώπιση του ζητήματος της παράνομης διαμονής αλλοδαπών σε συγκρότημα στη Χλώρακα. Έγινε, δηλαδή, η αρχή για αντιμετώπιση μιας πονεμένης ιστορίας. Δεν είναι τους τελευταίους μήνες που καταγράφεται πολύ μεγάλη συγκέντρωση αλλοδαπών στην Χλώρακα, αλλά τα τελευταία χρόνια. Και αυτή δεν αφορά μόνο το συγκρότημα που κρίθηκε ακατάλληλο για ανθρώπινη διαβίωση αλλά ολόκληρη την κοινότητα, που διαμαρτύρεται διαχρονικά για γκετοποίησή της. Μία κατάσταση που επιτράπηκε να δημιουργηθεί, με αποτέλεσμα αφενός να αλλάζει η δημογραφία του χωριού και αφετέρου να μην υπάρχουν οι συνθήκες για σωστή ενσωμάτωση των μεταναστών στην τοπική κοινωνία. Από την προηγούμενη Κυβέρνηση εκδόθηκε και διάταγμα που απαγόρευε την εγκατάσταση άλλων αλλοδαπών στην κοινότητα, αναγνωρίζοντας το πρόβλημα, ωστόσο η κατάσταση όχι απλώς δεν εξομαλύνθηκε, αλλά μετανάστες ζούσαν υπό άθλιες συνθήκες, σε διαμερίσματα χωρίς ρεύμα και νερό.

Γίνεται κατανοητό πως, ακόμη και μετά την πλήρη εκκένωση του συγκροτήματος διαμερισμάτων, στη Χλώρακα θα παραμείνει μεγάλος αριθμός αλλοδαπών, αφού εκεί εντοπίστηκαν λίγα περισσότερα από 200 άτομα, ενώ υπάρχουν αναφορές πως στο χωριό κατοικεί πολλαπλάσιος αριθμός αλλοδαπών με διάφορα καθεστώτα, ενώ δεν είναι ξεκάθαρο πού πήγαν όσοι έφυγαν για να αποφύγουν την καταγραφή από τις Αρχές. Γι’ αυτό και η λύση δεν θα βρεθεί με την μετεγκατάσταση των συγκεκριμένων ανθρώπων.

Η λύση για το μεταναστευτικό, όχι μόνο στη Χλώρακα αλλά σε ολόκληρη την Κύπρο, θέλει χρόνο. Θέλει, επίσης, αποτελεσματικούς χειρισμούς από τις Αρχές, αλλά και όραμα. Συνεργασία με τους εταίρους μας και επιτάχυνση στο εσωτερικό. Να αποτρέπονται οι ροές, να γίνονται επιστροφές όσων δεν πληρούν τα κριτήρια και να υπάρχει πραγματικός σχεδιασμός για όσους θα παραμείνουν στο νησί μας, ώστε να μπορούν να ενσωματώνονται στις τοπικές κοινωνίες και να αποτελούν κομμάτι τους.

Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την ενσωμάτωση φαίνεται να υπάρχει τεράστιο πεδίο βελτίωσης, καθώς είναι ξεκάθαρο πως ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αλλοδαπών στην Κύπρο ζουν σε ένα παράλληλο κόσμο από την υπόλοιπη κοινωνία. Έναν κόσμο που υπάρχει σε συγκεκριμένες γειτονιές, σε περιορισμένους εργασιακούς χώρους, σε μια άλλη γλώσσα. Και αυτό ισχύει, μάλιστα, και για το άλλο άκρο του τόξου της μετανάστευσης στην Κύπρο, αυτό των επενδυτών και των εύπορων αλλοδαπών, που πολύ συχνά επίσης δεν μιλούν Ελληνικά, δεν συναναστρέφονται με ντόπιους και δεν γνωρίζουν τίποτα για την χώρα που τους φιλοξενεί. Στην απουσία ενσωμάτωσης τέμνονται όλοι οι αυτοί οι κόσμοι και από την απουσία ενσωμάτωσης εκπηγάζει η καχυποψία που καλλιεργείται σε κοινωνικό επίπεδο.

Η Κυβέρνηση φαίνεται να έχει την αποφασιστικότητα να αλλάξουν τα πράγματα στο μεταναστευτικό. Όμως μέχρι να το πετύχει αυτό δεν μπορεί να επικρατούν συνθήκες αναρχίας. Δεν ζούμε στη ζούγκλα κι ούτε επιτρέπεται σε κανένα να συμπεριφέρεται σαν άγριο ζώο, όταν δεν του αρέσει μία κατάσταση ή αισθάνεται αδικία. Τόσο οι Κύπριοι, όσο και οι ξένοι φιλοξενούμενοι δεν δικαιολογούνται να καταφεύγουν σε άσκηση ή υποκίνηση βίας. Ακόμη χειρότερα, δεν δικαιολογούνται οι Αρχές να υποτιμούν κινδύνους, να κάνουν λάθος επιχειρησιακά σχέδια και να επιτρέπουν τη βία, από όπου κι αν προέρχεται. Η βία γεννά περισσότερη βία. Και η βία είναι το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε στις προσπάθειες επίλυσης του γόρδιου δεσμού του μεταναστευτικού.