Η εξέλιξη της Ανώτερης Εκπαίδευσης στην Κύπρο τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια

Η Ανώτερη Εκπαίδευση στην Κύπρο έχει αναπτυχθεί με εξαιρετικά γοργούς ρυθμούς την τελευταία δεκαπενταετία. Αυτό που άλλοτε ήταν ένας προγραμματικός οραματισμός, να γίνει η χώρα μας ένα διεθνές περιφερειακό κέντρο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πραγματικότητα, αφού τόσο ξένοι όσο και Κύπριοι επενδυτές έχουν επιλέξει να επενδύσουν στην Ανώτερη Εκπαίδευση της Κύπρου. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός, ότι, αυτή τη στιγμή στην Κύπρο έχουμε 12 Πανεπιστήμια εγγεγραμμένα στο Μητρώο Ιδιωτικών Πανεπιστημίων και πέραν των 40 Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Χαρτογράφησης του Πεδίου Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου, που διενεργεί η Διεύθυνση Ανώτερης Εκπαίδευσης (ΔΑΕ) του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ), ο συνολικός αριθμός των φοιτητριών και φοιτητών στην Κύπρο, κατά το ακαδημαϊκό έτος 2021-22, είναι πέραν των 60.000. Από το σύνολο των φοιτητών/τριών μας, περίπου το 35% προέρχονται από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το 18% από Τρίτες Χώρες.

Η Ανώτερη Εκπαίδευση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για την υλοποίηση του οράματος της Ευρώπης 2030, για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Είναι ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο, της προετοιμασίας πολιτών με πολύπλευρη και καινοτόμα εκπαίδευση, οι οποίοι θα μπορούν να συνεισφέρουν στην κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου μας, που εδράζεται και ο στρατηγικός σχεδιασμός του ΥΠΑΝ για την Ανώτερη Εκπαίδευση της χώρας μας.

Βασική προτεραιότητά μας είναι η διασύνδεση της Ανώτερης Εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. Αξίζει να σημειωθεί, σε αυτό το πλαίσιο, ότι για πρώτη φορά επιχειρείται η επιστημονικά τεκμηριωμένη διασύνδεση των προσφερόμενων Προγραμμάτων Σπουδών των Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου με την αγορά εργασίας. Συγκεκριμένα, η ΔΑΕ έχει λάβει χρηματοδότηση ύψους 1,5 εκατομμυρίου ευρώ, για το έργο “Development of a National Graduate Tracking Mechanism and Design and Implementation of an Employers’ Skills Survey” στο πλαίσιο του ευρύτερου έργου «Αντιμετώπιση αναντιστοιχίας δεξιοτήτων μεταξύ Εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας», το οποίο αποτελεί μέρος της πρότασης της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Το εν λόγω έργο, το οποίο υλοποιείται για πρώτη φορά στην Κύπρο, είναι πολύ υποσχόμενο διότι αποσκοπεί στη δημιουργία ενός Εθνικού Μηχανισμού Παρακολούθησης Αποφοίτων Ανώτερης Εκπαίδευσης και παράλληλα στον σχεδιασμό και διενέργεια μίας Εθνικής Έρευνας Εργοδοτών (Employers’ Skill Survey) σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας σε γνώσεις, δεξιότητες και προσόντα. Ταυτόχρονα, χρηματοδοτείται η συμμετοχή της Κύπρου στην ευρωπαϊκή Έρευνα Παρακολούθησης Αποφοίτων, «Eurograduate». Οι εν λόγω έρευνες θα μας παρέχουν δεδομένα σε διαχρονική βάση σχετικά με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας σε γνώσεις, δεξιότητες και προσόντα, καθώς και για την επαγγελματική και κοινωνική πορεία των αποφοίτων μας. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών θα αποτελέσουν τη βάση για τη λήψη αποφάσεων και τον σχεδιασμό πολιτικών σε σχέση με τη βελτίωση ή/και αναθεώρηση υφιστάμενων Προγραμμάτων Σπουδών και τη δημιουργία νέων Προγραμμάτων στα Ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Περαιτέρω, τα αποτελέσματα αυτά θα αξιοποιηθούν από τις Διευθύνσεις Μέσης Εκπαίδευσης για αναθεώρηση των Αναλυτικών τους Προγραμμάτων.

Ένας άλλος στόχος που έχουμε θέσει ως Υπουργείο είναι η Διεθνοποίηση της Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου με σκοπό την προσέλκυση ξένων φοιτητών αλλά και νέων ερευνητών. Για τον σκοπό αυτό, το ΥΠΑΝ οργανώνει ημερίδες ενημέρωσης σε χώρες στόχους και συμμετέχει σε Διεθνείς Εκπαιδευτικές Εκθέσεις για την προβολή της Κύπρου ως ιδανικού προορισμού σπουδών. Επιπλέον, υπάρχει συνεργασία με τις πρεσβείες της Κυπριακής Δημοκρατίας στο εξωτερικό για τη πραγματοποίηση συναντήσεων μεταξύ κρατικών αξιωματούχων, τεχνοκρατών, ή/και εκπροσώπων των Ιδρυμάτων της Ανώτερης Εκπαίδευσης, στην Κύπρο ή στο εξωτερικό, έτσι ώστε μέσω της εκπαιδευτικής διπλωματίας να επιτύχουμε την υπογραφή Μνημονίων Συναντίληψης στον τομέα της Ανώτερης Εκπαίδευσης ή/και Συμφωνιών Αμοιβαίας Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών, με άλλα κράτη.

Πρόσθετα, το ΥΠΑΝ προσδίδει ιδιαίτερη σημασία και στην προώθηση του θεσμού των Ευρωπαϊκών Δικτύων Πανεπιστημίων που αποτελούν το μέλλον των Πανεπιστημίων της Ευρώπης. Για τον σκοπό αυτό, η Πολιτεία στηρίζει οικονομικά τα Πανεπιστήμια της Κύπρου, Δημόσια και Ιδιωτικά, που εξασφαλίζουν μέσα από πολύ ανταγωνιστικές διαδικασίες τη συμμετοχή τους ως πλήρη Μέλη των Δικτύων Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων. Οι συνέργειες, οι ανταλλαγές Καθηγητών, ερευνητών, φοιτητών/τριών και η από κοινού χάραξη πανεπιστημιακών προγραμμάτων σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο είναι διεργασίες που θα ενισχύσουν την πανεπιστημιακή εκπαίδευση του τόπου μας και τη συνεισφορά των Πανεπιστημίων στην ανάπτυξη της γνώσης, της έρευνας και της καινοτομίας.

Βασική μας προτεραιότητα είναι, επίσης, η διασφάλιση και βελτίωση της ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου. Η ίδρυση και λειτουργία του Φορέα (ΔΙΠΑΕ) είναι πολύ σημαντική, διότι πλέον τόσο τα Δημόσια όσο και τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια, όπως και οι Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, υποβάλλουν όλα τα προγράμματα σπουδών τους για αξιολόγηση και πιστοποίηση της ποιότητάς τους, η οποία γίνεται από Διεθνείς Επιτροπές εμπειρογνωμόνων εγνωσμένου κύρους στη βάση κριτηρίων ποιότητας που είναι εναρμονισμένα με τα κριτήρια Διεθνών Οργανισμών Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης. Συνεπώς, τόσο μέσω του Φορέας ΔΙΠΑΕ όσο και μέσω των πολιτικών που υιοθετεί το ΥΠΑΝ, τα Ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης της χώρας μας λειτουργούν στη βάση ευρωπαϊκών και διεθνών προτύπων και προδιαγραφών, προσφέροντας υψηλού επιπέδου εκπαίδευση στους/στις φοιτητές/φοιτήτριές μας.

Μια άλλη σημαντική παράμετρος, η οποία έχει συμπεριληφθεί στις προτεραιότητές μας, είναι και ο εκσυγχρονισμός του νομικού πλαισίου που διέπει την Ανώτερη Εκπαίδευση της χώρας μας, όπου κριθεί αναγκαίο, έτσι ώστε τα ιδρύματά μας να λειτουργούν στη βάση σύγχρονων, απλών, ευέλικτων και αποκεντρωτικών διαδικασιών και ταυτόχρονα, να διασφαλίζεται η ποιότητα και λογοδοσία τους.

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι, η Ανώτερη Εκπαίδευση της Κύπρου είναι ένας δυναμικός χώρος που συνεχώς μεταμορφώνεται, εξελίσσεται και επιδιώκει να συμβαδίζει με τα σύγχρονα κοινωνικά, οικονομικά και τεχνολογικά δεδομένα. Είμαι βέβαιη ότι στη βάση του στρατηγικού μας σχεδιασμού, αλλά και σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, η αναπτυξιακή πορεία της Ανώτερης Εκπαίδευσης στην Κύπρο θα συνεχιστεί και η χώρα μας θα αποτελεί κέντρο ακαδημαϊκής αριστείας, έρευνας και καινοτομίας.

Αθηνά Μιχαηλίδου

Υπουργός Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας