Στην Εισαγγελία η οικογένεια του Θανάση-Θα αποδοθεί Δικαιοσύνη για τη δολοφονία και τη συγκάλυψη;

Ένα από τα ζητήματα που φαίνεται να ενοχλεί ιδιαίτερα τους βουλευτές, στο πλαίσιο της συζήτησης για την ανάγκη θεσμικών μεταρρυθμίσεων, είναι το ανέλεγκτο που έχει ο Γενικός Εισαγγελέας. Πρόκειται για ένα πρόσωπο που συγκεντρώνει τεράστια δύναμη στα χέρια του, αφού αποφασίζει, στην ουσία, την πορεία όλων των ποινικών υποθέσεων του κράτους, αλλά, με βάση τις υφιστάμενες πρόνοιες που εφαρμόζονται, δεν έχει ουσιαστικό έλεγχο από κανέναν για την ορθότητα των αποφάσεών του.

Το ζήτημα δεν είναι προσωπικό για τον Γιώργο Σαββίδη ή τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, Σάββα Αγγελίδη, καθώς ίσχυε και για τους προκατόχους τους και, αν δεν υπάρξει αναθεώρηση και νέα νομική ρύθμιση, θα ισχύει και για τα πρόσωπα που θα τους διαδεχθούν. Στην ουσία έχουν αυτή τη στιγμή το δικαίωμα να αποφασίζουν ποιες υποθέσεις θα καταχωρηθούν ενώπιον Δικαστηρίου, ποιες θα ανασταλούν, ποιες ιδιωτικές ποινικές θα προχωρήσουν, με ποιο κατηγορητήριο θα δικαστούν κατηγορούμενοι και πώς θα διαχειριστούν τα ευρήματα διάφορων πορισμάτων για σοβαρές υποθέσεις, χωρίς να έχουν κάποια υποχρέωση να λογοδοτήσουν είτε στη Βουλή ούτε οπουδήποτε αλλού για τα κριτήρια των αποφάσεών τους. Δεδομένου, δε, ότι σε ορισμένες περιπτώσεις κατηγορούμενο είναι το κράτος ή οι αξιωματούχοι του και η Νομική Υπηρεσία είναι ταυτόχρονα ο νομικός του σύμβουλος, το μέγεθος της ανέλεγκτης εξουσίας στα χέρια αυτών των ανθρώπων διογκώνεται πέραν του αποδεκτού για τη σύγχρονη εποχή.

Εν μέρει το ζήτημα αυτό θα λυθεί όταν και εφόσον διαχωριστεί ο ρόλος του δημόσιου κατήγορου από τον νομικό σύμβουλο της Δημοκρατίας σε δύο διακριτές υπηρεσίες χωρίς αλληλοεπικάλυψη, μια προσέγγιση με την οποία φαίνεται να διαφωνούν οι νυν επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας. Πρόκειται για μία προεκλογική δέσμευση του Νίκου Χριστοδουλίδη, για την οποία υπάρχει ευρεία κομματική υποστήριξη, καθώς βρισκόταν στις προγραμματικές θέσεις σχεδόν όλων των υποψήφιων για την Προεδρία της Δημοκρατίας. Παράλληλα το ζήτημα συζητείται και ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών, τόσο στο πλαίσιο της αναζήτησης για check and balances, όσο και από μόνο του, με ορισμένους βουλευτές να έχουν πολύ έντονες απόψεις ότι πρέπει αφενός να προχωρήσει ο διαχωρισμός και αφετέρου να αυξηθούν οι διαδικασίες ελέγχου, ώστε να συνάδουν με τις σύγχρονες απαιτήσεις για διαφάνεια και λογοδοσία των ατόμων στη σφαίρα εξουσίας.

Ο λόγος που αυτή η συζήτηση γίνεται τώρα είναι, βεβαίως, πως κάποιες αποφάσεις των κυρίων Σαββίδη και Αγγελίδη τα τελευταία χρόνια είναι εν πολλοίς ακατανόητες τόσο στο πολιτικό προσωπικό όσο και στην κοινή γνώμη και η απουσία υποχρέωσης να τις τεκμηριώσουν στη δημόσια σφαίρα ή μέσω κάποιου μηχανισμού ελέγχου, δημιουργεί τεράστιο προβληματισμό.

Παρά τις πολλές εκκλήσεις της, η νομοθετική εξουσία δεν μπορεί να αναγκάσει τους Εισαγγελείς να δώσουν το πόρισμα για το μαύρο βαν. Ούτε καν το Ευρωκοινοβούλιο δεν κατάφερε να τους πείσει, με την υπόθεση να τίθεται στο μικροσκόπιο της επιτροπής PEGA, η οποία επίσης έφαγε πόρτα από τη Νομική Υπηρεσία για το θέμα αυτό. Η Κύπρος κατηγορείται ως κόμβος εξαγωγής κατασκοπευτικού υλικού και στη μοναδική υπόθεση που βρέθηκε ενώπιον της Δικαιοσύνης δεν υπήρξαν διώξεις ούτε και σε ένα φυσικό πρόσωπο, χωρίς κανείς να γνωρίζει το γιατί. Μάλιστα στο κεφάλαιο των εισηγήσεων της επιτροπής PEGA, που αναμένεται να εγκριθεί την ερχόμενη εβδομάδα από την Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, για άλλη μια φορά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλεί τη Νομική Υπηρεσία να δώσει στη δημοσιότητα το πόρισμα του ανεξάρτητου ποινικού ανακριτή Ηλία Στεφάνου για το μαύρο βαν.

Αυτό δεν είναι το μοναδικό παράδειγμα, αλλά είναι χαρακτηριστικό, επειδή καταδεικνύει πως ούτε καν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί δεν είναι σε θέση να κάμψουν την απόλυτη εξουσία που έχουν οι Εισαγγελείς στην Κύπρο, καθώς και αυτοί περιορίζονται σε εισηγήσεις και εκκλήσεις.

Πριν από τη νέα ευρωπαϊκή σύσταση, όμως, η Νομική Υπηρεσία θα πρέπει να ασκήσει την εξουσία της για ένα ζήτημα που ενδεχομένως να ντροπιάζει την Κύπρο περισσότερο κι από τους κατάσκοπους: Το γεγονός πως παραμένει στον πάγο για σχεδόν δύο δεκαετίες η υπόθεση Θανάση Νικολάου, με το κράτος να παρουσιάζεται ανήμπορο να απονέμει Δικαιοσύνη. Ένα 26χρονο παιδί δολοφονήθηκε πριν από 18 χρόνια, ενώ έκανε το καθήκον του προς την πατρίδα υπηρετώντας την στρατιωτική του θητεία, και αντί να εκτίουν οι δολοφόνοι του ποινή φυλάκισης, η Κυπριακή Δημοκρατία αντιμαχόταν με την οικογένεια του θύματος στα δικαστήρια, επειδή είχαν το θράσος να απαιτούν αλήθεια και Δικαιοσύνη.

Στο πόρισμα Μάτσα-Αλεξόπουλου αποδίδονται ευθύνες εναντίον τριών μελών της Αστυνομίας και ενός ιατροδικαστή, όμως σχεδόν εννέα μήνες μετά δεν έχει προχωρήσει η παραμικρή δίωξη κι αυτό ενώ το κράτος δεν έχει κάνει ούτε κάποια πρόοδο σε ό,τι αφορά τον εντοπισμό των ενόχων της δολοφονίας και τη δική τους τιμωρία. Σήμερα, στις 12:00 το μεσημέρι, η οικογένεια Νικολάου, μαζί με τους δικηγόρους τους, θα πάνε για μια τελευταία φορά στη Νομική Υπηρεσία, ώστε να ενημερωθούν για τις αποφάσεις που λήφθηκαν αναφορικά με την υπόθεση. Αναλόγως με το τι θα ακούσουν θα αποφασίσουν αν θα προχωρήσουν με ιδιωτικές ποινικές υποθέσεις, να αναζητήσουν δηλαδή, για άλλη μια φορά, οι ίδιοι ευθύνες και Δικαιοσύνη αντί για το κράτος, ενώ αρκετά πιθανόν είναι να προσφύγουν εκ νέου εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας και στο ΕΔΑΔ, με τον ενδεχόμενο να κληθεί ο φορολογούμενος πολίτης να πληρώσει για την αδυναμία του κράτους να πράξει τα αυτονόητα.

Εάν οι Εισαγγελείς ανακοινώσουν στην οικογένεια του θύματος ότι προτίθενται να προχωρήσουν με διώξεις, θα πρέπει να εξηγήσουν γιατί υπήρξε αυτή η καθυστέρηση, λες και τα πρώτα 18 χρόνια αναμονής δεν ήταν αρκετά. Αν όχι, θα πρέπει να εξηγήσουν πού εδράζεται η απόφαση αυτή, δεδομένου ότι οι ευθύνες εντοπίστηκαν και είναι καταγεγραμμένες, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το κομμάτι της διερεύνησης της υπόθεσης. Ωστόσο, κανείς δεν αναμένει ότι θα δώσουν οποιαδήποτε εξήγηση. Όχι απλώς επειδή δεν υπάρχει νομοθεσία που να τους αναγκάζει, αλλά επειδή η προϊστορία δείχνει ότι αρνούνται να αιτιολογούν τις αποφάσεις τους, οι οποίες ελέγχονται αυτή τη στιγμή αορίστως, μέσα από το περί δικαίου αίσθημα και την προσωπική ηθική του κάθε πολίτη.

Μετά από 18 χρόνια, ας φροντίσει το κράτος να μην μπαίνει εμπόδιο στην αλήθεια. Ας στείλει το μήνυμα πως προστατεύει την τήρηση του νόμου και το δίκαιο κι όχι τους εγκληματίες και όσους ασκούν αμελώς τα καθήκοντά τους. Ας δείξει με τις πράξεις του πως υπηρετεί τη Δικαιοσύνη. Όλοι γνωρίζουν, άλλωστε, πως για την ψυχή του Θανάση, που βασανίζεται ακόμη και μετά θάνατον, αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία για να γίνει το σωστό.