Στην τελική ευθεία η νομιμοποίηση της ευθανασίας-Οι προϋποθέσεις και τα ερωτήματα

Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο πρόκειται να ξεκινήσει η συζήτηση της πρότασης Νόμου ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που προβλέπει τους όρους και τις προϋποθέσεις διενέργειας ιατρικώς υποβοηθούμενου τερματισμού της ζωής και περί συναφών θεμάτων, με απώτερο σκοπό τη θέσπιση νομοθεσίας για τη ρύθμιση του ιατρικώς υποβοηθούμενου τερματισμού της ζωής ασθενών, οι οποίοι βρίσκονται σε καταληκτικό στάδιο.

Σύμφωνα με την πρόταση Νόμου που κατατέθηκε από τη βουλευτή του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, πρόκειται για ενεργητική ευθανασία, η οποία αφορά ασθενείς που βρίσκονται σε καταληκτικό στάδιο, υποφέρουν με αβάσταχτους πόνους, ταλαιπωρούνται και παράλληλα έχουν διαπιστωμένα από ιατροσυμβούλιο πλήρη διαύγεια και οι ίδιοι εκφράζουν επίμονα την επιθυμία να τερματίσουν τη ζωή τους.

Αυτό που γίνεται ξεκάθαρο ουσιαστικά μέσω της πρότασης, είναι ότι ο ασθενής δεν επιλέγει ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο, αφού πρόκειται για αναπόφευκτο θάνατο σε σύντομο χρονικό διάστημα και έτσι ο ασθενής αποφασίζει ουσιαστικά για τις συνθήκες θανάτου του.

Πάντως, οι δυσκολίες, τα εμπόδια και οι αντιρρήσεις γύρω από το ζήτημα της ευθανασίας, ήταν κάτι που απασχόλησε αρκετά έντονα στο πρόσφατο παρελθόν τους αρμόδιους που εξέφρασαν τις θέσεις τους ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, όπου συζήτησε το θέμα. Ταυτόχρονα όμως, ιδιαίτερα σημαντική για την κατάληξη της πρότασης Νόμου, αποτέλεσε η εμπεριστατωμένη έρευνα της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής, η οποία έδειξε τον δρόμο για την εφαρμογή της νομοθεσίας, καθώς όπως αποδείχθηκε, έξι στους δέκα συμμετέχοντες που συμμετείχαν σε Παγκύπρια έρευνα, ανέφεραν ότι συμφωνούν με τη νομιμοποίηση της επιλογής μεταξύ της ζωής και στον θάνατο.

Από την πλευρά του, o Ανώτερος Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου, Δρ. Κωνσταντίνος Φελλάς, μιλώντας στον REPORTER, χαιρέτησε την κατάθεση Νόμου, στηρίζοντας ταυτόχρονα την υποβολή που έχει γίνει. «Εξάλλου ήταν και η θέση της γνώμης που είχαμε εκδώσει, ότι η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής, στηρίζει την εκούσια ενεργητική ευθανασία, σε περιπτώσεις όπου εξαντλούνται όλα τα περιθώρια. Η σύγχρονη ιατρική και φαρμακευτική τεχνολογία δίνει το δικαίωμα της ανακουφιστικής φροντίδας στους ασθενείς, οι οποίοι υποφέρουν και βιώνουν κακουχία κατά τη διάρκεια μιας κατάστασης που δεν επιδέχεται θεραπεία».

Έτσι, όπως εξηγεί ο Δρ. Φελλάς, «σε τέτοιες ακραίες περιπτώσεις, όπου η ζωή των ανθρώπων καθίσταται αβίωτη εν τη απουσία θεραπείας, ο ασθενής που πρέπει να βρίσκεται σε πλήρη συνείδηση, επιλέγει τον τερματισμό της ζωής του, με ευ-θάνατο και την ίδια ώρα, η ανθρώπινη ευσπλαχνία, συμπόνια, ενδείκνυται να προσφέρει αυτή την έσχατη ιατρική επιλογή υπό προϋποθέσεις. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να είναι ενημερωμένος ο ασθενής, να υπάρχει η πλήρης συγκατάθεσή του και συνειδητοποιημένα να επιλέγει αυτή τη μέθοδο, η οποία δίνει την επιλογή σε ένα αξιοπρεπή θάνατο, παρά σε μια επώδυνη διαβίωση».

Οι δικλείδες ασφαλείας και το νομοθετικό πλαίσιο

Όσο πιο αυστηρές είναι οι προϋποθέσεις, τόσο μεγαλύτερο αναμένεται να είναι το ποσοστό του πληθυσμού που θα χρησιμοποιεί αυτή τη μέθοδο της ευθανασίας, έκανε ξεκάθαρο ο Δρ. Φελλάς. «Κάθε περίπτωση, πρέπει να τυγχάνει ενδελεχούς μελέτης και αξιολόγησης, από ομάδα ειδικών, που θα περιλαμβάνει γιατρούς, ψυχολόγους, κοινωνικό λειτουργό και άλλους ειδήμονες, ώστε να διασφαλιστεί ότι θα παρθεί η ορθή απόφαση, νοούμενου ότι σε περίπτωση εφαρμογής αυτής της ενεργητικής ευθανασίας, δεν θα υπάρχει επιστροφή».

Έτσι, είναι πολύ σημαντικό να διασφαλιστεί επίσης μέσα από το νομοθετικό πλαίσιο η ορθή απόφαση των εμπλεκόμενων και η αποφυγή κερδοσκοπίας σε βάρος του πάσχοντα. «Πρέπει να διασαφηνιστούν και ειδικότερα παρεμφερή θέματα, όπως η τυχόν ασφαλιστική κάλυψη ή άλλες επιπτώσεις οικονομικής φύσης ασθενών, που εκφράζουν την επιθυμία να υποβληθούν σε αυτή τη μέθοδο. Οπότε, εάν ο ασθενής έχει τη δυνατότητα να διατυπώσει ο ίδιος τη θέλησή του και τους όρους που θα μπορούσε να γίνει, πιστεύω ότι είναι μια αξιοπρεπής και ανθρώπινη διαδικασία αυτή».

Ταυτόχρονα, ο Δρ. Φελλάς, ξεκαθάρισε ότι δεν θα είναι με υποχρεωτική συμμετοχή των γιατρών ή των νοσηλευτών, διότι αυτό θα ήταν παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Ο σεβασμός στην επιλογή του συνανθρώπου μας, επενεργεί ευεργετικά στη διαδικασία αποδοχής του θανάτου και ένας άνθρωπος που βρίσκεται στο τελικό στάδιο της ζωής του, πρέπει να αισθάνεται ότι τυγχάνει σεβασμού από τους γύρω του στο πέρασμα της ζωής προς τον θάνατο».

Η Εθνική Επιτροπή, θεωρεί ότι το συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο, δεν μπορεί να αποτελέσει υποκατάστατο για την αποτελεσματική ανακουφιστική φροντίδα. «Είναι καθήκον και ευθύνη του κράτους να προσφέρει την ανακουφιστική φροντίδα, ως μέρος της θεραπευτικής αγωγής και γι’ αυτό χαιρετίζω και την αναφορά της Υπουργού Υγείας, η οποία ανέφερε ότι αρχές του νέου έτους θα είναι έτοιμο το Νομοσχέδιο για την ανακουφιστική φροντίδα».

Κληθείς να απαντήσει στο εάν υπάρχει ο φόβος κατάχρησης της ευθανασίας, ο Δρ. Φελλάς απάντησε, αρνητικά, για να σημειώσει πως, «εάν όλοι συμβάλουμε με συλλογικότητα, νηφαλιότητα, σοβαρότητα και υπευθυνότητα, κάνοντας το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο, με τις κατάλληλες ασφαλιστικές δικλείδες υπό αυστηρές προϋποθέσεις, τότε πιστεύω δεν θα υπάρχει κατάχρηση, αλλά θα δείξει την ωριμότητα της κοινωνίας. Έφθασε η ώρα επιτέλους, να επανακαθορίσουμε την έννοια του θανάτου, που αποτελεί κεντρική συντεταγμένη για τους συνανθρώπους μας, που βρίσκονται στο τελικό στάδιο της ζωής τους.