Τέσσερις ταυτοποιήσεις αγνοουμένων σε ένα μήνα-Έκκληση για πληροφορίες

Τη διαβεβαίωση ότι θα συνεχίσουν απ’ όπου μπορούν να εργάζονται για να πιεστεί η Τουρκία να δώσει πληροφορίες και να επιτρέψει πρόσβαση στα στοιχεία που έχει για το θέμα των αγνοουμένων, έδωσαν σήμερα οι απόδημοι κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης που έτυχαν για το θέμα των αγνοουμένων κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Συνεδρίου Κυπρίων της Διασποράς που πραγματοποιείται στη Λευκωσία.

Τονίστηκε επίσης ότι θα πρέπει να δοθεί η απαραίτητη βοήθεια στη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων (ΔΕΑ) για να μπορέσει να ολοκληρώσει το έργο της, η οποία παρά την εξεύρεση σχεδόν του μισού αριθμού των ατόμων που αγνοούνται, δεν μπορεί να προχωρήσει με γοργούς ρυθμούς και τονίστηκε ότι είναι πολύ σημαντική η εμπλοκή του ευρωπαϊκού και διεθνούς παράγοντα ενώ η δραματική μείωση στον εντοπισμό λειψάνων στα κατεχόμενα και συνακόλουθη πτώση των ταυτοποιήσεων DNA οφείλεται στην καταστροφή των χώρων ταφής και τη σκόπιμη μετακίνηση λειψάνων.

Στους σύνεδρους μίλησε η Επικεφαλής για Ανθρωπιστικά Θέματα Αγνοουμένων και Εγκλωβισμένων, Άννα Αριστοτέλους η οποία τόνισε ότι «όραμά μας είναι να μην έχουμε αγνοούμενους, να επιτύχουμε την ειρηνική συνύπαρξη όλων των πολιτών και τη βιώσιμη ειρήνη και ενότητα που προάγει το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και διαφορετικότητας όλων».

Μίλησε για τις εξελίξεις της Υπηρεσίας Ανθρωπιστικών Θεμάτων Αγνοουμένων, Πεσόντων και Εγκλωβισμένων στα θέματα που αφορούν τις εν λόγω ευάλωτες ομάδες μας, από τις  6 Ιουνίου 2023 που διορίστηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ως Επικεφαλής της Υπηρεσίας και είπε ότι η μεγαλύτερη πληγή που προκάλεσε η τουρκική εισβολή και η συνεχιζόμενη κατοχή της Κύπρου, και που παραμένει ανοικτή, «είναι η τραγωδία των αγνοουμένων και των οικογενειών τους, χωρίς να ξεχνούμε τους πεσόντες, αιχμαλώτους, εγκλωβισμένους και εκτοπισθέντες μας».

Κύριος στόχος είναι η εξακρίβωση της τύχης κάθε αγνοούμενου που χάθηκε κατά την Τουρκική Εισβολή το 1974 και τις διακοινοτικές συγκρούσεις της περιόδου 1963-1964, ανέφερε η κ. Αριστοτέλους. «Στόχος μας πλέον όπως έχω αναφέρει είναι οι μηδέν αγνοούμενοι. Στους καταλόγους καταγράφονται 1,619 αγνοούμενοι συνεπεία της Τουρκικής Εισβολής του 1974 και 44 αγνοούμενοι των διακοινοτικών συγκρούσεων της περιόδου 1963-1964. Από τη δεκαετία του 1990 πραγματοποιούνται ανασκαφές και εκταφές, ενώ πέραν του 50% των υποθέσεων αγνοουμένων εξακολουθούν να εκκρεμούν μέχρι σήμερα».

Αναφερόμενη στη στρατηγική της Υπηρεσίας Ανθρωπιστικών Θεμάτων Αγνοουμένων, Πεσόντων και Εγκλωβισμένων, είπε ότι η Υπηρεσία υπάγεται απευθείας στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας αποδίδοντας και τη δέουσα σημασία που απαιτούν αυτά τα ευαίσθητα και σημαντικά θέματα, ώστε να αντιμετωπίζονται και να επιλύονται τα αλληλένδετα και πολύπλοκα προβλήματα των ευάλωτων ομάδων, με τον πιο αποτελεσματικό και αμεσότερο τρόπο. «Όραμά μας είναι να μην έχουμε αγνοούμενους, να επιτύχουμε την ειρηνική συνύπαρξη όλων των πολιτών και τη βιώσιμη ειρήνη και ενότητα που προάγει το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και διαφορετικότητας όλων», ανέφερε.

Αποστολή μας, συνέχισε, «είναι ο εντοπισμός, η ταυτοποίηση και διακρίβωση της τύχης ενός εκάστου των αγνοουμένων μας θέτοντας επιτέλους ένα τέλος στην αγωνία των συγγενών τους και αποκαλύπτοντας την αλήθεια. Σε αυτή περιλαμβάνεται και η αποτελεσματική διαχείριση και αντιμετώπιση των προβλημάτων των εγκλωβισμένων μας, μέσα από τη συνεργασία και το συντονισμό με κρατικούς και άλλους αρμόδιους φορείς».

Ο νέος στόχος της Υπηρεσίας, σημείωσε, είναι η ενίσχυση των προσπαθειών μας σε όλα τα σχετικά θέματα τα οποία χειρίζεται η Υπηρεσία, με έναν πιο ενεργό ρόλο και με διαφοροποίηση της προσέγγισης η οποία έχει στο επίκεντρό της τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Συγκεκριμένα, τα θέματα που αφορούν τους αγνοούμενους και τους συγγενείς τους, καθώς και τα προβλήματα των εγκλωβισμένων μας αντιμετωπίζονται άμεσα, ως ανθρωπιστικό ζήτημα και η επίλυση αναζητείται στη βάση της διασφάλισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους

Ενθάρρυνση πολιτών να μιλήσουν, νέο φιλικό δίκτυο επικοινωνίας

Επίσης, σε κάθε ευκαιρία ή βήμα ενθαρρύνουμε, είπε, τους πολίτες να μιλήσουν για πληροφορίες που κατέχουν σε σχέση με την τύχη των αγνοουμένων.

Προς αυτή την κατεύθυνση οι προσπάθειες είναι εντατικές, σημείωσε, προσθέτοντας ότι «κάθε πληροφορία που λαμβάνουμε, ακόμα και μια απλή αναφορά, διερευνάται». «Αναπτύξαμε ένα δίκτυο επικοινωνίας φιλικό προς τους πολίτες αφού δεν χρησιμοποιούμε πλέον τις μεθόδους λήψης κατάθεσης που ίσχυαν προηγουμένως, οι οποίες παραπέμπουν σε αστυνομικές νοοτροπίες με ανακριτικό προφίλ. Αλλάζοντας τον τρόπο προσέγγισης σε πιο φιλικό προς τους πολίτες - πληροφοριοδότες, αυξήθηκε η ροή πληροφοριών με θετικά αποτελέσματα και ήδη σε ένα μήνα είχαμε 4 ταυτοποιήσεις», είπε.

Επίσης, αναπτύχθηκε συνεργασία, σε σταθερή βάση, έχοντας επαφές με παιδιά των αγνοουμένων, καθώς και με την Ομάδα Πρωτοβουλίας παιδιών αγνοουμένων με σκοπό τη στήριξη τους. Στη βάση αυτής της διαδικασίας, άρχισε η κατάρτιση καταλόγου των παιδιών των αγνοουμένων, ο οποίος δεν υπήρχε, με αποτέλεσμα να είναι παραμελημένα.

Σκοπός η επίλυση των προβλημάτων των εγκλωβισμένων

Από τους πρώτους δύο μήνες ανάληψης των καθηκόντων της, σημείωσε, πραγματοποίησε επισκέψεις στα κατεχόμενα χωριά μας όπου διαβιούν εγκλωβισμένοι μας και επανεγκατεσταθέντες, στο Ριζοκάρπασο και στα Μαρωνίτικα χωριά για να ακούσει από κοντά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με σκοπό την άμεση και αποτελεσματική επίλυση τους.

Εδωσε ως παράδειγμα τα θέματα που αφορούν τη σίτηση τους αφού μετά που ενημερώθηκε για συγκεκριμένο θέμα, όντως διαπίστωσε «με κατ ’ιδίαν απροειδοποίητες επισκέψεις μου στις Αποθήκες Τροφίμων ότι τα τρόφιμα που τους αποστέλλονται δεν ήταν εντός προδιαγραφών και ζήτησα τον άμεσο τερματισμό της σύμβασης με τον συγκεκριμένο προσφοριοδότη». Προτίθεται επίσης να συναντηθεί, όπως ανέφερε, με διατροφολόγο του Υπουργείου Υγείας για να καταρτιστεί κατάλογος με τρόφιμα για ισορροπημένο διατροφολόγιο με θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες, ποσότητα και ποιότητα.

Παράλληλα ανέπτυξε δίκτυο στενών επαφών και επικοινωνίας με συγγενείς αγνοουμένων για ενημέρωση και παροχή πληροφοριών για τα θέματα που τους απασχολούν, καθώς και για τους αγνοούμενους συγγενείς τους.

Μέχρι σήμερα είπε, «έχουμε επιληφθεί σωρεία αιτημάτων από εγκλωβισμένους και συγγενείς αγνοουμένων και έχουμε ετοιμάσει προτάσεις για αναθεώρηση της υφιστάμενης ανθρωπιστικής βοήθειας αφού από το 2007 παραμένει η ίδια, καθώς και εισαγωγή νέων κινήτρων τα οποία θα συζητήσουμε με το Υπουργείο Οικονομικών».

Ψυχολογική στήριξη συγγενών αγνοουμένων

Για τους αγνοούμενους, είπε ότι σε περίπτωση εντοπισμού λειψάνων ακολουθείται συγκεκριμένη διαδικασία ενημέρωσης των οικείων τους η οποία έχει πλέον ανθρωπιστικό χαρακτήρα ώστε μέχρι την κηδεία η οικογένεια του πεσόντα να είναι, κατά το δυνατόν, ψυχολογικά προετοιμασμένη. Κάθε ένας από τους αγνοουμένους παραδίδεται στην οικογένεια του ένα μικρό οστεοφυλάκιο που περιέχει λίγα ή και περισσότερα οστά, δείγμα της τραγωδίας που χαρακτηρίζει τις περιπτώσεις των αγνοουμένων μας, είπε η κ. Αριστοτέλους, τονίζοντας την ίδια ώρα «ότι η Τουρκία έχει νομική και ηθική ευθύνη να συνεργαστεί και να προχωρήσει άμεσα στην εφαρμογή των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του 2001 και του 2014, υποβάλλοντας όλα τα στοιχεία και τις πληροφορίες που τηρούνται στα αρχεία του τουρκικού στρατού σχετικά με τους αγνοούμενους και τη σκόπιμη μετακίνηση των λειψάνων τους».

Ανέφερε ότι η δραματική μείωση στον εντοπισμό λειψάνων στα κατεχόμενα και συνακόλουθη πτώση των ταυτοποιήσεων DNA τα τελευταία χρόνια οφείλεται  στην καταστροφή των χώρων ταφής και τη σκόπιμη μετακίνηση λειψάνων, στο ότι η Τουρκία αρνείται την πρόσβαση στις πληροφορίες από τα στρατιωτικά της αρχεία, ιδιαίτερα στις πληροφορίες για τις μαζικές ταφές από τον τουρκικό στρατό μετά την εκκαθάριση των πεδίων μάχης και στα προβλήματα και στα εμπόδια σχετικά με τις ανασκαφές, τις εκταφές και τις έρευνες σε στρατιωτικές περιοχές, τα οποία εξακολουθούν να υφίστανται.

Ταυτόχρονα χαρακτήρισε ως «πολύ σημαντική» την εμπλοκή του ευρωπαϊκού και διεθνούς παράγοντα στην όλη μας προσπάθεια, καθώς και η σημαντική συμβολή των Κυπρίων της διασποράς για τη διαφώτιση, ευαισθητοποίηση και προώθηση του προβλήματος των αγνοουμένων στο διεθνή και ευρωπαϊκό χώρο.

Αιχμάλωτοι και Εγκλωβισμένοι

Αναφορικά με τους τους αιχμαλώτους από τις φυλακές της Τουρκίας οι οποίοι απολύθηκαν και επέστρεψαν στην Κύπρο μέχρι την 31/10/1974 ανέρχονται συνολικά στους 2,484, είπε. Από αυτούς, οι 481 επέλεξαν να παραμείνουν στις κατεχόμενες περιοχές, κοντά στην οικογένεια και τις πατρογονικές τους εστίες.

Ηλικιακά οι μικρότεροι αιχμάλωτοι οι οποίοι μεταφέρθηκαν στην Τουρκία ήταν 14 χρονών και ο μεγαλύτερος 70, σημείωσε.

Όσον αφορά τους εγκλωβισμένους και των εξαρτώμενων από αυτούς στις ελεύθερες περιοχές, καταβάλλεται «μεγάλη προσπάθεια για την άμεση  επίλυσή των προβλημάτων και προκλήσεων που αντιμετωπίζουν αναπτύσσοντας ένα ευρύ φάσμα δράσεων και δραστηριοτήτων, με στόχο τη βελτίωση και αναβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης τους», σημειώνοντας ότι η Υπηρεσία βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τους εγκλωβισμένους, είτε με προσωπικές επισκέψεις της στις κατεχόμενες περιοχές, είτε με συχνή προσωπική επικοινωνία μαζί τους και με την Υπηρεσία γενικότερα καθώς και με τα μέλη των οικογενειών τους στις ελεύθερες περιοχές.

Για τον αριθμό των εγκλωβισμένων, είπε ότι ενώ αρχικά ανερχόταν στις 20.000 Ελληνοκύπριοι και Μαρωνίτες, με τη σταδιακή εγκατάλειψη των χωριών τους, ο αριθμός των Ελληνοκυπρίων και Μαρωνιτών που διαβιούν σήμερα στα κατεχόμενα χωριά μας ανέρχεται σε 764 άτομα. Οι 341 είναι εγκλωβισμένοι και οι 423 επανεγκατεσταθέντες.

Αναφερόμενη στο ρόλο της, δήλωσε ότι συμμερίζεται «την αγωνία και το δράμα των συγγενών των αγνοουμένων» και διαβεβαίωσε ότι θα εργαστεί όπως και όλοι, «με όλες μας τις δυνάμεις, προκειμένου το μαρτύριο αυτό να τερματιστεί».

Απευθυνόμενη στους απόδημους, είπε ότι η συμβολή και ο ρόλος τους στις προσπάθειες που καταβάλλουμε είναι βαρύνουσας σημασίας. «Γιατί κουβαλάτε την Κύπρο μέσα σας, γιατί είστε οι καλύτεροι πρεσβευτές της πατρίδας μας», είπε, προσθέτοντας ότι η «αγαστή συνεργασία μας να είστε βέβαιοι ότι όχι μόνο θα συνεχιστεί αλλά θα αναβαθμιστεί και ενισχυθεί περαιτέρω, γιατί οι Κύπριοι της διασποράς, όλοι εσείς, δεν αποτελείτε κομμάτι της Κύπρου, είστε η Κύπρος».

Συμπερίληψη γυναικών αγνοούμενων στα στατιστικά δεδομένα

Σε δηλώσεις της εξάλλου, η κ. Αριστοτέλους είπε πως ήταν πολύ σημαντική η παρουσίαση ενώπιον των ομογενών της κατάστασης που αφορά το ευαίσθητο θέμα των αγνοουμένων και των συγγενών των αγνοουμένων, των αιχμαλώτων, των πεσόντων, των εγκλωβισμένων, και των επανεγκατεστηθέντων καθώς και των σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

«Εχουμε προβεί και έχουμε παρουσιάσει για πρώτη φορά αναλύσεις στατιστικών δεδομένων, στις οποίες περιλαμβάνουμε τις γυναίκες αγνοούμενες, ένα στοιχείο το οποίο συνήθως δεν αναφέρεται», είπε. Συγκεκριμένα, πρόσθεσε, οι γυναίκες αγνοούμενες ανέρχονται σε 118 εκ των οποίων έχουν ταυτοποιηθεί οι 26 και από τα 32 αγνοούμενα παιδιά έχουν ταυτοποιηθεί τα 16 με το μικρότερο να είναι 6 μηνών.

Ανάγκη για στήριξη ΔΕΑ, είπε ο Ν. Σεργίδης

Στην παρέμβασή του στο συνέδριο, ο Πρόεδρος της Παγκύπριας Οργάνωσης Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων, Νίκος Σεργίδης επεσήμανε την ανάγκη να δοθεί στη ΔΕΑ η βοήθεια που χρειάζεται για να φέρει σε αίσιο τέλος, πέρα την αποστολή της, είπε, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.

Ανέφερε ότι όλοι γνωρίζουν ότι η ΔΕΑ είναι μια ανεξάρτητη επιτροπή με διεθνή συμμετοχή και αναγνώριση, ένας ερευνητικός μηχανισμός που έγινε αποδεκτός από τουρκικής πλευράς και εργάζεται για την διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων και των Ε/Κ και των Τ/Κ. Σε αυτή θα πρέπει να τονιστεί ότι εργάζονται αρμονικά επιστήμονες και από τις δύο κοινότητες και είναι ενδεικτικό ότι μπορούν να δουλέψουν και να συνεργαστούν αρμονικά και αποτελεσματικά. Δυστυχώς, όμως τα αποτελέσματα είναι πολύ φτωχά και στα 20 χρόνια, παρόλο που εκτιμούμε τις προσπάθειές της, δεν  μπορούμε να πούμε ότι έχουν κάνει τόσα όπως έπρεπε.

Όπως είπε, δουλεύουν σωστά οι επιστήμονες και το προσωπικό, «αλλά το πρόβλημα είναι πιο ψηλά, σε εκείνους που δίνουν οδηγίες».  Τόνισε ότι δεν υπάρχει ακόμα η πολιτική απόφαση και βούληση που πρέπει να υπάρχει για να δοθούν τα στοιχεία  που πρέπει σε αυτή την επιτροπή. Τα στοιχεία, είπε, υπάρχουν και βρίσκονται στα αρχεία του τουρκικού στρατού και στα συρτάρια του τουρκοκυπριακού καθεστώτος.

«Εδώ είναι το πρόβλημα σήμερα των αγνοουμένων. Αν δεν μιλήσουν δεν θα προχωρήσει το έργο της επιτροπής. Εδώ χρειαζόμαστε τη βοήθεια όλων σας και του διεθνούς παράγοντα. Πρέπει η Τουρκία να υποχρεωθεί, να πειστεί, να αναγκαστεί, όποιο όρο θέλετε πέστε, να δώσει αυτά τα στοιχεία και αυτά μπορεί να γίνει με τις ενέργειες μας προς τις κυβερνήσεις, στα κράτη και οργανισμούς που μπορούν να πιέσουν την Τουρκία», σημείωσε.

Υπό άλλες συνθήκες, ανέφερε, «λυπάμαι και θα το πω, οι μισοί αγνοούμενοί μας θα μείνουν εσαεί αγνοούμενοι και αυτό δυστυχώς θα είναι όνειδος για όλους μας».

Η Διασπορά να πιέσει για πληροφορίες, λέει η Μ. Καλπουρτζή

Η Πρόεδρος της Πανελλήνιας Επιτροπής Γονέων και Συγγενών Αδήλωτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων Κυπριακής Τραγωδίας, Μαρία Καλπουρτζή ανέφερε ότι «στα ανθρωπιστικά, το ρολόι πετιέται, δεν το κοιτάμε, ιδιαίτερα στα συνέδρια είναι ένα θέμα το οποίο πρέπει να μας ακουμπάει, προφανώς το ξέρουμε όλοι, 49 χρόνια το ζούμε».

Απευθύνθηκε στους νέους και είπε ότι «με μεγάλη μας χαρά και τιμή θα θέλαμε να απευθυνθούμε λέγοντας τα συναισθήματα των συγγενών των αγνοουμένων. Παρόλα αυτά εκείνο που θα’θελα να τονίσω ότι ο εχθρός μας είναι εκτός από την Τουρκία, είναι ο χρόνος. Αρα από εσάς τί θέλουμε; Από τους Έλληνες της Διασποράς, περιμένουμε να μην αφήσουμε το θέμα να φθαρεί παραπάνω και πραγματικά να πιέσουμε με κάθε τρόπο να δοθούν οι πληροφορίες για να μπορέσει η ΔΕΑ και όλοι εμείς να κάνουμε το καθήκον και το έργο μας».

«Δεν σταματάμε, δεν υποχωρούμε πραγματικά μέχρι να βρεθεί και ο τελευταίος αγνοούμενος. Το ίδιο ζητάμε από όλους εσάς», ανέφερε.

Η Τουρκία να δώσει τις πληροφορίες που κατέχει, είπε ο Ν. Νεοκλέους

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Συγγενών Αγνοουμένων Ηνωμένου Βασιλείου, Νεοκλής Νεοκλέους είπε ότι όσο διανύουμε το 50ο έτος από την τραγωδία της Κύπρου, και λέμε ότι η Τουρκία θα πρέπει να δώσει τις πληροφορίες που κατέχει για το 1974 και να επιτρέψει πρόσβαση σε αρχεία, επίσης ο διεθνής παράγοντας θα πρέπει να ασκήσει πιέσεις στην Τουρκία, «όλα τα πρέπει μας, πολύ ορθά και δίκαια, όμως η ερώτηση πότε και πώς θα γίνουν όλα αυτά και ποιός ενδιαφέρεται ή έχει τη δύναμη να εξαναγκάσει την Τουρκία να κάνει αυτά που δεν έχει κάνει εδώ και 50 χρόνια». Οι νέοι αυτό είναι που πρέπει να κάνουμε, αλλά να είμαστε πολύ προσεκτικοί να μην χάσουμε και την υπάρχουσα διαδικασία που παρόλες τις δυσκολίες και τα πολύ αργά αποτελέσματα, κατάφερε τη διακρίβωση τη τύχης σχεδόν του ήμισυ των αγνοουμένων.

Θα συνεχίσει τις προσπάθειες η Ομογένεια για τους Αμερικανοούς πολίτες που είναι αγνοούμενοι

Τέλος ο Πρόεδρος της Παγκόσμιας Συντονιστικής Επιτροπής Κυπριακού Αγώνα (ΠΣΕΚΑ) Φίλιπ Κρίστοφερ αναφέρθηκε στους τέσσερεις Αμερικανούς πολίτες που ακόμη παραμένουν στη λίστα των αγνοουμένων και διαβεβαίωσε ότι η ομογένεια θα συνεχίσει τις προσπάθειές της από όπου μπορεί για να κινήσει το θέμα.