Θύμα της ζωής, θύμα και της εισβολής-Η τραγική ιστορία του Γιαννάκη και ο βομβαρδισμός του ψυχιατρείου

Είναι για να διερωτάται κανείς καμιά φορά, πόσο πόνο και θλίψη μπορεί να αντέξει ο άνθρωπος. Ιστορίες ανθρώπων, βγαλμένες μέσα από την κυπριακή πραγματικότητα μισό αιώνα πριν, που έγιναν ακόμα πιο τραγικές εκείνο τον μαύρο Ιούλιο του 1974. Άνθρωποι που βίωναν στο πετσί τους τον ρατσισμό, τον κοινωνικό αποκλεισμό και το βάρος του να είσαι διαφορετικός. Άνθρωποι, που τους αποτελείωσαν οριστικά οι βόμβες του Αττίλα.

Ο κύκλος μιας τέτοιας ιστορίας κλείνει σήμερα στο χωριό Κατύδατα της Επαρχίας Λευκωσίας, όπου φίλοι και συγγενείς του Γιαννάκη Χαραλάμπους, με 49 χρόνια καθυστέρηση, θα του απευθύνουν το ύστατο χαίρε. Ένα ύστατο χαίρε, όχι μόνο σε έναν εκ των πιο αθώων θυμάτων της τουρκικής εισβολής, αλλά και σε έναν άνθρωπο που ήταν θύμα άλλων καταστάσεων, καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Ο Γιαννάκης Χαραλάμπους γεννήθηκε στο χωριό Κατύδατα και ήταν το μεγαλύτερο παιδί μιας πενταμελούς οικογένειας, έχοντας δύο μικρότερες αδερφές. Σύμφωνα με την οικογένεια του, σε ηλικία τριών ετών, αρρώστησε και μια σειρά ενέσεων που του έκαναν οι γιατροί της εποχής, άρχισε να του δημιουργεί προβλήματα, με αποτέλεσμα να χάσει αρχικά την ομιλία του και σταδιακά να καταστεί αυτιστικός. Αυτό ήταν το πρώτο από τα πολλά άσχημα παιχνίδια που του επιφύλασσε η ζωή.

Σε ηλικία πέντε ετών, ο Γιαννάκης χάνει τον πατέρα του, ο οποίος σε ηλικία 29 χρονών, αρρωσταίνει βαριά και πεθαίνει. Πλέον μεγαλώνει στη μικρή κοινότητα των Κατύδατων με την μητέρα και τις δύο αδερφές του. Όταν πλέον ο Γιαννάκης γίνεται είκοσι χρονών, έχοντας και δύο αδερφές ανύπαντρες, η μητέρα του παίρνει την μεγάλη απόφαση.

Μεταναστεύει το 1968 μαζί με τις δύο αδερφές του στην Αυστραλία. Οι αυστηροί Νόμοι της Αυστραλίας, δεν επέτρεπαν τη μετανάστευση ατόμων με ειδικές ανάγκες και ως εκ τούτου ο Γιαννάκης μένει μόνος του πίσω στο χωριό, όπου συνεχίζει να ζει με τη γιαγιά και τον παππού. Εξάλλου το γεγονός ότι εντός της οικογένειας υπήρχε άτομο με τέτοια προβλήματα υγείας, αποτελούσε στίγμα εκείνη την εποχή και υπήρχε ο κίνδυνος οι αδερφές του να μείνουν ανύπαντρες.

Το σχέδιο της μητέρας του, ήταν να πάει στην Αυστραλία και αφού αποκαταστήσει της κόρες της να επιστρέψει στον Γιαννάκη. Πράγμα, ωστόσο, που δεν κατέστη εφικτό, λόγω των δύσκολων συνθηκών της εποχής.

Τέσσερα χρόνια μετά, το 1972, με τον παππού και τη γιαγιά πλέον σε μεγάλη ηλικία, νιώθουν ανήμποροι να τον φροντίσουν και έτσι λαμβάνεται άλλη μια σημαντική απόφαση για αυτόν. Ο Γιαννάκης θα πάει στη Λευκωσία, στο ψυχιατρείο Αθαλάσσας, για να ζήσει εκεί.

Άλλωστε, στην Κύπρο της δεκαετίας του 1970, ούτε δομές υπήρχαν, αλλά ούτε η στοιχειώδης μέριμνα για ανθρώπους σαν αυτό, με αυτισμό, συνεπώς ο εγκλεισμός του σε μια ψυχιατρική κλινική, ήταν η μοναδική επιλογή που υπήρχε. Μάλιστα, ο παππούς και η γιαγιά, παρά το γεγονός ότι ήταν ηλικιωμένοι και δύσκολα μπορούσαν να μετακινηθούν, τον επισκέπτονταν συχνά στο Ψυχιατρείο Αθαλάσσας, για να τον δουν και να του δώσουν λίγη χαρά.

Η 20 Ιουλίου βρίσκει τον Γιαννάκη εντός του Ψυχιατρείου Αθαλάσσας. Οι Τούρκοι χτυπούν ανηλεώς την περιοχή και οι βόμβες ναπάλμ που εκτοξεύονται από τα πολεμικά αεροσκάφη της τουρκικής αεροπορίας, πλήττουν δύο θαλάμους ασθενών. Το ψυχιατρείο είναι πλέον βομβαρδισμένο τοπίο. Ασθενείς τρέχουν δεξιά και αριστερά, άλλοι καίγονται από τις βόμβες, το προσωπικό προσπαθεί από τη μια να περιθάλψει όσους το έχουν ανάγκη και από την άλλη να προστατευθεί από τις βόμβες του Αττίλα.

Λίγες ώρες μετά το ψυχιατρείο Αθαλάσσας είναι ένα μέρος απόκοσμο. Τα ανέκφραστα πρόσωπα των ψυχικά ασθενών που επέζησαν, τα εγκαύματα, οι πληγές τους, τα κουρελιασμένα ρούχα τους και η ανέμελη περιφορά τους στα χαλάσματα και στους κρατήρες των βομβών, συνθέτουν ένα απίστευτα τραγικό σκηνικό... Εικόνες οι οποίες, όσα χρόνια κι αν περάσουν, δεν μπορούν να διαγράψουν από τη μνήμη τους όσοι βρεθήκαν στο σημείο και σήμερα είναι εν ζωή.

Όταν ο ουρανός έβρεχε βόμβες και το νοσηλευτήριο γινόταν κόλαση με τη φωτιά, οι γιατροί συμπαραστάθηκαν στους ασθενείς και παρέμειναν μαζί τους καθ' όλη τη διάρκεια της δοκιμασίας τους. Δεκάδες τραυματίες, ψυχικά ασθενείς, όλοι με εγκαύματα, περιφέρονταν στα γύρω χωράφια. Θάλαμοι του νοσοκομείου έγιναν παρανάλωμα του πυρός και καταστράφηκαν ολοσχερώς. Η επίθεση με βόμβες ναπάλμ από την τουρκική αεροπορία, είχε αποτέλεσμα τον θάνατο 31 ασθενών και δύο νοσηλευτών.

Ανάμεσα στους νεκρούς ασθενείς και ο Γιαννάκης. Αν και τα οστά του εντοπίστηκαν μόλις πέρυσι, η οικογένεια του όλα αυτά τα χρόνια γνώριζε πως έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών. Ο τραγικός του θάνατος, πέντε ημέρες μετά προκαλεί και τον αιφνίδιο θάνατο του παππού του, που δεν άντεξε στο άκουσμα της είδησης ότι ο εγγονός που ο ίδιος μεγάλωσε σαν πατέρας, είναι νεκρός.

Σήμερα, στον Ιερό Ναό Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στα Κατύδατα, πέραν από την κηδεία του Γιαννάκη Χαραλάμπους, τελείται και το 49ο μνημόσυνο του παππού του, Γιαννή Γεωργίου. Με αυτό τον τραγικό τρόπο, κλείνει ένας μεγάλος κύκλος και ολοκληρώνεται η θλιβερή ιστορία, ενός εκ των πιο αθώων θυμάτων της τουρκικής θηριωδίας. Ενός θύματος, που ήταν θύμα και για όλη του τη ζωή.