Ψάχνουν τις οικονομικές επιπτώσεις από τις κυβερνοεπιθέσεις-Ανάγκη για λήψη μέτρων

Τις οικονομικές επιπτώσεις που είχαν οι κυβερνοεπιθέσεις που δέχθηκαν το προηγούμενο διάστημα, το Κτηματολόγιο, το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, κλήθηκαν να αναπτύξουν ενώπιον της Επιτροπής Ελέγχου τα αρμόδια τμήματα της Κυβέρνησης, με τις απόψεις να διίστανται κατά πόσο η καθυστέρηση μίας εβδομάδας, στην πραγματοποίηση κάποιων συναλλαγών στο Κτηματολόγιο, επέφεραν οικονομικές επιπτώσεις στο κράτος ή όχι.

Η συζήτηση του θέματος έγινε μετά από αυτεπάγγελτη εισήγηση της Επιτροπής, αλλά και συγκεκριμένα του βουλευτή της Δημοκρατικής Παράταξης, Αλέκου Τρυφωνίδη, ο οποίος μάλιστα στην αρχική του τοποθέτηση, ζήτησε όπως λάβει ενημέρωση αν δόθηκαν λύτρα στους δράστες. Αν και η συζήτηση ήταν ανοιχτή, όταν έφτασε η συζήτηση στις αδυναμίες του συστήματος, για να αποφευχθούν τα συγκεκριμένα περιστατικά, οι βουλευτές αποφάσισαν να γίνει κεκλεισμένων των θυρών.

Ο υφυπουργός Έρευνας και Καινοτομίας, Φίλιππος Χατζηζαχαρίας, στην τοποθέτησή του απάντησε στον κ. Τρυφωνίδη όσον αφορά στην πληρωμή λύτρων, τονίζοντας πως δεν έχουν δοθεί, σε καμία από τις τρεις περιπτώσεις. Αναφερόμενος στην επίθεση το Κτηματολόγιο, υπέδειξε πως έγινε στις 8 Μαρτίου και στις 15 Μαρτίου επανήλθαν τα επαρχιακά γραφεία και μέχρι τις αρχές Μαΐου επανήλθε κανονικά σε λειτουργία όλη η πλατφόρμα. Ο υφυπουργός επεσήμανε πως δεν είχαν χαθεί χρήματα σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς κάποιες πράξεις που έπρεπε να γίνουν, μετατέθηκαν ημερολογιακά σε άλλη ημερομηνία. Όσον αφορά στις επιθέσεις στα δύο πανεπιστήμια, υπέδειξε πως δεν υπάρχουν πληροφορίες ότι χάθηκαν χρήματα.

Διαφώνησε ο Γενικός Ελεγκτής

Από πλευράς του, ο Γενικός Ελεγκτής, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, διαφώνησε με την τοποθέτηση του υφυπουργού, όσον αφορά στο γεγονός ότι δεν χάθηκαν χρήματα για την Κυπριακή Δημοκρατία, σημειώνοντας πως όταν μία πλατφόρμα όπως του Κτηματολογίου, πέφτε για ένα μήνα, υπάρχει κόστος για την οικονομία.

Αναφορικά με τα λύτρα, ο κ. Μιχαηλίδης υπέδειξε πως θεωρούν αυτονόητο ότι δεν έχουν κατατεθεί λύτρα, καθώς δεν υπάρχει κονδύλι και εξήγησε πως αν κάποιος κατέβαλε ένα ποσό, τότε θα παρανόμησε, εκτός αν το έβαλε από την τσέπη του. Επεσήμανε πως δεν υπάρχουν μυστικά κονδύλια, εκτός από εκείνο της ΚΥΠ, κάτι που σημαίνει πως κανένας δεν έχει την ευχέρεια να κάνει μυστικές πληρωμές.

Ο Γενικός Ελεγκτής, συνεχίζοντας, υπογράμμισε πως από τις κυβερνοεπιθέσεις διαφάνηκε πως υπήρχαν αδυναμίες σε δύο σχέδια, που έπρεπε να υπάρχουν ήδη, με το ένα να είναι το business continuity, που σημαίνει ότι υπάρχει πλάνο όταν πάθει κάτι η βασική υπηρεσία, η επιχείρηση να συνεχίζει να εργάζεται. Επεσήμανε πως το Κτηματολόγιο ενημέρωσε πως δεν έχασε δεδομένα και ζήτησε ενημέρωση από τα Πανεπιστήμια. Όσον αφορά στις ευθύνες, σημείωσε πως για όλα τα κυβερνητικά τμήματα, υπόλογος είναι το Τμήμα Υπηρεσιών Πληροφορικής, το οποίο έχει κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό, για τέτοιες περιπτώσεις.

Με την τοποθέτηση του Γενικού Ελεγκτή, ότι δεν υπάρχει το κονδύλι για να πληρώσει κάποιος λύτρα, συμφώνησε και η Έφορος Εσωτερικού Ελέγχου του κράτους, Άννα Ζαβού-Χριστοφόρου, η οποία στην τοποθέτησή της επεσήμανε πως δεν μπορεί κάποιος να αναλάβει την ευθύνη για να πληρώσει, καθώς πρέπει να εγκριθούν οι πληρωμές. Σημείωσε πως το Κτηματολόγιο είχε κι άλλα συστήματα, συγκεκριμένα δύο, για να συνεχίσει να εργάζεται και δεν υπήρχε λόγος να πληρώσει λύτρα. Κλείνοντας, υπέδειξε πως η υπηρεσία του Εσωτερικού Ελέγχου πιστεύει ότι πρέπει να γίνουν ριζικές αλλαγές, για να μην υπάρχουν αδύναμοι κρίκοι στην Κύπρο και μάλιστα, επεσήμανε πως έχουν κάποιες εισηγήσεις, για να γίνουν αυτές οι αλλαγές.

Οι τοποθετήσεις των Υπουργείων

Παίρνοντας το λόγο, ο γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, Κώστας Κωνσταντίνου, σημείωσε πως αυτό που έγινε με την επίθεση στο Κτηματολόγιο ήταν κάτι πρωτόγνωρο και εξήγησε πως αυτή τη στιγμή γίνεται μία προσπάθεια για να ενδυναμωθούν οι κυβερνητικές ιστοσελίδες. Επεσήμανε πως επί της ουσίας, μόνο μία εβδομάδα δεν υπήρχε καθόλου πρόσβαση στο Κτηματολόγιο, αφού ήταν απαραίτητο, ώστε να διαπιστωθούν και να καταγραφούν τυχόν ζημιές. Σημείωσε πως πρέπει να υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο, το οποίο ωστόσο δεν μπορεί να τεθεί σε ισχύ το αμέσως επόμενο λεπτό, ξεκαθαρίζοντας πως η αντίδραση στο Κτηματολόγιο ήταν άμεση, καθώς διασφαλίστηκε η εγκυρότητα του Κτηματολογίου.

Όσον αφορά στον τρόπο αντιμετώπισης της κατάστασης στο Κτηματολόγιο, μετά από την πρώτη εβδομάδα άνοιξαν τα επαρχιακά γραφεία, ωστόσο δεν μπορούσαν να γίνουν πληρωμές μέσω διαδικτύου, για ευνόητους λόγους, αφού έπρεπε να κλείσουν οι τρύπες.

«Η οποιαδήποτε ζημιά που δεν μπορεί να υπολογιστεί, είναι το γεγονός ότι για μία εβδομάδα, όποιος ήθελε να κάνει πληρωμή, έπρεπε να περιμένει μία εβδομάδα ή να πάει στο Κτηματολόγιο. Πλατφόρμα είχαμε από τον Απρίλιο και το Μάιο θεωρήθηκε λήξαν το συμβάν. Δεν υπήρχε άμεση ή έμμεση επίπτωση για το δημόσιο. Είναι έμμεσο το κόστος και από τις επαφές μας, θεωρούμε ότι είναι μικρό το κόστος από τη συγκεκριμένη κυβερνοεπίθεση. Παρά ταύτα, πρέπει να μας προβληματίσει, πρέπει να βρεθούν οι δικλίδες ασφαλείας για να μειωθούν τα περιστατικά», σημείωσε.

Από πλευράς του, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών, Στέλιος Νεοφύτου, σημείωσε πως δεν έγινε οποιαδήποτε αποτίμηση του οικονομικού κόστους και κάλεσε τα αρμόδια τμήματα, που έχουν άμεση γνώση για το θέμα, να ενημερώσουν το Υπουργείο. Τόνισε, παράλληλα, πως αν τα αρμόδια τμήματα παραθέσουν εισηγήσεις, το Υπουργείο Οικονομικών θα τα θέσει κατά προτεραιότητα, για να μην επιβαρύνεται η οικονομία.

Η τοποθέτηση του Επιτρόπου Τηλεπικοινωνιών

Στη συνέχεια, το λόγο πήρε ο Βοηθός Επίτροπος Τηλεπικοινωνιών, Πέτρος Γαλήνης, επεσήμανε πως είναι πολύ σημαντικό, ότι πέραν της οικονομίας, από τις κυβερνοεπιθέσεις μπορεί να πληγεί και η ασφάλεια και υγεία των πολιτών, καθώς και το περιβάλλον, ενώ επιπτώσεις μπορεί να έχει μόνο μία υποδομή, η οποία έχει δεχθεί την επίθεση, αλλά μπορεί να έχει προεκτάσεις και σε άλλες υποδομές.

Αναφορικά με τις οικονομικές επιπτώσεις, σημείωσε ότι υπάρχουν άμεσα κόστη και έμμεσα και εξήγησε πως τα άμεσα είναι αυτά που κόστισε στη Δημοκρατία η κυβερνοεπίθεση, ωστόσο είναι πιο σημαντικές οι έμμεσες επιπτώσεις στην κοινωνία και το κράτους, που για την ώρα είναι απροσδιόριστες. Τόνισε πως μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει κάποια μελέτη, ωστόσο έχει τη σημασία της, αφού μπορεί το Κτηματολόγιο να προσθέσει στον προϋπολογισμό του ένα κονδύλι για την κυβερνοασφάλεια και να την απορρίψει το Υπουργείο Οικονομικών, ωστόσο αν υπήρχε η μελέτη και το Υπουργείο γνώριζε τη ζημιά που υπάρχει σε περίπτωση που δεν ληφθούν μέτρα, τότε θα μπορούσε να δώσει έγκριση.

Όσον αφορά στο κόστος που έχει υποστεί η ΑΨΑ, μετά την επίθεση στο Κτηματολόγιο, αυτή τη στιγμή υπολογίζεται γύρω στις 170,000 ευρώ, ενώ όσον αφορά στην επίθεση το Πανεπιστήμιο Κύπρου, υπολογίζεται η ζημιά γύρω στις 82,000 ευρώ. Αναφορικά με την επίθεση στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το εκπαιδευτικό ίδρυμα προχώρησε με δικά του μέσα και το κόστος ήταν αμελητέο για την ΑΨΑ. «Τέτοια περιστατικά δημιουργούν αμφιβολίες. Μπορεί κάποιος να συμπεράνει ότι η Κύπρος είναι ο αδύναμος κρίκος, ακόμη και αν δεν είναι έτσι. Όμως, πλήττεται η αξιοπιστία μίας χώρας. Συμφωνώ ότι επιφέρει επιπτώσεις το γεγονός ότι καθυστέρησαν να γίνουν συναλλαγές στο Κτηματολόγιο. Επιφέρει επιπτώσεις στην οικονομία».

Οι δηλώσεις του υφυπουργού

Ο υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής Φίλιππος Χατζηζαχαρίας σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρία είπε πως συζητήθηκαν σήμερα και πάλι οι 13 Πυλώνες του Σχεδίου Δράσης για την Κυβερνοασφάλεια και τονίστηκε η αναγκαιότητα του να αρχίσει η υλοποίηση αυτού του Σχεδίου.

Συμφώνησε με τον Χρύση Παντελίδη πως πρέπει να δούμε το θέμα της κυβερνοασφάλειας ως επένδυση και όχι ως κόστος, λόγω του ότι η κυβερνοασφάλεια είναι το Α και το Ω για όλες τις υποδομές του κράτους, και ότι κτίζουμε σε αυτές τις υποδομές, αν δεν τις θωρακίσουμε κατάλληλα θα έχουμε τεράστιο πρόβλημα.

Ερωτηθείς αν είμαστε έτοιμοι τώρα αν υπάρξει μια κυβερνοεπίθεση, ο κ. Χατζηζαχαρίας είπε πως με τα σημερινά δεδομένα, αυτό που μπορούμε να πετύχουμε είναι να καλύπτουμε τα νώτα μας. «Όμως, δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Το ζητούμενο είναι, αφού γνωρίζουμε ποια είναι τα προβλήματα και το τι πρέπει να κάνουμε, θα πρέπει να υλοποιηθεί το Σχέδιο Δράσης Κυβερνοασφάλειας», είπε.

Ερωτηθείς αν μέχρι σήμερα η κατάσταση ήταν «ξέφραγο αμπέλι», τόνισε πως ο ίδιος προσωπικά δεν μπορεί να βλέπει το παρελθόν και επιτέλους θα πρέπει να προχωρήσουμε μπροστά.

Ερωτηθείς αν έχουν εντοπιστεί οι δράστες της Κυβερνοεπίθεσης και ο στόχος τους και αν έχουν καταφέρει να κλέψουν κάποια αρχεία, ο κ. Χατζηζαχαρίας είπε πως οι πληροφόρηση που έχουν είναι πως για το Κτηματολόγιο δεν έχουν κρατήσει οποιαδήποτε στοιχεία και αυτό επιβεβαιώθηκε. Ωστόσο, όπως είπε, με βάση και την πληροφόρηση από την Αστυνομία, δεν έχουν εντοπιστεί οι δράστες.

Εξήγησε πως αν είχαν τραβήξει δεδομένα από το Κτηματολόγιο θα το γνώριζαν, και σημείωσε πως η κυβερνοεπίθεση στο Κτηματολόγιο δεν ήταν όπως αυτή στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο, κατά την οποία κλάπηκαν προσωπικά δεδομένα.

Σε ερώτηση κατά πόσον υπάρχουν στο Υφυπουργείο τα άτομα που έχουν την τεχνογνωσία ώστε να αποτρέψουν στο μέλλον τέτοιες επιθέσεις, ο Υφυπουργός είπε πως αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν αυτά τα άτομα και η πρόσληψη τους περιλαμβάνεται στο Σχέδιο Στρατηγικής των 13 Πυλώνων. Για αυτό, όπως είπε, είναι αναγκαία η υιοθέτηση του.

Σε σχέση με το θέμα των servers στο Υπουργείο Οικονομικών και την μετακίνηση τους, ο κ. Χατζηζαχαρίας είπε πως αναμένουν από την CYTA τις ενέργειες της και μόλις ετοιμαστούν όλα θα μεταστεγαστούν οι servers στις υποδομές της CYTA. Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα της μετακίνησης, τόνισε πως δεν θα επιτρέψει ο ίδιος να μας βρει ο χειμώνας για να γίνει. Είπε ακόμη πως ο ίδιος έχει ζητήσει από την πρώτη στιγμή και έχει γίνει, το κλείσιμο της δεξαμενής που είχε προκαλέσει το πρόβλημα.