Η στέψη του Καρόλου, οι αρχαίες παραδόσεις και η αμφισβήτηση της μοναρχίας

Μετά τον θάνατο της Ελισάβετ Β’ τον Σεπτέμβριο οι οπαδοί της κατάργησης της μοναρχίας στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και σε άλλες χώρες, στις οποίες συνεχίζει να είναι αρχηγός κράτους ο κάτοχος του βρετανικού στέμματος, θεωρούσαν ότι αυτή ήταν μια καλή ευκαιρία να ξεφορτωθούν μια και καλή αυτόν τον παρωχημένο θεσμό. Μάλιστα ετοιμάζονται σήμερα να στήσουν καρτέρι στον Κάρολο, κρατώντας πλακάτ «Not my King» (όχι ο δικός μου βασιλιάς), ώστε να τους δει καθ’ οδόν προς τη στέψη του και να πιάσει το μήνυμα. Όμως, παρά το γεγονός πως μόλις το 29% των πολιτών της χώρας θεωρούν πλέον πως είναι σημαντικός θεσμός η μοναρχία, ποσοστό που αποτελεί ιστορικό χαμηλό από τότε που τηρούνται αρχεία στο National Center for Social Research, το ίδιο δευτερόλεπτο που η μητέρα του άφησε την τελευταία της πνοή ο Κάρολος έγινε αυτόματα βασιλιάς και σήμερα θα πραγματοποιηθεί η επίσημη τελετή στέψης του, στα πρότυπα μιας άλλης εποχής.

Ο Κάρολος Γ’, σε αντίθεση με πολλούς από τους προκατόχους του, προσπάθησε να ανταποκριθεί στα σημεία των καιρών. Αντιλαμβανόμενος ότι ο πληθωρισμός και η αύξηση των επιτοκίων δημιούργησαν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες στα βρετανικά νοικοκυριά και γνωρίζοντας τη χαμηλή δημοτικότητά του, όπως επίσης και τις αυξανόμενες ρεπουμπλικανικές τάσεις, προσπάθησε να αφαιρέσει από την τελετή του διάφορα στοιχεία μεσαιωνικής μεγαλοπρέπειας, για να την καταστήσει κάπως πιο σύντομη και πιο φτηνή, ώστε να είναι λιγότερο προκλητική. Ακόμη κι έτσι, όμως, δεν παύει να είναι μια τελετή το 2023, που δανείζεται παραδόσεις που πάνε μέχρι και 1000 χρόνια πίσω και που ως στόχο έχουν να πείσουν πόσο ανώτερος από όλους τους άλλους είναι ο βασιλιάς.

Παρά τις εκπτώσεις που έγιναν σε ρούχα, κορώνες, αριθμό καλεσμένων και άλλα, υπολογίζεται πως το κόστος της τελετής θα κυμανθεί μεταξύ 57 και 113 εκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με το Euronews, και ένα μεγάλο μέρος του θα διατεθεί για την ασφάλεια. Στο Λονδίνο έχουν προσκληθεί αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων και άλλοι σημαντικοί ξένοι προσκεκλημένοι, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο τρομοκρατικής επίθεσης και, ως εκ τούτου, τις ανάγκες για ασφάλεια. Αυτά τα χρήματα θα καταβληθούν από τους φορολογούμενους πολίτες, καθώς η στέψη είναι κρατική πράξη κι όχι ιδιωτικό γεγονός, όπως πχ οι γάμοι της βασιλικής οικογένειας, για τους οποίους καλύπτει τα έξοδα η ίδια. Λίγοι περισσότεροι από τους μισούς Βρετανούς δήλωσαν σε έρευνα της YouGov πως δεν θεωρούν ότι θα έπρεπε να πληρώσουν τον λογαριασμό αυτής της τελετής, αλλά είναι προφανές πως κανένας άλλος, πλην των εταιρειών ερευνών, δεν τους ρώτησε.

Πέραν του Καρόλου, στην τελετή θα στεφθεί βασίλισσα και η σύζυγός του, Καμίλα, που μέχρι πρόσφατα χρησιμοποιούσε τον τίτλο δούκισσα της Κορνουάλης, για να μην προκαλεί τους λάτρεις της πριγκίπισσας Νταϊάνα, που την θεωρούσαν (μάλλον άδικα) υπεύθυνη για τη διάλυση του γάμου του πριγκιπικού ζεύγους, παρόλο που στην πραγματικότητα η Καμίλα έγινε η πριγκίπισσα της Ουαλίας από τότε που παντρεύτηκε τον Κάρολο. Η στέψη της Καμίλα συνεχίζει να αποτελεί πρόβλημα ακόμη και για φανατικούς του θεσμού, εξαιτίας της μυθικής πλέον διάστασης που έχει προσλάβει η Νταϊάνα στη συλλογική συνείδηση των Βρετανών φιλοβασιλικών. Σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει ο διάδοχος του χρόνου, πρίγκιπας της Ουαλίας Ουίλιαμ, ο οποίος θα παρίσταται με τη σύζυγό του Κάθριν.

Στην τελετή θα παραβρίσκονται και τα άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας, αλλά όχι η δούκισσα του Σάσεξ, σύζυγος του δεύτερου γιου του βασιλιά, πρίγκιπα Χάρι. Η Μέγκαν αποτελεί κόκκινο πανί για τη βασιλική οικογένεια λόγω των κατηγοριών που εκτοξεύει, ένα συναίσθημα που φαίνεται να μοιράζονται και αρκετοί φιλοβασιλικοί πολίτες, που θεωρούν ότι η Αμερικανίδα ηθοποιός δεν σέβεται την μοναρχία. Τελικά αποφασίστηκε όπως παραμείνει στις ΗΠΑ για να γιορτάσει τα γενέθλια του γιου της, περιορίζοντας έτσι το ενδεχόμενο επισκίασης της μέρας του βασιλιά από κάποιο «σκάνδαλο», που τόσο αγαπούν οι Βρετανοί.

Αρχαίες παραδόσεις και κλεμμένα κοσμήματα

Η πομπή προς το Αβαείο του Γουέστμινστερ θα ξεκινήσει από το παλάτι του Μπάκινγχαμ στις 10:20 το πρωί, τοπική ώρα. Ο βασιλιάς και η βασίλισσα θα φτάσουν στο προορισμό τους με μία άμαξα με έξι άλογα, η οποία είναι βάρους τριών τόνων και διαθέτει κλιματισμό. Στον δρόμο θα τους χειροκροτεί το πλήθος που αναμένεται να μαζευτεί. Αν και ο βασιλιάς θεωρητικά πρέπει να φορά μια εξεζητημένη μεσαιωνική στολή, εικάζεται ότι ο Κάρολος θα επιλέξει να φορέσει την στρατιωτική του στολή, στο πλαίσιο της όλης προσπάθειας ορθής επικοινωνιακής διαχείρισης της στέψης του.

Πριν φτάσει ο βασιλιάς, στις θέσεις τους θα βρίσκονται οι πολιτικοί καλεσμένοι, οι θρησκευτικοί ηγέτες, καθώς και εκπρόσωποι κάποιων χωρών της Κοινοπολιτείας με τις σημαίες τους. Στις 11:00 θα ξεκινήσει το τελετουργικό, στο οποίο θα ακουστεί, μεταξύ άλλων, μουσική του Andrew Lloyd Webber αλλά και ελληνορθόδοξος ύμνος, προς τιμήν του πατέρα του Καρόλου, Φιλίππου, ο οποίος γεννήθηκε πρίγκιπας της Ελλάδας, παρόλο που δεν είχε ούτε μια σταγόνα ελληνικό αίμα. Τα βασιλικά «εξαπτέρυγα» θα κρατούν ο πρίγκιπας Γεώργιος, εγγονός του βασιλιά και δεύτερος στη σειρά διαδοχής, και τα εγγόνια της βασίλισσας.

Αρχικά ο Κάρολος θα «παρουσιαστεί» στον λαό, μια παράδοση από την εποχή των Αγγλοσαξόνων. Θα σταθεί δίπλα από την καρέκλα στέψης του, η οποία είναι περίπου 700 ετών και θα κηρυχθεί «αδιαμφισβήτητος βασιλιάς». Ακολούθως, ο Αρχιεπίσκοπος του Καντεμπούρι θα κάνει την πρώτη ανακήρυξη, ακολουθούμενος από άλλους, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν τάγματα ιπποτών. Μετά από αυτή την αναγνώριση θα ηχήσουν οι τρομπέτες και θα αναφωνήσουν «God save the King» (ο θεός να σώσει τον βασιλιά). Σημειώνεται ότι αυτή η καρέκλα δεν είναι θρόνος αλλά μία ξύλινη καρέκλα που φτιάχτηκε το 1300 για τον βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδο Ι, στην οποία τοποθετείται «ο λίθος του πεπρωμένου». Η πέτρα, που είναι σύμβολο της σκωτσέζικης μοναρχίας, έχει επιστραφεί στη Σκωτία αλλά θα χρησιμοποιηθεί για τους σκοπούς της τελετής. Η καρέκλα έχει υποστεί πολλές καταστροφές στην πολυετή ιστορία της και πλέον περιλαμβάνει μέχρι και… γκράφιτι, μιας και δεν την φρουρούσαν πάντοτε πολύ καλά.

Ακολούθως ο Αρχιεπίσκοπος θα προχωρήσει με την ορκωμοσία. Ο Κάρολος θα ορκιστεί στο ευαγγέλιο να τηρεί τον νόμο της Εκκλησίας της Αγγλίας και ακολούθως θα ορκιστεί ότι είναι πιστός προτεστάντης. Σε μια προσπάθεια εκμοντερνισμού αυτού του θεσμού, ο Αρχιεπίσκοπος θα διευκρινίσει ότι στη χώρα υπάρχουν πολλές θρησκείες και η Εκκλησία της Αγγλίας θα διασφαλίσει ένα περιβάλλον στο οποίο μπορούν να ασκούνται ελεύθερα.

Στη συνέχεια ο Κάρολος θα καθίσει στην καρέκλα του και θα χριστεί βασιλιάς. Γι’ αυτό το μέρος, ο Αρχιεπίσκοπος θα χρησιμοποιήσει μύρο, όπως στις βαπτίσεις. Το λάδι προέρχεται από ελιές που βρίσκονται στο Όρος των Ελαίων στα Ιεροσόλυμα, το οποίο αγιάσθηκε στον Ναό της Αναστάσεως από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων και τον Αγγλικανό Αρχιεπίσκοπο. Το δοχείο που φιλοξενεί το μύρο δημιουργήθηκε τον 17ο αιώνα, στα πρότυπα ενός αρχαιότερου, ενώ το ειδικό κουτάλι είναι πολύ παλαιότερο, πιθανώς του 12ου αιώνα. Θα χρησιμοποιηθεί κάποιου είδους παραπέτασμα, ώστε να μην φαίνεται ο Κάρολος σε αυτό το μέρος της τελετής, γιατί θεωρείται ιερό.

Μετά από όλα αυτά, ο Κάρολος θα μπορεί να στεφθεί βασιλιάς. Θα τοποθετηθεί στο κεφάλι του το στέμμα του Εδουάρδου, το οποίο φιλοτεχνήθηκε το 1661 ως αντίγραφο του αγγλοσαξονικού στέμματος του Εδουάρδου του Εξομολογητή, που χρησιμοποιείτο ανελλιπώς από το 1220 αλλά το κατέστρεψε ο Cromwell. Το στέμμα είναι χρυσό και περιλαμβάνει πάρα πολλούς πολύτιμους λίθους, με αποτέλεσμα να είναι βάρους δύο κιλών. Πριν από τον Κάρολο ΙΙΙ επέλεξαν να στεφθούν με αυτό έξι προηγούμενοι βασιλείς, συμπεριλαμβανομένων της μητέρας του και του παππού του.

Για αυτή την τελετή ο βασιλιάς θα φορά ένα χρυσό χιτώνα και θα του αποδοθεί η σφαίρα, το δακτυλίδι και το σκήπτρο του μονάρχη. Μόλις το στέμμα τοποθετηθεί στο κεφάλι του θα ηχήσουν οι καμπάνες και θα ακολουθήσουν οι τρομπέτες και οι στρατιωτικοί χαιρετισμοί. Τέλος, θα γίνει η ενθρόνιση, κατά την οποία, παραδοσιακά, θα έπρεπε να γονατίσουν μπροστά του όλα τα μέλη της βασιλικής οικογένειας και της αριστοκρατίας και να ορκιστούν πίστη, φιλώντας του το χέρι. Ο Κάρολος αποφάσισε να μην ακολουθήσει αυτή την παράδοση και έτσι θα το κάνει συμβολικά μόνο ο πρίγκιπας της Ουαλίας, εκ μέρους όλων. Θα ζητηθεί, επίσης, από τους απλούς πολίτες να δηλώσουν την πίστη τους στον βασιλιά.

Η τελετή θα επαναληφθεί σε μια πολύ πιο σύντομη εκδοχή της και για την βασίλισσα, η οποία θα χρησιμοποιήσει το στέμμα της βασίλισσας Μαίρης, της προγιαγιάς του συζύγου της. Από αυτό το στέμμα έχουν αφαιρεθεί κάποια κοσμήματα που θεωρούνται κλεμμένα, ώστε να αποφευχθεί μια τεράστια πολιτική συζήτηση με τα κράτη που τα διεκδικούν, η οποία αναμένεται να τροφοδοτήσει την ευρύτερη συζήτηση για τη μοναρχία. Ωστόσο, τόσα πολλά από τα βασιλικά κοσμήματα έχουν αμφισβητούμενη ιστορία, που θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως για κάποια θα υπάρξουν σχόλια. Σημειώνεται ότι αν ο μονάρχης ήταν γυναίκα, δεν θα γινόταν στέψη του συζύγου της. Επειδή στη βασιλική ιεραρχία ο βασιλιάς είναι ανώτερος ρόλος από τη βασίλισσα, σε περίπτωση που βασιλεύει γυναίκα, ο σύζυγός της παραμένει πρίγκιπας.

Μετά το τέλος της τελετής, το βασιλικό ζεύγος θα αποχωρήσει και θα φορέσει πιο απλά στέμματα για την πομπή σε μια χρυσή άμαξα του 1762. Θα εμφανιστούν με επιλεγμένα μέλη της οικογένειάς τους στο βασιλικό μπαλκόνι για να χαιρετίσουν το πλήθος.

Και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας

Ανάμεσα στους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων που έχουν προσκληθεί είναι και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος θα συνοδεύεται από τη σύζυγό του, Φιλίππα Καρσερά. Στο περιθώριο της τελετής πραγματοποιούνται πολλές εκδηλώσεις και ο Νίκος Χριστοδουλίδης κλήθηκε να συμμετέχει σε εκδήλωση της Κοινοπολιτείας στην παρουσία του Καρόλου Γ’, η οποία περιλάμβανε κλειστή συζήτηση με θέμα «Το μέλλον της Κοινοπολιτείας με επίκεντρο τη Νεολαία». Το προεδρικό ζεύγος έχει επίσης προσκληθεί σε δεξίωση του βασιλικού ζεύγους στο ανάκτορο του Μπάκινγχαμ.

Συνολικά έχουν προσκληθεί αρχηγοί από 202 κράτη, κάποιοι εκ των οποίων θα εκπροσωπηθούν από διπλωμάτες ή άλλα πολιτικά πρόσωπα, ενώ άλλοι θα παρευρεθούν αυτοπροσώπως. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης μετέβη στο Λονδίνο μετά την επίσκεψή του στο Παρίσι, όπου τον δέχθηκε ο Πρόεδρος Μακρόν, ο οποίος επίσης θα βρίσκεται στην τελετή, όπως και οι επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών. Στην τελετή έχουν επίσης προσκληθεί μέλη άλλων βασιλικών οικογενειών.