Κενό στο Νόμο της Αρχής κατά της Διαφθοράς-Δεν υποχρεώνει Εισαγγελία να ενημερώνει για τις αποφάσεις της

Την ανάγκη για τροποποίηση της νομοθεσίας, αναφορικά με την Αρχή κατά της Διαφθοράς διαπίστωσε η Επιτροπή Θεσμών της Βουλής, κατά την έναρξη της συζήτησής επί της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Κράτος Δικαίου, αφού, όπως φαίνεται, η Νομική Υπηρεσία δεν έχει υποχρέωση ενημέρωσης της Αρχής σε καμία άλλη περίσταση, εκτός εάν προκύπτει η ανάγκη να διακόψει ή να μην ξεκινήσει η Αρχή κάποια έρευνά της, λόγω παράλληλης διερεύνησης.

Το ζήτημα αναδείχθηκε κατά τη διάρκεια της παρέμβασης του Επιτρόπου Διαφάνειας, Χάρη Πογιατζή. Είχε προηγηθεί αναφορά της βουλεύτριας των Οικολόγων, Αλεξάνδρας Ατταλίδου, η οποία επεσήμανε πως το κόμμα της θεωρούσε πάντοτε πως η Αρχή κατά της Διαφθοράς πρέπει να έχει «δόντια» και ανακριτικές εξουσίες. Αυτό, επεσήμανε, πολεμήθηκε και καταψηφίστηκε, παρόλες τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν. Η δική της θέση, είπε, είναι πως με την κατάσταση που επικρατεί στην Κύπρο, χρειαζόμαστε μια δεύτερη Αρχή με ανακριτικές εξουσίες και υπενθύμισε σχετική πρόταση νόμου που υπέβαλε ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών.

Λαμβάνοντας τον λόγο, ο κ. Πογιατζής ανέφερε ότι η σύσταση είναι η Αρχή να διαθέτει τους οικονομικούς, ανθρώπινους και τεχνικούς πόρους. Όπως είπε, δεν συνάντησαν κάποιο πρόβλημα με τους οικονομικούς πόρους, ωστόσο παραμένει το πρόβλημα του προσωπικού. Διευκρίνισε ότι στην έκθεση αναφέρεται πως η Αρχή δεν έχει εξουσίες διεξαγωγής έρευνας, ούτε επιβολής κυρώσεων, λέγοντας πως είναι ένα λεκτικό με τον δικό τους τρόπο, καθώς εξουσίες διεξαγωγής έρευνας διαθέτουν.

«Ξέρουμε ότι εκκρεμεί μια πρόταση νόμου των Οικολόγων», είπε. «Την στηρίζουμε αλλά -ίσως αυτό που θα πω δεν θα αρέσει στην κ. Ατταλίδου- επειδή έχουμε αποφασίσουμε να επιδείξουμε πρώτα το έργο μας και να δείξουμε την αποτελεσματικότητα του έργου μας», ανέφερε, ενημέρωσαν την Υπουργό Δικαιοσύνης ότι, λόγω της ένστασης που φέρει η Νομική Υπηρεσία στην απόδοση ανακριτικών εξουσιών, επί του παρόντος δεν θα επιμείνουν. Σε αυτό το σημείο, η κ. Ατταλίδου ανέφερε πως «θα επιμένουμε εμείς», με τον κ. Πογιατζή να απαντά πως «θα επανέλθουμε όταν θα έχουμε απτό έργο να επιδείξουμε και να πείσουμε τους βουλευτές ότι πρέπει να μας δώσουν ανακριτικές εξουσίες».

Ακολούθως ο Χάρης Πογιατζής έθιξε το ζήτημα της στελέχωσης της υπηρεσίας του, σημειώνοντας ότι η Αρχή στελεχώνεται από εννέα άτομα, τα τρία με αγορά υπηρεσιών. Πρόκειται για άτομα που αποδίδουν και είναι εχέμυθα, εξήγησε, αλλά επίσης έχουν να διαχειριστούν 102 καταγγελίες αυτή τη στιγμή. Πρότεινε όπως μετατραπεί η Αρχή σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, κάτι που θα τους επιτρέπει να προσλάβουν το δικό τους προσωπικό και να εφαρμόζουν τους δικούς του κανόνες, λέγοντας ότι ζητήθηκε να προωθηθεί σχετικό νομοσχέδιο.

Στη συνέχεια, με αφορμή την πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ για τη χειραγώγηση αγώνων, που ψηφίστηκε πριν από μερικές ημέρες, για την υποχρέωση του Γενικού Εισαγγελέα να ενημερώνει την Επιτροπή Δεοντολογίας για τις υποθέσεις για τις οποίες παραπέμπονται από την Επιτροπή στο Νομική Υπηρεσία, σημείωσε είχε ακουστεί ότι η εξουσία είναι παρόμοια με αυτήν που έχει η Ανεξάρτητη Αρχή. Αλλά, όπως είπε, στην περίπτωση της Αρχής κατά της Διαφθοράς, η μοναδική υποχρέωση του Γενικού Εισαγγελέα είναι να ενημερώνει για τις υποθέσεις που προτίθενται να ξεκινήσουν να διερευνούν και τις σταματά, αλλά δεν υπάρχει καμία υποχρέωση για τις υποθέσεις που ξεκίνησαν και αποστέλλουν πορίσματα.

Σε αυτό το σημείο, ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Πασιουρτίδης, ανέφερε στον κ. Πογιατζή πως δικαιούνται να ζητούν ενημέρωση και ο Επίτροπος Διαφάνειας απάντησε «όχι», επειδή το άρθρο 10 της νομοθεσίας αναφέρεται σε συγκεκριμένες υποθέσεις κι όχι οποιαδήποτε υπόθεση. Ερωτώμενος από την κ. Ατταλίδου αν δεν έχουν δικαίωμα να μάθουν γιατί λήφθηκε η τάδε απόφαση επί της έρευνάς τους, ο κ. Πογιατζής απάντησε και πάλι αρνητικά, εξηγώντας ότι η ενημέρωση αφορά τις συγκεκριμένες υποθέσεις που σταματούν, γεγονός που έκανε τους βουλευτές να δηλώσουν ότι θα τροποποιήσουν τον νόμο, ώστε να ξεκαθαρίσουν το ζήτημα.

Σημειώνεται ότι, το άρθρο 10 του περί της Σύστασης και Λειτουργίας της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς Νόμου, αναφέρει αυτή τη στιγμή πως «η Αρχή, σε περίπτωση κατά την οποία έχει αρχίσει ποινική έρευνα, είτε από την Αστυνομία είτε από ποινικό ανακριτή, για πράξη διαφθοράς η οποία εμπίπτει στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, κατόπιν ενημέρωσης από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, δεν αρχίζει και/ή τερματίζει οποιαδήποτε αρξαμένη παράλληλη ενέργεια: Νοείται ότι, η Αρχή δύναται να ζητά και να λαμβάνει ενημέρωση αναφορικά με την πορεία των ως άνω υποθέσεων από το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας». Αυτή είναι, συνεπώς, η περίπτωση που προκύπτει υποχρέωση ενημέρωσης. Όταν, δηλαδή, τερματίζει ή δεν ξεκινά μία έρευνα, επειδή το πράττει άλλη Αρχή, δικαιούται να ενημερώνεται για την πορεία αυτής της έρευνας.

Ωστόσο, στο άρθρο 14, αναφέρεται πως η Αρχή, «σε περίπτωση κατά την οποία η ενδεχόμενη παράβαση δυνατόν να συνιστά ποινικό αδίκημα δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου ή της κειμένης νομοθεσίας, συντάσσει έκθεση και υποβάλλει αυτή, μαζί με όλα τα στοιχεία που βρίσκονται στην κατοχή της στο Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας», χωρίς οποιαδήποτε αναφορά για υποχρέωση ενημέρωσης για την πορεία της υπόθεσης, μετά την υποβολή των στοιχείων στον Γενικό Εισαγγελέα. Ως εκ τούτου, έγινε κατανοητό από τους βουλευτές, πως θα πρέπει το λεκτικό του άρθρου 10 να εισαχθεί και στο άρθρο 14, ώστε να προκύπτει ξεκάθαρα αυτή η υποχρέωση.

Σημειώνεται, ωστόσο, πως στην παρούσα φάση καμία έρευνα της Αρχής δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, για να προκύψει στην πράξη αυτό το πρόβλημα. Αντιθέτως, αυτό που ήδη συμβαίνει, είναι πως η Αρχή ενημερώνει τη Νομική Υπηρεσία για την πρόθεση έναρξης μιας συγκεκριμένης έρευνας, ώστε να διαπιστώσει ότι δεν διερευνάται παράλληλα το ίδιο θέμα από την Αστυνομία ή κάποια άλλη Αρχή. Αυτό ισχύει και για έρευνες που βρίσκονται σε εξέλιξη. «Μπορεί να φτάσουμε στο παρά πέντε της έκδοσης του πορίσματος», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Πογιατζής, και πάλι να υπάρξει αναστολή, επειδή θα αρχίσει άλλη έρευνα.