Οι συλλήψεις εφήβων για βία, ο συναγερμός που δεν ήχησε και το κράτος που δεν ξέρει

Στα τέλη Μαΐου, ομάδα κουκουλοφόρων στη Λεμεσό ανέκοπτε οχήματα και όταν διαπίστωναν ότι οι επιβάτες ήταν οπαδοί άλλων ομάδων τους ξυλοφόρτωναν. Για την υπόθεση έγιναν τέσσερις συλλήψεις εκ των οποίων οι δύο ήταν 16 ετών.

Λίγες ημέρες μετά, διανομέας φαγητού δέχθηκε επίθεση από τέσσερα άτομα, που του έκλεψαν τη μοτοσικλέτα, την παραγγελία και τα χρήματα που είχε στην κατοχή του. Λίγο αργότερα, όταν επιχείρησε να πάρει πίσω τη μοτοσικλέτα, του επιτέθηκαν περίπου 15 πρόσωπα, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό του ιδίου και ενός φίλου του. Για αυτή την υπόθεση έχουν συλληφθεί πέντε ανήλικοι.

Σε διάστημα μερικών ωρών η Αστυνομία συνέλαβε επτά ανήλικους για αδικήματα που σχετίζονται με βία. Κι όχι απλώς δεν φάνηκε να σημαίνει συναγερμός, αλλά δεν ακούσαμε καν ένα καμπανάκι από τους κυβερνώντες και τα πολιτικά κόμματα, που θα έπρεπε να είχαν θορυβηθεί βαθύτατα. Όχι απλώς για να καταδικάσουν, αλλά κυρίως για να αναλάβουν δράση.

Τα περιστατικά αυτά δεν ήταν τα πρώτα. Συλλήψεις ανηλίκων είχαμε και για διάφορα επεισόδια βίας στα γήπεδα, ενώ η σχολική χρονιά που οδεύει προς το τέλος της είχε ξεκινήσει με μία σειρά επεισοδίων σε σχολικούς χώρους. Η βία, ο θυμός και η απουσία ανοχής στη διαφορετικότητα φαίνεται να διαβρώνουν την κυπριακή εφηβεία και θα ανέμενε κανείς από το κράτος να αναλάβει δράση, ώστε αφενός να θέσει ένα τέρμα σε αυτά τα φαινόμενα και αφετέρου να φροντίσει να λάβουν οι νέοι αυτοί τη βοήθεια και καθοδήγηση που χρειάζονται, ώστε το παραστράτημά τους να μην καταστεί μια μόνιμη πορεία στον δρόμο της εγκληματικότητας.

Προφανώς και οι αντικοινωνικές ή παραβατικές συμπεριφορές δεν είναι κάτι το καινούριο, ούτε ζήτημα που αφορά αποκλειστικά την Κύπρο. Είναι όμως τη δική μας κοινωνία και τη δική μας νέα γενιά που στοχοποιούν και ως κράτος έχουμε την ευθύνη να τις αντιμετωπίσουμε. Κι αυτό είναι ζήτημα πολυθεματικό, που αφορά διάφορα επιστημονικά πεδία, μία σειρά από κρατικές υπηρεσίες και ενδεχομένως χρειάζονται και οι κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις.

Θα ανέμενε ο μέσος πολίτης, μετά και από τα πρόσφατα συμβάντα, να ανακοινωθεί η πραγματοποίηση επιστημονικών ερευνών, με στόχο να εντοπιστούν οι ρίζες αυτών των συμπεριφορών και να αντιμετωπιστούν τα ίδια τα κοινωνικά φαινόμενα. Να βρεθεί η πηγή του θυμού και του μίσους, τα κενά στην εκπαίδευση που επιτρέπουν την κανονικοποίηση της βίας, οι μηχανισμοί ανάπτυξης συγκεκριμένων υποκουλτούρων. Να ψάξει η πολιτεία να μάθει τι κρύβεται κάτω από την κουκούλα κι όχι απλώς ποιος.

Ταυτόχρονα θα ανέμενε κανείς να μελετηθούν σύγχρονοι και ενδεδειγμένοι τρόποι για σωστή αντιμετώπιση των έφηβων παραβατών, ώστε να αισθάνονται επιπτώσεις για τις πράξεις τους, με τρόπο που να αυξάνεται η κοινωνική τους ευαισθητοποίηση, όπως είναι η κοινοτική εργασία χωρίς αμοιβή (community service), η παρακολούθηση εξειδικευμένων σεμιναρίων και άλλες αντίστοιχες μέθοδοι που ακολουθούνται στο εξωτερικό. Ενδεχομένως κάποιοι να χρειάζονται και πιο εξατομικευμένες παρεμβάσεις από ειδικούς, τις οποίες θα πρέπει το κράτος να φροντίσει να παρέχονται.

Πάνω από όλα, όμως, το κράτος αυτό θα πρέπει να γνωρίζει τι προκαλεί τόσο θυμό στους νέους του. Ποιες συνθήκες τους οδηγούν ή τους επιτρέπουν να εκδηλώνουν τέτοιες συμπεριφορές και πώς μπορούν να διορθωθούν; Γιατί φοβούνται τόσο το διαφορετικό, γιατί έχουν μέσα τους τόσο μίσος γι’ αυτό; Πού απέτυχε η καλλιέργεια κουλτούρας και γιατί δεν λήφθηκαν τα σωστά μηνύματα; Θα πρέπει, επίσης, να γνωρίζει σε ποιες άλλες επικίνδυνες ή παράνομες συμπεριφορές είναι επιρρεπείς οι έφηβοί του, ώστε να προσπαθήσει να δράσει προληπτικά, αντί να περνά χειροπέδες μετά τις ανακοινώσεις καταδίκης και να ελπίζει η τοξικότητα να εξατμιστεί και ο κύκλος της βίας να κλείσει μόνος του.

Είναι καιρός το κράτος να επενδύσει περισσότερο στα παιδιά του. Και η επένδυση δεν γίνεται μόνο σε πόρους, δεν είναι μόνο κατά κεφαλήν. Είναι και μέσα στο κεφάλι τους…