Εγκρίνει τις συστάσεις για παρακολουθήσεις το ΕΚ, στοίχημα η εφαρμογή τους στην Κύπρο

Στην έγκριση των συστάσεων προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα Κράτη Μέλη για το θέμα των παρακολουθήσεων και της χρήσης κακόβουλου λογισμικού υποκλοπών, αναμένεται να προχωρήσει σήμερα η Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, αφού προηγήθηκε χθες η σχετική συζήτηση, αλλά και η έγκριση της έκθεσης συμπερασμάτων, πριν από περίπου δύο εβδομάδες, από την Ειδική Επιτροπή που συστάθηκε. Οι συγκεκριμένες συστάσεις, έχουν και κυπριακό ενδιαφέρον, αφού υπάρχουν ολόκληρες παράγραφοι που ασχολούνται με την Κύπρο και καλούν τις Αρχές να προχωρήσουν σε μια σειρά από ενέργειες.

Ουσιαστικά η σημερινή πράξη με τη ψήφιση των συστάσεων από την Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, αποτελεί και τον επίλογο διερεύνησης των παρακολουθήσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Πλέον εναπόκειται στην ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά κυρίως και στα κράτη-μέλη να υιοθετήσουν και να προχωρήσουν με ενέργειες συμμόρφωσης με αυτές.

Συνοπτικά υπενθυμίζεται πως στις συστάσεις του το Ευρωκοινοβούλιο, καλεί την Κύπρο να αξιολογήσει διεξοδικά όλες τις άδειες εξαγωγής που εκδόθηκαν για λογισμικά υποκλοπής spyware και να τις καταργήσει όπου χρειάζεται, καθώς επίσης και να αξιολογήσει διεξοδικά την αποστολή υλικού spyware εντός της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ μεταξύ κρατών μελών και να χαρτογραφήσει τις διάφορες ισραηλινές εταιρείες ή εταιρείες που ανήκουν και διευθύνονται από Ισραηλινούς πολίτες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο και εμπλέκονται σε τέτοιες δραστηριότητες·

Επιπλέον, το Ευρωκοινοβούλιο εστιάζει στην υπόθεση του μαύρου βαν και καλεί τη Νομική Υπηρεσία να δημοσιοποιήσει το πόρισμα του Ηλία Στεφάνου, «όπως ζήτησε η επιτροπή κατά την επίσημη αποστολή της στην Κύπρο», αναφέρει στις συστάσεις της η επιτροπή PEGA. Επιπλέον το Ευρωκοινοβούλιο, καλεί την Κύπρο να διερευνήσει πλήρως, με τη βοήθεια της Europol, όλους τους ισχυρισμούς περί παράνομης χρήσης και εξαγωγής λογισμικού κατασκοπείας, ιδίως σε δημοσιογράφους, δικηγόρους, φορείς της κοινωνίας των πολιτών και Κύπριους πολίτες.

Η διορία που δίδεται για να ρυθμιστεί η αγορά κακόβουλων λογισμικών, είναι μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 2023, με τις Βρυξέλλες να καλούν την Κυβέρνηση να εξεταστούν, όλες οι περιπτώσεις εικαζόμενης κατάχρησης spyware να διερευνώνται πλήρως και να επιλύονται χωρίς καθυστέρηση από τις αρμόδιες αρχές επιβολής του Νόμου. Επιπλέον καλει την Κύπρο να αποδείξει ότι το πλαίσιο που διέπει τη χρήση λογισμικού κατασκοπείας είναι σύμφωνο με τα πρότυπα που ορίζονται από την Επιτροπή της Βενετίας και τη σχετική νομολογία του ΔΕΕ και του ΕΔΑΔ.

Ακόμη την καλή να αναλάβει ρητή δέσμευση να απευθυνθεί στην Europol, για έρευνες και για καταγγελίες για παράνομη χρήση λογισμικού κατασκοπείας και να καταργήσει, όλες οι άδειες εξαγωγής που δεν συνάδουν πλήρως με τον κανονισμό διπλής χρήσης. Σε αυτό το πλαίσιο το Ευρωκοινοβούλιο ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υπάρξει αξιολόγηση στις 30 Νοεμβρίου του 2023, για την πρόοδο κάθε κράτους, και ζητά τη δημοσιοποίηση σχετικών εκθέσεων. Τέλος το Ευρωκοινοβούλιο ζητά από την Κύπρο να συμμετάσχει στον Διακανονισμό του Wassenaar.

Το μπαλάκι στην Κύπρο

Για το θέμα μίλησε στον REPORTER ο Κύπριος Ευρωβουλευτής, ο οποίος ήταν και αντιπρόεδρος της επιτροπής PEGA, Γιώργος Γεωργίου. Ο κ. Γεωργίου αφού ευχαρίστησε τους διερευνητικούς δημοσιογράφους σε Κύπρο και εξωτερικό που συνέβαλαν στην ανάδειξη του ζητήματος, σημείωσε πως πρόκειται για ένα ζήτημα πανευρωπαϊκό που άπτεται της Δημοκρατίας, της υπεράσπισης των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικότητα μας. «Δυστυχώς παρατηρείται ένα ελλιπές ευρωπαϊκό πλαίσιο, που θα πρέπει να λειτουργήσει στη βάση της αναλογικότητας και της αναγκαιότητας μέσα από σύννομες διαδικασίες, οι οποίες θα διασφαλίζουν ότι οι όποιες παρακολουθήσεις, θα λαμβάνουν υπόψη την προφύλαξη των ανθρώπων και τα ανθρώπινα τους δικαιώματα».

Αναφερόμενος πιο ειδικά στην περίπτωση της Κύπρου, ο κ. Γεωργίου υπέδειξε πως, «δυστυχώς εμπλέκεται και η Κύπρος μέσα σε αυτό το σκάνδαλο, μέσα από αδιάσειστα τεκμήρια. Καταγράφεται στην έκθεση ότι λειτούργησαν και λειτουργούν στην Κύπρο, πολλές ισραηλινές εταιρείες ο οποίες παράγουν και εξάγουν αυτά τα λογισμικά, ότι υπήρξε κακοδικία με το μαύρο βαν, ότι διασυνδέεται η Κύπρος δια της μεταφοράς της Intellexa στην Ελλάδα με το Predator και το σκάνδαλο παρακολουθήσεων που ξέσπασε στον ελλαδικό χώρο και από εκεί και πέρα καταγράφονται κάποιες πολύ αυστηρές συστάσεις».

Σε σχέση με τις συστάσεις ο κ. Γεωργίου εξήγησε πως η Κύπρος καλείται να διορθώσει το νομικό της πλαίσιο, να ελέγξει τις άδειες εξαγωγής που δόθηκαν και κάποιες να τις ακυρώσει αν χρειαστεί και επιπλέον να δημοσιευθεί το πόρισμα για το μαύρο βαν, πράγμα το οποίο αρνήθηκε στην Επιτροπή ο Γενικός Εισαγγελέας.

Από εκεί και πέρα, πρόσθεσε, «η όποια επίκληση στην Εθνική Ασφάλεια ή το δημόσιο συμφέρον, δεν μπορεί να είναι το προπέτασμα του καπνού για να συγκαλύπτονται παράνομες παρακολουθήσεις, ακτιβιστών, δημοσιογράφων, πολιτικών και άλλων συμπολιτών μας. Αναμένουμε ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά και τα κράτη μέλη που εμπλέκονται, να ανταποκριθούν στις συστάσεις της Επιτροπής και να αυστηροποιήσουν το πλαίσιο των παρακολουθήσεων. Αν υπάρχει ανάγκη για λόγους τρομοκρατίας ή άλλων ποινικών εγκλημάτων, αυτό πρέπει να γίνεται μέσα από διαφανείς διαδικασίες».

Επεσήμανε παράλληλα πως η PEGA, ζητά εντός του 2023να δημοσιευτεί μια έκθεση εκ μέρους της Επιτροπής που να καταγράφει τα βήματα που έγιναν προς την κατεύθυνση που δίνουμε μέσα από τις συστάσεις και την έκθεση της επιτροπής.

Χτυπά καμπανάκι ο Γεωργίου

Ερωτηθείς εάν θα πρέπει ως χώρα να ταρακουνηθούμε από τα συμπεράσματα της επιτροπής, ο κ. Γεωργίου απάντησε, «πάρα πολύ διότι η Κύπρος θεωρείται ως ένα ξέφραγο αμπέλι, όπου πολλές εταιρείες, ελλείψει ενός αυστηρού πλαισίου, δραστηριοποιούνται και κερδοσκοπούν, σε μια αγορά αρκετών δις, με την Κύπρο να λειτουργεί σε αρκετές περιπτώσεις ως γέφυρα για την εξαγωγή αυτών των λογισμικών σε τρίτες χώρες με αυταρχικά και δικτατορικά καθεστώτα που χρησιμοποιήθηκαν σε περιπτώσεις όπως το Σουδάν, Μη ξεχνάτε ότι πράκτορες διαφήμισαν αυτό το λογισμικό στις μυστικές υπηρεσίες της Σαουδικής Αραβίας και μετά από λίγους μήνες, ο Κασόγκι δολοφονήθηκε στην πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας στην Τουρκία».

Και πρόσθεσε: «Υπάρχουν τεκμήριά και αποδείξεις για εξαγωγή αυτών των λογισμικών, σε χώρες που δεν φημίζονται για το δημοκρατικό τους πολίτευμα έναντι πολλών εκατομμυρίων. Είμαστε ξανά εκτεθειμένοι και εγώ θέλω να πιστέψω ότι ο ΠτΔ θα κάνει εκείνο που είπε. Δηλαδή να μελετήσει τις συστάσεις και να λάβει αυστηρά, άμεσα μέτρα αναφορικά με το καθεστώς παραγωγής, λειτουργίας και πώλησης αυτών των λογισμικών για να διαφυλάξει αυτά τα δεδομένα».

Μάλιστα αναφερόμενος στις ευθύνες της προηγούμενης Κυβέρνησης, υπέδειξε πως αυτές είναι τεράστιες, αφού στα συμπεράσματα μεταξύ άλλων καταγράφονται οι σχέσεις του ΔΗΣΥ με τον Άβνι αλλά και «η δημιουργία εταιρειών από τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα αλλά και τον αδελφό του κατά το 2010 και 2011 με τον Άβνι ως ιδρυτικό στέλεχος και μέτοχος αυτών των εταιρειών και αντιλαμβάνεστε ότι το 2020, ήρθε ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας για να δικάσει αυτούς τους ανθρώπους και προφανώς τους αθώωσε».

Πίεση σε Επιτροπή και Κυβερνήσεις

Εξάλλου χθες στο Στρασβούργο πραγματοποιήθηκε και συνέντευξη Τύπου που παρέθεσαν ο Πρόεδρος της Επιτροπής PEGA του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Γερόν Λέναρς, μαζί με την Εισηγήτρια της Επιτροπής PEGA, Σοφία Ιν’τ Βελντ, όπου μεταξύ άλλων υπέδειξαν πως ο τρόπος με τον οποίο το κατασκοπευτικό λογισμικό έχει τύχει κατάχρησης σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ είναι απαράδεκτος και απειλεί τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και χρειάζεται να αναληφθεί δράση στο ευρωπαϊκό επίπεδο.

Σε ερώτηση του REPORTER προς τον πρόεδρο και την εισηγήτρια της Επιτροπής , αν υπάρχουν μηχανισμοί μέσω των οποίων από εδώ και στο εξής η ΕΕ μπορεί να ελέγχει την υλοποίηση των συστάσεων σε κάθε χώρα, η Σοφία Ιν’τ Βελντ, απάντησε πως, «υπάρχει μια πρακτική που στην ουσία η Κομισιόν ενημερώνει το Κοινοβούλιο. Θα ρωτήσουμε την Κομισιόν τι θα κάνει και πότε ακριβώς θα το κάνει. Θα παρακολουθούμε την κατάσταση εκ του σύνεγγυς. Από την άλλη κατανοούμε πως υπάρχει μαζική αντίσταση από τα κράτη μέλη και η Κομισιόν διστάζει. Θα χρειαστεί λοιπόν αρκετή πίεση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο».

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Επιτροπής, Γέρον Λέναρς, εξήγησε πως, «η Επιτροπή θα σταματήσει να υπάρχει, αλλά υπάρχουν πολλές άλλες επιτροπές στο Ευρωκοινοβούλιο που ενδιαφέρονται για το θέμα αυτό όπως η Επιτροπή για τις πολιτικές ελευθερίες και πιστεύω ότι πολλές φορές αυτό που συμβαίνει στα κράτη είναι παραβίαση των ελευθεριών των πολιτών. Άρα θα συνεχίζουμε να παρακολουθούμε από άλλες επιτροπές πως υλοποιούνται οι συστάσεις».