Από ψάρια μέχρι γρανίτες από τα κατεχόμενα-Ανοικτές πληγές λαθρεμπόριο και μετανάστευση

Τη ραγδαία αύξηση των διελεύσεων ανθρώπων και οχημάτων από τα οδοφράγματα, αλλά και τις πολύ σοβαρές διαστάσεις που λαμβάνει το θέμα της παράτυπης μετανάστευσης από τα κατεχόμενα προς τις ελεύθερες περιοχές, καταγράφει η 19η έκθεση της Κομισιόν, σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού της Πράσινης Γραμμής. Στην έκθεση καταγράφεται και το μέγεθος του εμπορίου μεταξύ Κυπριακή Δημοκρατίας και κατεχόμενων, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και τα προϊόντα που εισάγονται στις ελεύθερες περιοχές.

Η Κομισιόν ασπάζεται τις καταγγελίες των Τουρκοκυπρίων για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στη διάθεση των προϊόντων τους προς τις ελεύθερες περιοχές, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκφράζει την ανησυχία της για το μέγεθος που λαμβάνει το θέμα του λαθρεμπορίου, από τα κατεχόμενα.

Ραγδαία αύξηση διελεύσεων

Σύμφωνα με τα στοιχεία της κυπριακής Αστυνομίας, καταγράφηκαν 1.372.564 διελεύσεις από Ελληνοκύπριους και 871.898 διελεύσεις από ελληνοκυπριακά οχήματα. Για την ίδια περίοδο, καταγράφηκαν 1.111.529 διελεύσεις από Τουρκοκύπριους και 453.880 διελεύσεις με τουρκοκυπριακά οχήματα. Μάλιστα στη βάση των ίδιων στοιχείων, αυξήθηκε επίσης ο αριθμός των πολιτών της ΕΕ και υπηκόων τρίτων χωρών που διέσχισαν την Πράσινη Γραμμή. Κατά την περίοδο αναφοράς, πραγματοποιήθηκαν 1.498.649 διελεύσεις από πολίτες τρίτων κρατών.

Σημειώνεται πως στα στοιχεία της Αστυνομίας, δεν περιλαμβάνονται τα άτομα και τα οχήματα που διέσχισαν τα οδοφράγματα του Περγάμους και των Στροβιλιών, τα οποία βρίσκονται κάτω από τη διοίκηση των Βρετανικών Βάσεων. Για αυτά η Αστυνομία των Βάσεων κατέγραψε 685.202 διελεύσεις από Ελληνοκύπριους και 401.301 διελεύσεις ελληνοκυπριακών οχημάτων και παράλληλα, 546.427 διελεύσεις Τουρκοκυπρίων και 326.400 διελεύσεις τουρκοκυπριακών οχημάτων. Επιπλέον, 841.086 πολίτες της ΕΕ και υπήκοοι τρίτων χωρών διέσχισαν την Πράσινη Γραμμή.

Στην έκθεση καταγράφονται και τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από το ψευδοκράτος, τα οποία ανεβάζουν τον αριθμό των διελεύσεων Ελληνοκυπρίων σε 2,8 εκατομμύρια, στα 1,5 εκατομμύρια τις διελεύσεις ε/κ οχημάτων και την ίδια ώρα, 1,8 εκ. διελεύσεις Τ/κ και 881 χιλιάδες διελεύσεις τ/κ οχημάτων. Τέλος οι Ευρωπαίοι πολίτες ή υπήκοοι τρίτων χωρών που διέσχισαν τα οδοφράγματα ήταν 1,8 εκ.

Η εκτίμηση της Κομισιόν, είναι πως η ραγδαία αύξηση των διελεύσεων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην επιστροφή στην κανονικότητα μετά την πανδημία, αλλά και στην ευνοϊκή συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ έναντι της τουρκικής λίρας, η οποία ενθάρρυνε τους Ελληνοκύπριους να περάσουν στα κατεχόμενα για αγορές. Αξίζει να σημειωθεί, πως υπάρχει συγκεκριμένη αναφορά στην έκθεση για το γεγονός ότι παρατηρήθηκαν μεγάλες ουρές στο οδόφραγμα του Αγίου Δομετίου καθώς και στο γεγονός ότι η Κυπριακή Αστυνομία δεν επιτρέπει σε λεωφορεία από τα κατεχόμενα με Ευρωπαίους πολίτες που ήθελαν να περάσουν στις ελεύθερες περιοχές.

Ανοικτή πληγή οι παράτυποι μετανάστες

Στην Έκθεση υπάρχει ειδική αναφορά στην παράτυπη μετανάστευση, σύμφωνα με την οποία καταγράφηκε αύξηση των παράτυπων μεταναστών. Συνολικά 16627 μετανάστες πέρασαν από τα κατεχόμενα στις ελεύθερες περιοχές το 2022, ενώ το 2021 πέρασαν 9812, το 2020 4857 και το 2019 7409.

Σε ότι αφορά τις χώρες προέλευσης των παράτυπων μεταναστών, οι περισσότεροι προέρχονται από τη Συρία (3.197), ενώ ακολουθούν η Νιγηρία (2.625), η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (2.397), το Πακιστάν (1.796) και το Αφγανιστάν (1.546). Από τους 16.627 παράτυπους μετανάστες, το 92% ζήτησε διεθνή προστασία στην Κυπριακή Δημοκρατία. Γίνεται μάλιστα υπόδειξη πως σύμφωνα με τις εκτιμήσεις σχεδόν όλοι οι μετανάστες που συνελήφθησαν στις ελεύθερες περιοχές, έφτασαν στα κατεχόμενα από την Τουρκία. Πάντως το ψευδοκράτος υποστηρίζει ότι καταπολεμά την παράτυπη μετανάστευση, ενώ έδωσε στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ότι εμπόδισε 5157 άτομα να μπουν στο ψευδοκράτος από διάφορα σημεία, ενώ απέλασε 1898 άτομα.

Σε ότι αφορά τις περιοχές των Βρετανικών Βάσεων, οι αρχές προχώρησαν στη σύλληψη 104 μεταναστών. Μάλιστα γίνεται αναφορά στο γεγονός, ότι μέσα ή κοντά στην κοινότητα του Περγάμους, υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερα μη ελεγχόμενα σημεία διέλευσης, που χρησιμοποιούν ντόπιοι και αγρότες. Η Κομισιόν επαναλαμβάνει την ανάγκη αυτά τα σημεία να ελεγχθούν.

Ακμάζει το εμπόριο

Ένα μεγάλο μέρος της έκθεσης αφιερώνεται στο εμπόριο μεταξύ των δύο κοινοτήτων, στη βάση του Κανονισμού της Οράσινης Γραμμής. Υπενθυμίζεται πως το άρθρο 4 προνεί ότι τα αγαθά μπορούν να εισάγονται στην Κυπριακή Δημοκρατία από το ψευδοκράτος, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν τα κριτήρια που ορίζονται στο άρθρο 410 και συνοδεύονται από έγγραφο που εκδίδεται από το Τουρκοκυπριακό Εμπορικό Επιμελητήριο. Σύμφωνα με το άρθρο 8 του κανονισμού, το Τουρκοκυπριακό Εμπορικό Επιμελητήριο και οι αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναφέρουν σε μηνιαία βάση τον τύπο, τον όγκο και την αξία των εμπορευμάτων για τα οποία εκ συνοδευτικά έγγραφα.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Τουρκοκυπριακού Εμπορικού Επιμελητηρίου, η συνολική αξία των εμπορευμάτων για τα οποία είχαν εκδοθεί συνοδευτικά έγγραφα ανήλθε σε 16.697.514 ευρώ, δέκα εκατομμύρια, δηλαδή περισσότερα σε σχέση με το 2021, που μεταφράζεται σε ποσοστιαία αύξηση 144%. Τα στοιχεία, ωστόσο, που κατέθεσε η Κυπριακή Δημοκρατία, δείχνουν συνολική αξία 14,6 εκατομμύρια ευρώ και αύξηση 138%.

Την αντίθετη πορεία, δηλαδή από την Κυπριακή Δημοκρατία προς τα κατεχόμενα, έκαναν προϊόντα συνολικής αξίας 711 χιλιάδων ευρώ, στη βάση των στοιχείων του Τουρκοκυπριακού Εμπορικού Επιμελητηρίου.

Ως προς το είδος των εμπορευμάτων, στην κορυφή της λίστας βρίσκονται τα οικοδομικά υλικά, ενώ ακολουθούν τα έπιπλα, τα πλαστικά και μωσαϊκά μάρμαρα και φρέσκα ψάρια. Στη λίστα, μάλιστα, μπήκαν και νέα προϊόντα όπως κουτιά από χαρτόνι, συσκευές κουζίνας, αλουμίνιο, ντουλάπια από αλουμίνια και ηλεκτρικός εξοπλισμός. Πάντως από τη διενέργεια εμπορίου δεν έλειψαν και οι παρατυπίες, όπως αυτή που καταγγέλθηκε από τις Αρχές, τον Ιούλιο του 2022, όταν μια παρτίδα ελαιόλαδου, διαπιστώθηκε ότι περιλάμβανε οξειδωμένες ενώσεις, πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια.

Τα παράπονα των Τουρκοκυπρίων

Τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και το Ευρωπαϊκό Επιμελητήριο, θίγουν για άλλη μια φορά, της απαγόρευσης από την Κυπριακή Δημοκρατία, να έρχονται από τα κατεχόμενα φορτηγά, άνω των 7,5 τόνων. Η ΚΔ απαιτεί από τους Τουρκοκύπριους να αποκτούν έγγραφα από τις Αρχές της Δημοκρατίας, όπως πιστοποιητικά καταλληλότητας των οχημάτων και επαγγελματικές άδειες οδήγησης. Κάτι που οι Τουρκοκύπριοι θεωρούν ως πολύ δύσκολο να πράξουν.

Επιπλέον στην έκθεση καταγράφονται και άλλα παράπονα των Τουρκοκυπρίων, που κατήγγειλαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ότι δεν μπορούν να διαφημίσουν τα προϊόντα τους στις ελεύθερες περιοχές, αλλά και πως δεν υπάρχει ζήτηση από Ελληνοκύπριους καταναλωτές για να αγοράσουν τουρκοκυπριακά προϊόντα. Τέλος, δήλωσαν στην επιτροπή πως αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο άνοιγμα λογαριασμών σε τράπεζες στις ελεύθερες περιοχές.

Το λαθρεμπόριο

Είναι γνωστό, ότι παράλληλα με το εμπόριο στη βάση του Κανονισμού της Πράσινης Γραμμής, ανθεί και το λαθρεμπόριο. Το 2022, η Κυπριακή Δημοκρατία πραγματοποίησε 3.905 κατασχέσεις λαθραίων εμπορευμάτων, 1900 περισσότερων από το 2021. Σύμφωνα με τα στοιχεία, σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια, σημειώθηκε μείωση στο λαθρεμπόριο αγροτικών προϊόντων και αύξηση στο λαθρεμπόριο ζωικών και γαλακτοκομικών προϊόντων.

Επίσης, υπήρξε μια πολύ μεγάλη αύξηση στις ποσότητες τσιγάρων και καπνού που κατασχέθηκαν από της Αρχές της ΚΔ στην Πράσινη Γραμμή. Συνολικά κατασχέθηκαν 679.354 τσιγάρα και 413.802 γραμμάρια καπνού. Επιπλέον, κατασχέθηκαν 211.603 στικ ηλεκτρονικών τσιγάρων και 136.012 γραμμάρια καπνού για ναργιλέ.

Επιπλέον αυξήθηκε το λαθρεμπόριο αλκοόλ και αγαθών που παραβιάζουν τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Μεταξύ άλλων κατασχέθηκαν αυτοκίνητα, καύσιμα, φάρμακα και φυτοφάρμακα. Ενώπιον Δικαστηρίου οδηγήθηκαν συνολικά επτά υποθέσεις για λαθρεμπόριο, σημειώνεται στην έκθεση, ενώ διευκρινίζεται πως οι περιπτώσεις λαθρεμπορίου μικροποσοτήτων τσιγάρων αντιμετωπίζονταν συνήθως με την επιβολή διοικητικής ποινής και κατάσχεσης.