Λίστες αναμονής, οριζόντιοι περιορισμοί, απουσία ελέγχου-Τα κυριότερα προβλήματα του ΓεΣΥ

Τέσσερα χρόνια έχουν περάσει, από την 1η Ιουνίου 2019, ημέρα κατά την οποία έχει τεθεί σε ισχύ η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στον τομέα της υγείας, το ΓεΣΥ και αν και είναι κοινώς αποδεχτό πως έχουν αλλάξει αρκετά πράγματα, όσον αφορά στην καθημερινότητα των ασθενών, αυτά τα χρόνια δεν ήταν ρόδινα στην εφαρμογή του σχεδίου. Μακρές λίστες αναμονής, περιορισμοί που επιβλήθηκαν, απουσία ελέγχου της ιατρικής πράξης, έλλειψη ενημέρωσης, οριζόντιοι περιορισμοί από τα προβλήματα που έχουν εντοπίσει οι ασθενείς, που είναι και οι άμεσα εμπλεκόμενοι και ενδιαφερόμενοι, με την οργάνωσή τους να καταθέτει στους αρμόδιους τις δικές της εισηγήσεις, ώστε να επιλυθούν αυτά τα χρόνια προβλήματα, που δυσχεραίνουν την πορεία υλοποίησης του ΓεΣΥ.

Με αφορμή την «επέτειο» εφαρμογής του ΓεΣΥ, άνοιξε η συζήτηση ενώπιον της καθ’ ύλην αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής, για την πορεία του σχεδίου αυτά τα τέσσερα χρόνια, κατά την οποία τέθηκαν επί τάπητος όλα όσα καταγράφουν οι ασθενείς, μέσα από τις δικές τους εμπειρίες και περιπτώσεις. Σε μία προσπάθεια να βρεθούν οι λύσεις που χρειάζονται, η ΟΣΑΚ κατέγραψε τα πιο βασικά προβλήματα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή, ώστε να γίνουν βήματα προς την ορθή κατεύθυνση και να σταματήσουν να παρατηρούνται στρεβλώσεις.

Το βασικότερο πρόβλημα που παρατηρείται αυτά τα τέσσερα χρόνια, ειδικά μετά και την πανδημία του κορωνοϊού, είναι οι μεγάλες λίστες αναμονής που παρατηρούνται, αλλά και το γεγονός ότι οι περισσότεροι έχουν στραφεί προς τον ιδιωτικό τομέα, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ορθή κατανομή με το δημόσιο. Ουσιαστικά, αυτό που αναφέρει η ΟΣΑΚ είναι ότι το πρόβλημα που παρατηρείται στο δημόσιο, μεταφέρεται στον ιδιωτικό.

Προς αυτό το σκοπό, η οργάνωση των ασθενών εισηγείται όπως ο ΟΚΥπΥ εκμεταλλευτεί τις υπηρεσίες που προσφέρει, τις οποίες ο ιδιωτικός τομέας δεν τις κατέχει και να τις διαθέσει στο κοινό. Μία εξ αυτών είναι το γεγονός ότι το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας μπορεί να καλύψει περιστατικά, τα οποία κανένα άλλο νοσηλευτήριο δεν μπορεί να εξυπηρετήσει. Εκτός αυτού, άλλη μία εισήγηση είναι όπως οι προσωπικοί ιατοί, για τις απομακρυσμένες περιοχές, να αξιοποιηθούν με άλλους τρόπος, όπως η υπερωριακή απασχόληση ή ανάληψη προγράμματος εφημεριών.

Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα, που καταγράφουν οι ασθενείς αφορά στις οδηγίες που δόθηκαν από πλευράς Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας, ώστε να τεθούν περιορισμοί στις συνταγογραφήσεις και τα παραπεμπτικά σε ειδικούς ιατρούς. Αυτό που ζητούν οι ασθενείς είναι να μην είναι οριζόντια και καθολική η επιβολή εν λόγω περιορισμών, αλλά να γίνεται στοχευμένα, καθώς δεν ισχύουν για όλους τους ασθενείς τα ίδια δεδομένα, με την εισήγησή τους να αναφέρει πως θα μπορούσαν να τεθούν προϋποθέσεις. Μάλιστα, η ΟΣΑΚ υπέδειξε πως το φθινόπωρο του 2021, είχε θέσει μαζί με τον τέως υπουργό Υγείας, Μιχάλη Χατζηπαντέλα, αίτημα για μελέτη και αξιολόγηση όλων των οριζόντιων περιορισμών.

Στο μεταξύ, ένα άλλο πρόβλημα που παρατηρείται είναι η πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακα και τις καινοτόμες θεραπείες, ωστόσο αυτό που σημειώνεται από πλευράς της οργάνωσης των ασθενών είναι ότι, αν και με αργούς ρυθμούς, η διαδικασία ένταξης φαρμάκων στο ΓεΣΥ προχωρεί. Η ΟΣΑΚ τονίζει πως τα περισσότερα παράπονα γίνονται την περίοδο που αλλάζουν ο τιμοκατάλογος των φαρμάκων από το Υπουργείο Υγείας, ενώ υπογραμμίζεται πως παρατηρείται μία ελλιπής ενημέρωση των πολιτών. Οι ασθενείς είχαν ετοιμάσει, από πλευράς τους, το 2022 ένα εγχειρίδιο, ωστόσο δεν είναι αρκετό, δεδομένου ότι η διαδικασία επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο. Εισήγηση προς τους αρμοδίους είναι όπως για τους χρόνιους ασθενείς, οι οποίοι λαμβάνουν τα εξειδικευμένα φάρμακά τους από τα κρατικά φαρμακεία, να αυξηθούν τα αποθέματα που εξασφαλίζουν, ώστε να διαρκούν για δύο και όχι για ένα μήνα.

Το τέταρτο πρόβλημα που καταγράφει η ΟΣΑΚ αφορά στην ένταξη των ΤΑΕΠ κι άλλων ιδιωτικών νοσηλευτηρίων στο ΓεΣΥ, όπως είχε ανακοινωθεί από τον ΟΑΥ τον περασμένο Σεπτέμβριο. Εξέφρασε μάλιστα δυσαρέσκεια για το γεγονός ότι δεν ασκήθηκε ανάλογη πίεση προς τον ΟΑΥ και το Υπουργείο Υγείας, ώστε να ετοιμαστεί το σχετικό νομοσχέδιο, για τη λειτουργία των ασθενοφόρων, θέτοντας το ερώτημα πώς θα γίνεται η μεταφορά ασθενών και στα ιδιωτικά ΤΑΕΠ, χωρίς προβλήματα και δυσλειτουργίες, εάν δεν υπάρχει σε λειτουργία μία εθνική συντονιστική αρχή.

Ένα άλλο πρόβλημα που παρατηρείται και θεωρείται μείζον, είναι η έλλειψη άσκησης ελέγχου στους γιατρούς και την ιατρική πράξη. Συγκεκριμένα, η ΟΣΑΚ σημειώνει πως η Κύπρος διαθέτει διψήφιο αριθμό μαγνητικών τομογράφων. Με βάση τα διεθνή δεδομένα θα έπρεπε να διαθέτει γύρω στους 3-4 τομογράφους, ενώ σίγουρα υπάρχουν πέραν των 17 και στα περισσότερα κέντρα, υπάρχει λίστα αναμονής για 15 ημέρες. Η οργάνωση των ασθενών τονίζει πως κατά τον περασμένο χρόνο, ένας στους τρεις δικαιούχους του ΓεΣΥ υποβλήθηκε σε κάποια ακτινοδιαγνωστική εξέταση και υπογραμμίζει πως κάποιος πρέπει να ερευνήσει αυτά τα περιστατικά.

Παράλληλα, υπογραμμίζεται πως στην Κύπρο υπάρχει μία από τις μεγαλύτερες αναλογίες γιατρών/πληθυσμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση και παντού υπάρχουν λίστες αναμονής. Εκτός αυτού, στην Κύπρο υπάρχουν 56 νοσηλευτήρια και σχεδόν όλες οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας είναι υπερπλήρεις, ενώ για το 2022, διενεργήθηκαν πέραν των 90,000 επεμβάσεων, άρα ένας στους δέκα πολίτες χειρουργήθηκε. Η ΟΣΑΚ επισημαίνει πως κάποιος πρέπει να τα ελέγξει όλα αυτά.