Το Μαρί μας έσεισε-Δεν είναι όμως σίγουρο αν μας συντάραξε αρκετά

Δεν ήταν μόνο η μεγάλη έκρηξη. Δεν ήταν τα συντρίμμια. Δεν ήταν ο σταθμός που έμοιαζε με χάρτινος. Ήταν ο θάνατος. Ήταν η πραγμάτωση το αδύνατου. Ήταν μια Δευτέρα που δεν έπρεπε να ξημερώσει ποτέ. Άλλη μια κηλίδα πόνου στους μαύρους μας Ιούληδες.

Η Δευτέρα που καταλάβαμε πως τίποτα δεν είναι δεδομένο. Πως το κράτος αυτό δεν προστατεύει τις ζωές των πολιτών του. Πως μπορεί να επιδείξει τέτοια αμέλεια, ώστε να προκαλέσει από μόνο του καταστροφικές εκρήξεις πολεμικού υλικού εν καιρώ ειρήνης. Πως δεν είναι ασφαλή τα παιδιά μας. Πως ούτε καν η απρόσκοπτη παροχή ηλεκτρισμού δεν πρέπει να θεωρείτε σίγουρη στην Ευρώπη του εικοστού πρώτου αιώνα. Πως δεν είναι πρόθυμο να παραδεχθεί τα λάθη του.

Πρώτα ήταν η σύγχυση κι ο πανικός. Το οστικό κύμα, το ρεύμα που δεν επανερχόταν. Οι ζωντανές συνδέσεις, ο βομβαρδισμός ειδήσεων. Οι τραυματίες στα νοσοκομεία και οι ουρές από αιμοδότες. Εκείνη η ανθρώπινη, η ενστικτώδης ελπίδα, πως κόντρα σε κάθε λογική, όλα θα πάνε καλά. Όμως τίποτα δεν πήγε καλά. Δεκατρείς άνθρωποι χάθηκαν με βάναυσο τρόπο την ώρα του καθήκοντος. Δεκατρείς άνθρωποι δεν υπήρχαν πια εξαιτίας μιας έκρηξης σε υλικό που «δεν εκρήγνυται» και που «θα μπορούσε να τοποθετηθεί σε κατοικημένη περιοχή». Δώδεκα οικογένειες ντύθηκαν στα μαύρα και μαύρισε η ψυχή όλης της Κύπρου.

Η καταραμένη εκείνη ημέρα γέμισε με θραύσματα καταστροφής την καρδιά μας. Οικογένειες έζησαν την απώλεια με τον πιο τραγικό τρόπο και αντί για κατανόηση, εισέπρατταν χλευασμό, σε μια προσπάθεια πολιτικής διαχείρισης της ασύγγνωστης αμέλειας.

Κι ύστερα ήρθε η έκρηξη της αγανάκτησης. Τα «Χριστόφια παραιτήσου» όχι απλώς από το πολιτικό σύστημα του τόπου αλλά από τους απλούς πολίτες. Αυτούς που κατασκήνωναν έξω από το Προεδρικό με ένα κερί αναζητώντας δικαίωση για τις δεκατρείς ψυχές. Αναζητώντας επούλωση στο συλλογικό τραύμα. Αναζητώντας ανάληψη πολιτικής ευθύνης.

Ήταν ίσως η πρώτη περίπτωση στην σύγχρονη πολιτική ιστορία του τόπου που η κοινωνία απαιτούσε τόσο έντονα λογοδοσία. Η έκρηξη στο Μαρί μας έσεισε με όλους τους δυνατούς τρόπους. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Κοινωνικά και πολιτικά. Συναισθηματικά και οικονομικά. Αποτέλεσε έναν σταθμό. Ένα σταθμό γεμάτο πόνο, ένα σταθμό που, τόσα χρόνια μετά, παραμένει ασφυκτικά γεμάτος με «αν» και «γιατί».

Τα πολιτικά αυτιά ήταν όμως κλειστά και, όπως θα μας έδειχνε ο χρόνος, όχι για τελευταία φορά. Το λαϊκό αίσθημα ουδέποτε ικανοποιήθηκε και για πάρα πολύ κόσμο, παρά τις καταδίκες, Δικαιοσύνη δεν αποδόθηκε ποτέ. Και, δυστυχώς, ούτε αυτό θα το βιώναμε για τελευταία φορά. Δεκατρείς άνθρωποι χάθηκαν, μια ολόκληρη χώρα καταστράφηκε και ακόμη δεν έχουμε δημιουργήσει αποτελεσματικούς μηχανισμούς διασφάλισης της διαφάνειας και της λογοδοσίας.

Τόσα χρόνια μετά από εκείνη την εθνική τραγωδία είναι ακόμη αμφίβολο αν έχουμε καταστεί σοφότεροι. Αν μπορούμε να θεωρούμε δεδομένη την προστασία της ανθρώπινης ζωής από το κράτος αυτό. Αν μπορούμε να θεωρούμε δεδομένη την ασφάλειά μας, τουλάχιστον στον βαθμό που αυτή περνά από το χέρι μας. Αν μπορούμε να θεωρούμε δεδομένες τις υποδομές μας. Κυρίως, όμως, αν στην ευρωπαϊκή Κύπρο του σήμερα, μπορούμε να θεωρούμε δεδομένη την υπεύθυνη ενάσκηση πολιτικής. Αν μπορούμε να θεωρούμε δεδομένη την ανάληψη ευθύνης. Αν μπορούμε να θεωρούμε δεδομένη την απόδοση Δικαιοσύνης, αν μπορούμε να θεωρούμε δεδομένες έστω τις συγνώμες.

Το Μαρί μας έσεισε. Δεν είναι όμως σίγουρο αν μας συντάραξε αρκετά.