Παράλληλες πορείες για κόμματα σε Κύπρο και Ελλάδα-Γιατί έκαναν δεξιά στροφή οι πολίτες

Οι διπλές εκλογές του 2023 στην Ελλάδα, πέρασαν στην ιστορία τοποθετώντας τον Κυριάκο Μητσοτάκη πρώτο στο βάθρο των νικητών και καταγράφοντας τον Αλέξη Τσίπρα, ως τον μεγάλο ηττημένο. Τις τελευταίες δύο ημέρες, μετεκλογικά, γίνονται αναλύσεις επί αναλύσεων, ως προς τα αίτια και τους λόγους πίσω από αυτή την τεράστια εκλογική επιτυχία της Νέας Δημοκρατίας και την παταγώδη αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ, σε πρώτο πλάνο, και σε δεύτερο πλάνο, την αξιοσημείωτη αύξηση των ποσοστών της ακροδεξιάς.

Για τη δεύτερη ανάγνωση των εκλογών στην Ελλάδα, αλλά και τους καταγεγραμμένους παραλληλισμούς του ελλαδικού πολιτικού σκηνικού με την Κύπρο, μίλησε στον REPORTER o επίκουρος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Δρ. Γιάννος Κατσουρίδης, ο οποίος εξηγεί τους λόγους της δεξιόστροφης ροπής της κοινωνίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, εντοπίζοντας κοινούς παρονομαστές, στις παράλληλες πορείες κυπριακής και ελλαδικής δεξιάς και αντίστοιχα, κυπριακής και ελλαδικής αριστεράς.

Όπως εξηγεί ο κ. Κατσουρίδης, είναι καταγεγραμμένη μια πιο συντηρητική στροφή σε αρκετές κοινωνίες. «Είναι κάτι που το είδαμε και στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Αυτό ως ένα βαθμό αποδίδεται στο γεγονός ότι η αριστερά μετά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, σε κάποιες χώρες της Ευρώπης έδωσε μια διέξοδο σε μια μερίδα των ψηφοφόρων, που σιγά σιγά φαίνεται να ξεφουσκώνει».

Σύμφωνα με τον κ. Κατσουρίδη, το ξεφούσκωμα της αριστεράς συνδέεται με μια σειρά από καθοριστικής σημασίας ζητήματα, με πρώτο πως μετά την περίοδο των πολλαπλών κρίσεων, ο περισσότερος κόσμος αναζητεί πλέον μια σταθερότητα. Και σταθερότητα σημαίνει λιγότερες αλλαγές και επιστροφή σε μια κανονικότητα και αυτό φαίνεται πως τα δεξιά και τα κεντροδεξιά κόμμα, μπορούν να κατανοήσουν και να εκφράσουν πιο εύκολα, αφού είναι πιο κοντά στην ιδιοσυγκρασία τους και είναι ικανά να το αποτυπώσουν σε πολιτικές.

Μάλιστα υπενθυμίζει πως, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, αλλά και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, όπως η Ισπανία, υπήρξε στο παρελθόν, μέσα στο κλίμα της οικονομικής κρίσης που βίωσαν οι κοινωνίες των συγκεκριμένων χωρών, απογοήτευση για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε αυτό το πλαίσιο, δόθηκε η ευκαιρία σε αριστερά κόμματα να κυβερνήσουν, αφού οι πολίτες θεωρούσαν ότι θα έκαναν κάτι διαφορετικό. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο κ. Κατσουρίδης, για μια σειρά από λόγους, δεν το έκαναν πράξη.

«Άρα ο λαός πλέον αφού γνωρίζει ποιο είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί να κινηθεί μια κυβέρνηση, λέει πως αυτό που θέλω είναι να βελτιωθεί η προσωπική του κατάσταση και αντιλαμβάνεται πως αυτό μπορεί να συμβεί με τα κεντροδεξιά κόμματα», εξηγεί ο κ. Κατσουρίδης.

Οι συνεχείς κρίσεις, η αστάθεια και η αβεβαιότητα που προκλήθηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια, αύξησε την ανάγκη των πολιτών για σταθερότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με τον κ. Κατσουρίδη, μετά από τη μεγάλη περίοδο αναστάτωσης και κρίσεων, ο κόσμος ψάχνει μια επιστροφή σε ένα πιο σταθερό περιβάλλον και αυτό η δεξιά και η κεντροδεξιά και όχι μόνο στην Κύπρο και την Ελλάδα κατάφεραν να το εκφράσουν καλύτερα.

Την ίδια ώρα υπενθυμίζει πως, όπου κυβέρνησε η αριστερά με οποιαδήποτε απόχρωση τα τελευταία χρόνια στην Ισπανία, την Ελλάδα ή την Κύπρο, δεν άφησε πίσω κάτι που ήταν καλό ή διαφορετικό. «Και στην Ελλάδα», πρόσθεσε, «είναι ακόμα πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αφού ο ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται ότι ακόμα κατατρέχεται από την περίοδο που κυβέρνησε».

Για τις ευθύνες της αριστεράς, ο καθηγητής του Πανεπιστήμιου Λευκωσίας, εκτιμά επιπλέον ότι, «δεν φαίνεται η αριστερά ή η κεντροαριστερά να έχει πείσει ότι έχει πολιτικό πρόγραμμα που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του μέσου σύγχρονου ψηφοφόρου. Οπόταν θεωρώ ότι είναι ένα πακέτο δεδομένων και εξελίξεων δέκα δεκαπέντε χρόνων που δείχνουν να υπάρχει μια δεξιότερη φορά στις κοινωνίες, στις αντιλήψεις και στον τρόπο που ψηφίζουν οι πολίτες.

Ο δεύτερος λόγος που καταγράφει ο κ. Κατσουρίδης, ως εξήγηση της στροφής των πολιτών προς τα δεξιά, έχει να κάνει με την «αναβίωση», όπως τη χαρακτηρίζει, μιας σειράς εξελίξεων που ενδυνάμωσαν τα δεξιά κόμματα, όπως το Μεταναστευτικό το οποίο προκαλεί φοβία, ανασφάλεια και εθνική περιχαράκωση στους πολίτες.

«Αυτό», σημειώνει, «εκφράστηκε αρχικά από τα ακροδεξιά κόμματα εξού και η άνοδος που κατέγραψαν, κι από την άλλη αυτή η ατζέντα υιοθετήθηκε από ένα μέρος της δεξιάς, ακόμα και της κεντροδεξιάς. Εξάλλου ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, πιστώθηκε από το εκλογικό σώμα για τη στάση που κράτησε στον Έβρο, με την ανακοπή των μεταναστευτικών ροών και την κατασκευή του φράχτη».

Πάντως σε σχέση με την άνοδο της ακροδεξιάς, ο κ. Κατσουρίδης εκτιμά πως στην Ελλάδα ευνοείται και με τη στροφή που έκανε η Νέα Δημοκρατία προς το κέντρο από το οποίο έχει απορροφήσει κεντρώους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, αλλά κυρίως του ΣΥΡΙΖΑ και δεν φάνηκε το ποσοστό που έχασε από την ακροδεξιά. «Αυτό δεν σημαίνει πως η ΝΔ δεν παραμένει ένα κόμμα της δεξιάς, αφού ως γνωστό διαθέτει στελέχη που προέρχονται από την ακροδεξιά, όπως ο Μάκης Βορίδης, ο Θάνος Πλεύρης και ο Άδωνις Γεωργιάδης», προσέθεσε.

Ωστόσο αυτό δεν φάνηκε στη Νέα Δημοκρατία, διότι παράλληλα συνέβη η αφαίμαξη του ΣΥΡΙΖΑ και ότι φιλελεύθερο ή κεντρώο στοιχείο υπήρχε το οποίο θεωρεί πλέον ότι εκφράζεται πολύ καλύτερα από τη Νέα Δημοκρατία. Εξάλλου, όπως εξήγησε ο κ. Κατσουρίδης, η Νέα Δημοκρατία ευνοήθηκε γιατί τα προηγούμενα δέκα δεκαπέντε χρόνια και ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ μετακινήθηκαν προς το κέντρο για να γίνουν κόμματα εξουσίας. «Το ίδιο έπραξε και ο Μητσοτάκης, δηλαδή μετακινήθηκε προς το κέντρο και εκ του αποτελέσματος αποδείχθηκε πως ήταν πιο πειστικός. Και ότι έχασε από τα δεξιά της η ΝΔ το κέρδισε από τους κεντρώους. Από αυτή την εξέλιξη ευνοήθηκε και η ακροδεξιά λόγω της μετακίνησης της ΝΔ προς το κέντρο, ευνοήθηκε και η ΝΔ».

Ερωτηθείς εάν υπάρχουν κοινά ανάμεσα στο πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας και της Κύπρου, ο Γιάννος Κατσουρίδης συμφώνησε, σημειώνοντας πως, «το ευρύτερο συμπέρασμα, ότι η δεξιά μπορεί να υπηρετήσει καλύτερα τη σταθερότητα και τη συνέχεια, νομίζω πως είναι κάτι που το είδαμε και στην Κύπρο, αν σκεφτούμε ότι οι δύο από τις τρεις υποψηφιότητες των πρόσφατων Προεδρικών Εκλογών, ήταν καθαρά δεξιές υποψηφιότητες και κέρδισε η μια από τις δύο που και αθροιστικά είχαν μεγάλο ποσοστό».

Ακόμα και το ΑΚΕΛ, πρόσθεσε ο κ. Κατσουρίδης, «η επιλογή που έκανε δεν ήταν κεντροαριστερή υποψηφιότητα, αλλά κεντροδεξιά. Άρα εξάγουμε αυτό το συμπέρασμα κι από τις επιλογές και από τα αποτελέσματα».

Κοινά ανάμεσα σε Κύπρο και Ελλάδα, εντόπισε και σε σχέση με την ακροδεξιά ο κ. Κατσουρίδης. «Ακόμα και το ΕΛΑΜ έχει μια σταθερή άνοδο. Οπόταν ναι υπάρχουν αυτοί οι παραλληλισμοί. Ακόμα και η Κύπρος τρεις μήνες πριν από την Ελλάδα, συμπεριφέρθηκε με πανομοιότυπο τρόπο. Εκλέγηκε ο Νίκος Χριστοδουλίδης που εθεωρείτο η συνέχεια του Νίκου Αναστασιάδη που όπως ο ΣΥΡΙΖΑ έτσι και το ΑΚΕΛ στην Κύπρο τον κατηγορούσε ως τη χειρότερη διακυβέρνηση όλων των εποχών, αλλά μέσα στην κοινωνία φάνηκε ότι δεν έπιανε με τον ίδιο τρόπο», υπενθύμισε.

Πάντως, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, σημειώνει το γεγονός ότι το ΑΚΕΛ, φαίνεται να κατανόησε αυτή την δεξιά στροφή της κοινωνίας και σε αυτό το πλαίσιο κατέβασε υποψήφιο έναν κεντροδεξιό πολιτικό όπως είναι ο Ανδρέας Μαυρογιάννης. Άλλωστε τα ίδια τα στελέχη του κόμματος, υποδείκνυαν πως αυτό ήταν ένα από τα κριτήρια που έγειραν την πλάστιγγα υπέρ του Ανδρέα Μαυρογιάννη, έναντι των άλλων υποψηφίων στα όργανα του κόμματος.

Από την πλευρά του ο κ. Κατσουρίδης, εκτιμά πως, «στο ΑΚΕΛ ίσως μετά και τα δύο παθήματα με τον Σταύρο Μαλά που ήταν μια κεντροαριστερή προσωπικότητα, που είδε πως δεν μπορεί να πάει το μήνυμα πιο μακριά και πέρα και έξω από την κληρονομία της διακυβέρνησης, νομίζω ότι πολύ σωστά μια από τις βασικές παραμέτρους, ήταν ότι αν θα μπορέσεις να διεκδικήσεις με μεγαλύτερες αξιώσεις τις εκλογές, η επιλογή πρέπει να είναι εκεί που είναι και η πλειοψηφία της κοινωνίας, στα κεντροδεξιά».