Ρυθμίζουν με νόμο τους συνεργάτες των αξιωματούχων-«Κουγκρί να μεν μας μείνουν αγγονίν»

Κοινή πρόθεση τόσο από πλευράς Κυβέρνησης όσο και από πλευράς των κοινοβουλευτικών κομμάτων να ρυθμιστεί μια και καλή το ζήτημα των συνεργατών των κυβερνητικών αξιωματούχων διαπιστώθηκε κατά τη σημερινή, πρώτη συζήτηση του ζητήματος στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής.

Στον απόηχο της δικαστικής απόφασης που κατέστησε τέσσερις πρώην συνεργάτιδες του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας σε αορίστου χρόνου δημοσίους υπαλλήλους αλλά και του σάλου που ξέσπασε λόγω κάποιων επιλογών συνεργατών που έγιναν από τη νυν Κυβέρνηση, εκτελεστική και νομοθετική εξουσία άνοιξαν το κεφάλαιο αυτό, με στόχο σύντομα να ρυθμιστεί με τρόπο που να θεσπίζονται κριτήρια και κανονισμοί αλλά και που να διασφαλίζεται η προσωρινότητα αυτών των διορισμών, ώστε να μην μπαίνουν υπάλληλοι στη δημόσια υπηρεσία από την πίσω πόρτα.

Στην ουσία, συζητήθηκαν παράλληλα η πρόταση νόμου του βουλευτή του ΑΚΕΛ Γιώργου Λουκαΐδη και το κυβερνητικό νομοσχέδιο που προώθησε στη Βουλή το Υπουργείο Οικονομικών. Η πρόταση νόμου τιτλοφορείται «ο περί Συμβούλων ή Άλλων Συνεργατών Καθορισμένων Αξιωματούχων της Δημοκρατίας (Κριτήρια Επιλογής για την Παροχή Υπηρεσιών) και περί Συναφών Θεμάτων Νόμος του 2023» και έχει ως σκοπό τη θέσπιση νομοθετικού πλαισίου, που να διέπει την επιλογή συμβούλων ή άλλων συνεργατών από αξιωματούχους της Δημοκρατίας, για την εξασφάλιση συμβουλευτικών, εξειδικευμένων ή άλλων υποστηρικτικών υπηρεσιών, εφόσον κρίνεται αναγκαίο ή σκόπιμο. Το κυβερνητικό νομοσχέδιο τιτλοφορείται «ο περί Συμβούλων-Συνεργατών των μελών της Κυβέρνησης Νόμος του 2023» και διανεμήθηκε άτυπα στα μέλη της Επιτροπής Θεσμών, καθώς είναι προγραμματισμένο να κατατεθεί αύριο επίσημα στο νομοθετικό σώμα.

Στην πραγματικότητα τόσο η πρόταση νόμου όσο και το νομοσχέδιο φαίνεται να κινούνται πάνω στην ίδια λογική και οι διαφορές τους είναι σε επί μέρους ζητήματα, τα οποία, εκ πρώτης όψεως, φαίνεται να μπορούν να γεφυρωθούν. Αναμένεται ότι η συζήτηση κάποια στιγμή θα επικεντρωθεί στο κυβερνητικό νομοσχέδιο και να γίνουν οι απαραίτητες τροποποιήσεις, καθώς αυτό συνηθίζεται όταν προωθούνται νομοθετήματα από την εκτελεστική εξουσία, αλλά και επειδή κάποιοι βουλευτές διαβλέπουν την πιθανότητα αντισυνταγματικότητας στην πρόταση νόμου.

Με τη λογική του κυβερνητικού νομοσχεδίου συμφωνεί και ο Γενικός Ελεγκτής, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, ο οποίος, παρόλο που ανέφερε ότι αισθάνεται άβολα όταν συζητά για διορισμούς που δεν γίνονται από την ΕΔΥ, αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητα για συμβιβασμό. Όπως είπε, ξεχνούμε γραμματείς, διαχείριση social media και επικεντρωνόμαστε στο επιστημονικό προσωπικό. Αν χρειάζεται μίσθωση υπηρεσιών, εξήγησε, υπάρχει διαδικασία του νόμου των Δημοσίων Συμβάσεων, ο οποίος, μάλιστα, είναι ευέλικτος όταν αφορά μικρά ποσά και δεν πρέπει να αντικατασταθεί αυτή η διαδικασία. Διαφώνησε με τη λογική της πρότασης νόμου, που παραπέμπει σε αυτοεργοδοτούμενους συνεργάτες, λέγοντας ότι συμφωνεί με τη λογική της σύμβασης εργοδότησης, καθώς δεν υπάρχει λόγο να βαφτίζεται ένας υπάλληλος ως παροχέας υπηρεσιών και χαιρέτισε τη μίσθωση εργοδότησης ιδιωτικού δικαίου. «Κάμνει το κουγκρί ότι εν μπορεί να μας μείνει αγγονίν μετά που θα τελειώσει ο αξιωματούχος», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σημειώνεται ότι στο νομοσχέδιο αναφέρεται ρητώς πως η σύμβαση του συμβούλου λήγει με τη λήξη της θητείας της Κυβέρνησης ή την αποχώρηση από το αξίωμα του μέλους της Κυβέρνησης με το οποίο έχει υπογραφεί η σύμβαση και αυτή δεν δημιουργεί οποιαδήποτε δημοσιοϋπαλληλική σχέση, ούτε προκύπτουν άλλα δικαιώματα και σε ουδεμία περίπτωση μπορεί να μετατραπεί σε σύμβαση αορίστου χρόνου.

Πέραν από τη διαφορά στη φύση της σύμβασης, την οποία επισήμανε ο Γενικός Ελεγκτής, υπάρχουν κι άλλες διαφορές μεταξύ της πρότασης νόμου και του νομοσχεδίου, όπως για παράδειγμα το ζήτημα της συγγένειας. Το νομοσχέδιο απαγορεύει την πρόσληψη συμβούλων που έχουν συγγένεια εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τρίτου βαθμού με το μέλος της Κυβέρνησης που τους προσλαμβάνει, ενώ στην πρόταση του ΑΚΕΛ η συγγένεια περιορίζεται σε πρώτου βαθμού, όμως αφορά όλους τους αξιωματούχους της Δημοκρατίας και όχι μόνο τον αξιωματούχο με τον οποίο υπογράφεται η σύμβαση.

Άλλη μια διαφορά αφορά το ζήτημα των απολαβών. Από πλευράς Κυβέρνησης προτείνεται μόνο κατώτερο όριο, αυτό των 25,000 ευρώ, που αντιστοιχεί στην κατώτερη αμοιβή της κλίμακας Α8, αν και δεν γίνεται αναφορά σε κλίμακες της δημόσιας υπηρεσίας, επειδή ακριβώς δεν θα πρόκειται για δημόσιους υπαλλήλους. Δεν υπάρχει, όμως, οροφή, αφού θεωρείται ότι αυτή θα πρέπει να καθορίζεται από τα προσόντα. Από πλευράς ΑΚΕΛ, θεωρείται ότι πρέπει να υπάρχει ως οροφή το ποσό που δίδεται στη δημόσια υπηρεσία για ανάλογη θέση.

Σε ό,τι αφορά τους γραμματείς, στη Βουλή υπήρξε μια ευρύτερη συμφωνία ότι η δημόσια υπηρεσία διαθέτει χιλιάδες και μπορούν να αξιοποιούνται από τους Υπουργούς και άλλους αξιωματούχους και οι διορισμοί συνεργατών πρέπει να αφορούν επιστημονικό προσωπικό. Σε σχέση με τη διαχείριση των social media, θεωρείται ότι αυτή μπορεί να γίνεται από λειτουργούς του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών που εργάζονται στα Υπουργεία και είναι δημοσιογράφοι με επιστημονική κατάρτιση, ενώ από πλευράς συντεχνιών επισημάνθηκε ότι, αν δεν καλύπτονται οι ανάγκες, μπορούν να γίνουν αποσπάσεις και από το ΡΙΚ, όπου και πάλι εργοδοτούνται δημοσιογράφοι, χωρίς να προκύπτει ανάγκη για επιπλέον προσλήψεις και δη ατόμων χωρίς το κατάλληλο ακαδημαϊκό υπόβαθρο.

Η Υφυπουργός παρά τω Προέδρων, Ειρήνη Πική, διευκρίνισε ότι από τη στιγμή που θα δημοσιευτεί ο νόμος, θα δημοσιεύονται και το όνομα και τα προσόντα του κάθε προσώπου που διορίζεται, μαζί με τη μισθοδοσία του για σκοπούς διαφάνειας. Είπε ακόμα ότι η Επιτροπή GRECO του Συμβουλίου της Ευρώπης χαιρέτησε την ετοιμασία νομοσχεδίου και ζήτησε μόνο για τους συμβούλους πολιτικής που προσλαμβάνονται δίπλα σε αξιωματούχους να δημοσιεύεται και πόθεν έσχες, κάτι που δεν είναι αναγκαίο για υπαλλήλους που ασκούν καθήκοντα περισσότερο διοικητικής φύσης, παρόλο που θα είναι κι αυτοί επιστημονικό προσωπικό.

Οι θέσεις των βουλευτών

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Λουκαΐδης, στην τοποθέτησή του τόνισε ότι πρόκειται για πολιτικούς διορισμούς, που θα αφορούν μόνο τον χρόνο που θα βρίσκονται οι αξιωματούχοι στο συγκεκριμένο αξίωμα και δεν θα δημιουργείται έδαφος να προσφύγει κανείς στη δικαιοσύνη για να γίνει μόνιμος και να τον «φορτώνεται» ο φορολογούμενος. Άσκησε εκτεταμένη κριτική στην απερχόμενη Κυβέρνηση, λέγοντας ότι η υφιστάμενη Κυβέρνηση συνέχισε από εκεί που έμεινε η προηγούμενη.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΔΗΣΥ Δημήτρης Δημητρίου, ανέφερε ότι ένας αξιωματούχος θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να προσλάβει συμβούλους με προσόντα που δεν συναντά σε υπαλλήλους του Υπουργείου του και να αγοράζει υπηρεσίες από ανθρώπους εξειδικευμένων γνώσεων και ικανοτήτων που δεν έχει στο Υπουργείο του. Χαρακτήρισε σημαντικό το ζήτημα των ελάχιστων ακαδημαϊκών προσόντων, ενώ όσον αφορά το θέμα του γραμματειακού προσωπικού, είπε ότι μπορεί κάποιος αξιωματούχος να βρει από τον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Ανέφερε ακόμα ότι η συνέχιση της συζήτησης θα γίνει μάλλον 28 Ιουνίου κατ΄ άρθρο στα δύο κείμενα.

Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Ζαχαρίας Κουλίας έπλεξε το εγκώμιο της Κυβέρνησης, λέγοντας ότι «αντέδρασε ακαριαία» και έφερε ενώπιον της Βουλής νομοσχέδιο που ρυθμίζει αυτά τα θέματα, ενώ ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Παύλος Μυλωνάς, ζήτησε η Προεδρία να καταθέσει στοιχεία για τους συνεργάτες που διορίστηκαν επί όλων των Προέδρων και τι απέγιναν αυτοί μετά, ώστε να υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα από την εποχή του Μακαρίου.

Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ Μαρίνος Μουσιούττας, επεσήμανε ότι πρώτη φορά έρχεται κυβερνητικό νομοσχέδιο για το θέμα. Ανέφερε επίσης ότι η Βουλή ρύθμισε τα του οίκου της, ενώ σημείωσε πως το τελικό νομοσχέδιο θα πρέπει να ενσωματώνει και στοιχεία από την πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ.

Η βουλεύτρια των Οικολόγων Αλεξάνδρα Ατταλίδου σημείωσε ότι οι κρατικοί αξιωματούχοι θα πρέπει να αυτορυθμίζονται για να προστατεύσουν το κύρος τους και σε περίπτωση που δεν το κάνουν και διορίζουν συγγενείς και φίλος, αυτό είναι διαφθορά. Χαιρέτησε την πρόταση νόμου και το κυβερνητικό νομοσχέδιο για το θέμα. Τόνισε ότι για να κάνει κάποιος αξιωματούχος καλά τη δουλειά του πρέπει να έχει πολύ αξιόλογους συνεργάτες, άτομα με πραγματική αξία πείρα και προσόντα.